Những học trò không chịu thua số phận

Bán vé số kiếm tiền ăn học

Lương Văn Lan (17 tuổi) là học sinh lớp 10 chuyên Lý năm học 2024 - 2025, Trường THPT chuyên Phan Ngọc Hiển (An Xuyên, Cà Mau). Lan vẫn còn cha mẹ, nhưng một mình tự ăn, tự học, tự nuôi sống bản thân. Cha mẹ ly hôn để lại em cho ông bà ngoại nuôi khi em 1 tuổi. Năm Lan lên 5 tuổi, vì cuộc sống mưu sinh, ông bà ngoại phải lên Bình Dương (nay là TPHCM) làm việc nên liên hệ cha em đón về.

Sau hơn một năm trì hoãn không chịu nhận nuôi, cuối cùng cha em cũng đồng ý đón em về. Những tưởng được sống gần cha và người anh, gần ông bà nội sẽ tốt hơn, nhưng Lan không nhận được tình yêu thương từ những người thân ruột thịt, không ai đồng ý cho em đi học. Thỉnh thoảng, em còn bị người anh đánh.

“Đợt đó em bỏ đi, có người biết số điện thoại mẹ em nên liên hệ giúp. Sau đó, em bắt xe về sống với mẹ, cha dượng và hai người em. Sống với mẹ, em cũng không được quan tâm, mẹ không cho đi học, bắt đi bán bánh, vé số. Nhưng em vẫn quyết học bằng chính số tiền lao động của mình”, Lan nghẹn giọng kể.

Sống với mẹ một thời gian, cảm thấy không được yêu thương, chở che, Lan quyết định ra đi để gia đình riêng của mẹ được êm ấm. Em thuê một phòng trọ ở TP Cà Mau để sống và học tập đến nay đã hơn 5 năm. Hằng ngày, sau giờ học, em đi rong ruổi khắp các tuyến đường bán vé số. Lan chắt chiu từng đồng tiền kiếm được để trang trải chi phí sinh hoạt, học tập.

Dù khó khăn, thiếu vắng tình thương, việc học nhiều lần gián đoạn khiến em học trễ hơn bạn bè cùng trang lứa, nhưng 9 năm liền Lan đều là học sinh giỏi, xuất sắc và đạt nhiều thành tích cao tại các kỳ thi học sinh giỏi cấp thành phố, cấp tỉnh môn Lý, Toán. Năm học 2024 - 2025, Lan hạnh phúc khi thi đỗ vào lớp 10 Trường THPT chuyên Phan Ngọc Hiển, điều đó như tiếp thêm động lực trong hành trình chinh phục ước mơ trở thành tiếp viên hàng không của em.

Cô Trần Thị Việt Thanh, giáo viên chủ nhiệm của Lương Văn Lan, nhận xét: “Lan học rất chăm chỉ, tham gia hoạt động phong trào sôi nổi và hòa đồng với bạn bè. Biết hoàn cảnh của em, tôi cũng tìm mọi cách hỗ trợ để em được tiếp tục học. Đồng thời nhắc nhở học sinh trong lớp tiếp xúc với Lan một cách thoải mái, chân thành, tránh để em mặc cảm, tự ti”.

Nhắc đến cậu học trò Lương Văn Lan, bà Lâm Hồng Sen - Phó Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Phan Ngọc Hiển, không khỏi ấn tượng và nể phục nghị lực vươn lên của em. Bà cho biết, nhà trường đã có các hình thức hỗ trợ học phí, xét tặng học bổng từ các đơn vị, nhà hảo tâm để em có thể tiếp tục theo đuổi sự học.

Lượm ve chai, gom thức ăn thừa nuôi heo ăn học

Lê Hữu Do - học sinh lớp 11B2 năm học 2024 - 2025, Trường THPT Phan Ngọc Hiển (Cà Mau), cũng là một tấm gương tiêu biểu về tinh thần hiếu học. Gia cảnh em rất khó khăn, nhà không có đất sản xuất, cha mẹ tuổi đã cao, lại mắc nhiều bệnh. Là con út trong gia đình có bốn anh chị em, Do phải cáng đáng công việc nhà khi các anh chị đều đã lập gia đình và sống xa quê.

Mỗi ngày đến trường là một hành trình vất vả. Trên chiếc xe đạp “cải tiến” của Do lúc nào cũng có một hoặc hai bao tải lớn chất đầy ve chai em nhặt trên đường đi học, cùng hai thùng nhựa loại 20kg để xin thức ăn thừa về nuôi lợn. Giờ ra chơi, trong khi các bạn vui chơi, ra căng-tin ăn uống, Hữu Do đi quanh khuôn viên trường lượm vỏ lon, chai nhựa, hộp giấy bị vứt bỏ. Đến cuối buổi học, em phân loại, sắp xếp gọn gàng và cho vào túi nilon.

Hôm nào lượm được nhiều thì em đem đi bán ngay, còn nếu ít thì gom lại vài ngày mới bán một lần. Trung bình mỗi tháng, em kiếm được vài trăm nghìn đồng. Số tiền này tuy không nhiều nhưng là nguồn hỗ trợ đáng quý cho chi phí học tập và thuốc thang cho cha mẹ.

Sau khi bán phế liệu, Hữu Do tiếp tục công việc thu gom thức ăn thừa để nuôi heo. Mỗi ngày hai buổi, sau giờ học, em đến những hộ dân trên địa bàn thị trấn Năm Căn để xin thức ăn thừa. Công việc vất vả nhưng Do kiên trì theo đuổi, vì đó là cách duy nhất giúp em tiếp tục đến trường.

“Em vừa đi học vừa lượm ve chai, thu gom thức ăn thừa cũng được ba năm rồi, từ lúc em còn học lớp 8. Ngày nào cũng khoảng 12 giờ trưa em mới về đến nhà, vì phải qua phà, rồi đoạn lộ đất đen và nhiều cầu khỉ rất khó đi khi chở thức ăn thừa. Về đến nhà em còn phụ mẹ cho lợn ăn, ăn cơm xong lại đi học buổi chiều, không có thời gian ngủ trưa. Nhà nghèo nên em phải chịu khó làm việc để có tiền ăn học. Em không muốn phải nghỉ học”, Hữu Do chia sẻ.

Thấu hiểu nỗi vất vả cùng tinh thần hiếu học của em, thầy cô và bạn bè trong trường luôn cảm thông, hỗ trợ em hết mình. “Trong lớp, Do rất ngoan, lễ phép và hòa đồng với bạn bè, em cũng rất chịu khó học tập. Từ khi biết hoàn cảnh của Do, các bạn trong lớp khi uống nước có lon, chai nhựa sẽ thu gom lại để cho em bán lấy tiền. Các bạn còn hỗ trợ em rất nhiều trong học tập. Những khoản chi phí trong lớp, Do cũng được miễn không phải đóng”, cô Lê Thị Cẩm Vân, chủ nhiệm lớp 11B2, chia sẻ.

“Cha mẹ em lớn tuổi, lại nhiều bệnh trong người, nên em cố gắng giúp đỡ được phần nào thì cố hết sức. Em không hề cảm thấy tự ti hay mặc cảm với bạn bè, vì đồng tiền em kiếm được là chân chính, từ mồ hôi và công sức lao động của mình. Em sẽ theo đuổi con đường học hành để không phụ lòng kỳ vọng của cha mẹ, thầy cô, bạn bè và những người đã yêu thương, giúp đỡ em”, Hữu Do tâm sự.

Đôi bạn cùng vượt khó

Câu chuyện của Nguyễn Thành Nghĩa (19 tuổi), học lớp 9, Trường THCS - THPT Lý Văn Lâm (Lý Văn Lâm, Cà Mau), cũng khiến nhiều người không khỏi nể phục. Nghĩa học muộn so với độ tuổi. Khi mới sinh, em đã bị mẹ bỏ rơi. Không lâu sau, cha có vợ mới và gửi em cho ông bà nội nuôi. Ông bà Nghĩa bị bệnh tật, khó khăn.

Không muốn trở thành gánh nặng cho người thân, năm 14 tuổi, Nghĩa quyết định lên TPHCM mưu sinh. Sau 2 năm làm thuê đủ nghề và tích lũy được ít tiền, em trở về quê quyết tâm học lại bởi em tin rằng, học là con đường duy nhất để thay đổi số phận.

Để tiện việc học, Nghĩa thuê một phòng trọ gần trường. Hằng ngày, em vừa học, vừa làm ở căng-tin, tối thì chạy bàn, phục vụ đám tiệc. “Không làm nhiều việc thì không đủ tiền trang trải học phí, sinh hoạt. Có khi hơn 23 giờ em mới về đến phòng trọ. Những lúc đi làm, em thường mang theo tập sách, rảnh tay là tranh thủ học”, Nghĩa chia sẻ.

Tưởng hạnh phúc bắt đầu mỉm cười, nhưng gần đây Nghĩa được chẩn đoán mắc bệnh hiểm nghèo. Những lần đi tái khám tại TPHCM, em phải đi một mình, không người thân chăm sóc. “Lúc phát hiện bệnh, em từng nghĩ tiêu cực, nhưng nhờ sự động viên của thầy cô, bạn bè, giờ em thấy lạc quan hơn. Em sẽ cố gắng học đến khi không thể học được nữa”, Thành Nghĩa nghẹn ngào nói.

Dù bệnh tật, khó khăn, Nghĩa vẫn hỗ trợ Tô Thành Tiến - bạn học cùng trường, hơn Nghĩa một lớp nhưng lại nhỏ tuổi hơn. Hoàn cảnh của Tiến cũng không kém phần éo le: Cha mẹ ly hôn, mỗi người đi tìm hạnh phúc riêng, bỏ em cho ông bà ngoại chăm sóc từ khi mới 2 tuổi. Hiện, ông bà lớn tuổi, bệnh tật, kinh tế kiệt quệ. Nhà ở xã Lương Thế Trân nên mỗi ngày Tiến phải đạp xe gần một giờ, qua cả phà để đến lớp.

Cũng như Nghĩa, Tiến làm thêm tại căng-tin trường để có tiền trang trải học hành và thuốc thang cho ông bà. Thấy Tiến cùng cảnh ngộ, Nghĩa rủ em về trọ chung và hỗ trợ tiền trọ để giảm bớt vất vả.

“Em bị tim bẩm sinh, phải uống thuốc đều. Em và anh Nghĩa đều rất muốn học đến nơi đến chốn, nhưng mỗi người một hoàn cảnh. Hai anh em chỉ biết động viên nhau cố gắng vượt khó vươn lên. Em chỉ mong hai anh em được khỏe mạnh để tiếp tục hành trình chinh phục tri thức và thực hiện ước mơ của mình”, Tô Thành Tiến chia sẻ.