'Những đứa trẻ trong sương' và nghịch lý phát hành

Nếu trên thế giới, bộ phim được đón nhận và ghi danh ở nhiều liên hoan thì ở Việt Nam lại gặp muôn khó khăn…

“Rón rén”… ở quê nhà

Chỉ trong một ngày mở bán 2 suất chiếu thân mật cho bộ phim tài liệu “Những đứa trẻ trong sương” (C16), ngày 15 và 16/3, Trung tâm Hỗ trợ phát triển tài năng điện ảnh TPD nhận được phản hồi tích cực.

Phòng chiếu của cụm rạp BHD ở 302 Cầu Giấy, Hà Nội đã được đặt chỗ hết. Đón nhận tin vui này, đạo diễn Hà Lệ Diễm tiết lộ thêm: “Sau 2 suất chiếu thân mật này, bộ phim sẽ chính thức phát hành trên hệ thống rạp Beta Cinemas từ ngày 17/3”.

Thực ra, đây mới là bước “rón rén” thăm dò thị trường quê nhà theo kiểu vừa làm vừa nghe cho “Những đứa trẻ trong sương”. Dù rằng, trước đó, hồi tháng 11/2022, bộ phim đã có một suất chiếu miễn phí ở hạng mục Toàn cảnh trong khuôn khổ Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lần thứ 6.

Là phim đã thắng giải ở nhiều liên hoan phim quốc tế song “Những đứa trẻ trong sương” chỉ được xếp phòng chiếu chưa đầy 100 chỗ của Trung tâm Chiếu phim quốc gia. Trong khi đó lượng khán giả quan tâm lại rất đông nên đã phải kê thêm ghế ngồi dọc lối đi.

Với lần đầu bán vé chiếu rạp này, theo đạo diễn Hà Lệ Diễm, hiện nay, bộ phim tài liệu độc lập “Những đứa trẻ trong sương” vẫn chưa được đơn vị nào nhận phát hành mà mới chỉ là những nỗ lực tự thân của Varan Việt Nam trong việc thuê phòng chiếu, bán vé.

Ban đầu, nhà sản xuất mong muốn có 2 buổi chiếu ra mắt ở Trung tâm Chiếu phim quốc gia, Hà Nội, song vì giá thuê cao nên phải thay đổi kế hoạch. Với 2 buổi chiếu ở BHD hay ở hệ thống rạp Beta Cinemas từ giữa tháng 3 cũng là những cố gắng trong khả năng có thể của nhà sản xuất với mong muốn “Những đứa trẻ trong sương” có thể đến với khán giả Việt Nam nhiều nhất có thể.

“Tôi nghĩ, ban đầu, mọi người chưa xem nhiều phim tài liệu vì vẫn mang cách nghĩ - phim tài liệu không có gì để xem. Nhưng thực tế không hẳn vậy, từ sau những “Chuyến đi cuối cùng của chị Phụng” hay “Đi tìm Phong” thì mọi người sẽ dần quen.

Với “Những đứa trẻ trong sương”, vì chưa có nhà phát hành nên chúng tôi phải bỏ kinh phí thuê rạp để chiếu phim. Không sao cả, cứ làm thôi, khó chỗ nào thì kêu ở chỗ đó mọi người giúp.

Mong rằng, “Những đứa trẻ trong sương” được khán giả quan tâm, đón nhận và ủng hộ để bộ phim tiếp tục được thêm suất và trụ rạp cũng như tính tới việc phát hành ở miền Trung và TPHCM”, đạo diễn Hà Lệ Diễm mong chờ.

Ngoài việc phát hành ở rạp, bộ phim cũng đang được giới thiệu đến một số trường đại học như Trường Đại học KHXH&NV Hà Nội, Khoa Giáo dục Trường Đại học Sư phạm Hà Nội…, vì câu chuyện “Những đứa trẻ trong sương” gắn liền với gia đình và trường học.

Nhân vật chính - Di - là cô bé 13 tuổi bị mắc kẹt và cần phải lựa chọn giữa việc tuân thủ theo truyền thống hay trở lại trường học. Tuy nhiên, với một bộ phim đạt tiêu chuẩn điện ảnh như “Những đứa trẻ trong sương”, đạo diễn Hà Lệ Diễm tư vấn các trường nên đưa sinh viên đến rạp để thưởng thức.

Bởi, phòng chiếu chưa đạt chuẩn sẽ khiến học sinh, sinh viên không thưởng thức được đầy đủ các hiệu ứng xa, gần của âm thanh, hình ảnh, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng của bộ phim.

Thế giới đón chào

“Những đứa trẻ trong sương” lập tức thắng lớn tại buổi chiếu ra mắt đầu tiên ở Liên hoan phim tài liệu quốc tế Amsterdam (IDFA) năm 2021.

Cụ thể: Hà Lệ Diễm giành giải Đạo diễn xuất sắc nhất ở hạng mục tranh giải quốc tế và bộ phim giành giải Phim dài đầu tay xuất sắc nhất ở hạng mục tuyên dương đặc biệt của ban giám khảo.

Từ đây, bộ phim tiếp tục nối dài giải thưởng tại hàng chục liên hoan phim quốc tế trong năm 2022, tiêu biểu như: Giải thưởng Phim quốc tế xuất sắc nhất tại Tel Aviv (Israel - liên hoan phim đủ tiêu chuẩn cho Oscar); Phim tài liệu xuất sắc tại các liên hoan phim: Guanajuato (Mexico), Doxa (Canada), Innsbruck (Áo), Festival du film d’esducation (Pháp);

Giải Clarens cho phim tài liệu nhân văn tại Cinéma du Réel, giải phim trẻ tại Escales Documentaires (Pháp); giải Perception Change Project của Liên Hợp Quốc tại Visions Du Réel (Thụy Sĩ); ghi nhận đặc biệt, hạng mục Cinéma Vérité của liên hoan phim Thin Line và Trống đồng Award - phim dài hay nhất tại Viet film fest (Mỹ); giải thưởng SOS Children’s Villages Worldwide tại liên hoan phim tài liệu Dok.Fest Munchen (Đức);

Giải thưởng khán giả trẻ bình chọn - 15th Asia Pacific Screen Awards (Úc); giải Next Generation tại liên hoan phim tài liệu quốc tế Đài Loan; giải của Unicef tại Japan Prize (Nhật Bản), giải phim xuất sắc nhất Đông Nam Á tại liên hoan phim Balimakarya (Indonesia)…

Đáng chú ý, từ những giải thưởng danh giá đó, bộ phim đã được đón nhận và công chiếu rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới như Đức, Mỹ, Úc, Nhật Bản, Pháp… “Tính ra, “Những đứa trẻ trong sương” đã đi hơn 100 liên hoan phim trên thế giới. Tôi cũng được mời đến giao lưu và trò chuyện với khán giả 7 - 8 nước.

Sau mỗi liên hoan, bộ phim được chiếu ở nhiều trường học của các nước. Nhất là tại Pháp, “Những đứa trẻ trong sương” còn được một nhà phát hành đỡ đầu. Từ phần thưởng 3.000 USD của giải Phim tài liệu xuất sắc tại Festival du film d’esducation (Pháp) bộ phim đang được công chiếu ở các trường đại học”, đạo diễn Hà Lệ Diễm cho biết.

Ngoài ra, nếu như các nước không cấm những bộ phim đã tham gia và giành giải ở nhiều liên hoan phim quốc tế việc tiếp tục tranh giải ở liên hoan mới thì Liên hoan phim quốc tế Hà Nội 2022 lại có tiêu chí: Phim đã tham gia và giành giải ở liên hoan phim trong khu vực châu Á sẽ không được tranh giải tại liên hoan.

“Những đứa trẻ trong sương” vì đã ghi danh ở Đài Loan, Indonesia, Hồng Kông nên chỉ có thể tham gia hạng mục Toàn cảnh mà vẫn chưa được ghi danh tại Liên hoan phim quốc tế Hà Nội!