Tuy vậy, A.Nobel đã từng bị chỉ trích vì một số điều và thậm chí từng có những cáo buộc nghiêm trọng được đưa ra chống lại ông.
Nobel phát minh ra vũ khí hủy diệt hàng loạt
Là con trai của một kỹ sư và nhà phát minh Emmanuel Nobel, từ nhỏ Alfred đã quan tâm đến kỹ thuật, cụ thể là sản xuất thuốc nổ. Điều này tiếp tục được thôi thúc còn bởi trên thực tế là cha ông đã thành công trong việc sản xuất ra chất nổ. Thời trẻ, trong khi đi du lịch tại Pháp,
Alfred Nobel đã làm quen với Askanio Sobrero, là người đã phát minh ra chất nitrogliserin vào năm 1847. Mặc dù, Sobrero đã từng phản đối việc sử dụng chất này trong sản xuất thuốc nổ bởi cho rằng, nó rất khó để kiểm soát, Nobel vẫn có ý tưởng đối với chất liệu bị này.
Ngày 3/9/1864 tại nhà máy của Nobel tại Heleneborg gần Stockholm, phòng thí nghiệm là nơi sản xuất nitrogliserin đã bị phát nổ. Người em trai của Alfred là Emil đã tử vong. Sau khi xảy ra sự cố, người cha của hai anh em là ông Emmanuel bị liệt và 8 năm cuối đời đã phải nằm liệt giường.
Mặc dù vậy, Alfred vẫn tiếp tục việc sản xuất thuốc nổ. Năm 1867, ông đã được nhận bằng phát minh về thuốc nổ, trong thành phần của nó có cả chất nitrogliserin. Năm 1875, ông đã phát minh ra thứ gọi là thạch rắn chuông, có công xuất mạnh hơn cả chất nổ. Năm 1887, Alfred phát minh ra chất ballistite là tiền thân của cordite. Sau đó, Nobel bắt đầu được gọi là “triệu phú về máu”, “người buôn chất nổ bằng cái chết” và “vị vua năng nổ”. Bản thân ông là người theo chủ nghĩa hòa bình và có niềm tin vào đó, ông cho rằng sự phát triển vũ trang sẽ buộc con người kiềm chế những xung đột quân sự.
Nghĩ ra nguyên mẫu chiếc ghế điện
Một trong những phát minh của Nobel là “cỗ máy thầm lặng dành cho những người tự tử”. Người ta nói rằng, trong những năm bị suy sụp chính Alfred Nobel đã có suy nghĩ về việc tự tử bởi trong thực tế, ông là người cô đơn và bất hạnh - không gia đình, không con cái, sức khỏe kém. Tuy nhiên, điều này đã không xảy ra. Song nhờ cỗ máy này mà đã xuất hiện ý tưởng sáng chế ra chiếc ghế điện mà trong nhiều năm đã hỗ trợ việc thực thi án tử hình các tội phạm tại Mỹ.
Không linh hoạt trong kinh doanh
Mặc dù, Nobel là một người rất có trách nhiệm và đối xử tốt với các nhân viên của mình, nhưng đồng nghiệp và những người bạn không thích ông. Như vậy, ông không thể thành lập được các công ty ở Mỹ vì ông không có sự khoan nhượng:
Alfred cho rằng, các doanh nhân Mỹ chỉ quan tâm đến tiền bạc, còn ý tưởng mà ông rao giảng thì mang lại lợi ích cho nhân loại.
Không phải là người dễ chịu
Ở một mức độ nào đó, Alferd Nobel thừa nhận những quan điểm sai trái của mình. Người thân và đồng nghiệp nói rằng không biết đối xử với ông thế nào, sự thiếu cởi mở của ông gây sốc cho họ. Hơn thế, ông đã gọi những người cùng thời là “những con khỉ hai chân”, ông không tin vào sự tiến bộ và khá thận trọng đối với những sự đổi mới. Nobel tích cực thể hiện sự phản đối về đề xuất quyền bầu cử đối với phụ nữ.
Bản di chúc gây ra nhiều bất hòa
“Vẫn có thể tha thứ cho Alfred Nobel về việc phát minh ra thuốc nổ. Nhưng chỉ có kẻ thù tuyệt đối của nhân loại mới có thể nghĩ ra một “giải Nobel” - có lần người đạt giải Nobel là Bernafd Shaw đã nói đùa như vậy.
Bản di chúc nổi tiếng được Nobel viết vào ngày 27/11/1895 tại Câu lạc bộ Thụy điển - Na Uy ở Paris. Theo đó, phần lớn số tiền của người viết di chúc, khoảng 31 triệu cuaron Thụy điển sẽ được dùng để lập ra quỹ Nobel và hàng năm được trích ra trao giải cho những thành tựu trong lĩnh vực vật lý, hóa học, y học, văn học và các hoạt động củng cố hòa bình có ý nghĩa lớn đối với toàn nhân loại, không phân biệt quốc tịch của các ứng cử viên. Vì thế, thân nhân của nhà triệu phú này không được nhận gì cả, họ đã cố gắng tranh chấp nhưng không thành.
Những người không hài lòng với bản di chúc lại là những chiến sỹ đấu tranh vì hòa bình. Họ tuyên bố rằng. “Thật vô đạo đức khi thành tích củng cố tình anh em giữa các dân tộc lại được trao thưởng bằng những đồng tiền được làm từ thuốc nổ”. Những người theo chủ nghĩa dân tộc Thụy Điển cho rằng, bởi Nobel là một người Thụy Điển thì giải thưởng chỉ nên trao cho các nhà khoa học Thụy Điển. Các người cuồng tín tôn giáo thì lớn tiếng cho rằng, người ta không thể mong đợi bất cứ điều gì tốt đẹp từ một người đã “bán linh hồn cho ma quỷ”. Còn các đại diện của giới khoa học thì tỏ ra nghi ngờ việc những người đạt giải đã được lựa chọn một cách công bằng.
Không có giải Nobel toán học
Nobel đề cập đến các ngành vật lý, hóa học, y học và thậm chí sự nghiệp bảo vệ hòa bình, nhưng về lĩnh vực toán học - “nữ hoàng khoa học” thì sao? Vì sao Alfred không bao giờ nhắc đến lĩnh vực này? Có những giả thiết khác nhau được đưa ra về hiện tượng này.
Người ta khẳng định rằng, một trong số những cô người yêu của Nobel thích nhà toán học nổi tiếng Mittag-Lefler hơn nên ông đã quyết định trả thù “đối thủ”. Theo giả thiết khác thì khi 17 tuổi, Alfred có mối tình bất hạnh với cô gái người Đan mạch Anna Derzi, nhưng cô lại say mê anh chàng đẹp trai Frans Lemarj đã làm Nobel đau khổ. Một lần tại bữa tiệc anh này quyết định đề nghị Nobel giải một bài toán đã được viết trên giấy ăn. Mặc dù kiến thức về toán học của Nobel rất tốt nhưng ông lại hồi hộp đến mức không thể đọc hết các điều kiện của lời giải và rời khỏi bữa tiệc.
Điều này đã ảnh hưởng đến cả cuộc đời và sự nghiệp sau này của chàng trai trẻ. Giả thiết thứ ba, Nobel cho rằng, toán học chỉ là môn phụ trợ cho các nghiên cứu chứ không phải là một ngành khoa học hoàn toàn giá trị. Cho dù là nguyên nhân nào đi nữa thì các nhà toán học cho dù đã từng có những phát mình thiên tài đã không thể được trao giải Nobel.
