Tuy nhiên, nhiều phụ huynh thường không mấy bận tâm hoặc lảng tránh dạy con cách thể hiện yêu thương.
Để giúp con thể hiện yêu thương với những người xung quanh, cha mẹ có thể khuyến khích trẻ làm thiệp, tham gia trò chơi hoặc vẽ tranh...
Lắng nghe cảm xúc của trẻ
Thực tế, yêu thương là một trong những kỹ năng quan trọng nhất trẻ cần có.
Nhiều phụ huynh quá bận rộn, không có thời gian chăm sóc con chu đáo, hoặc quá bao bọc con. Những hành động đó đều có thể khiến trẻ khó trưởng thành cũng như thích nghi với một xã hội phức tạp, nhiều thử thách. Tuổi nhỏ, con trẻ không biết cách yêu thương, thì khi lớn lên, chúng cũng khó lòng xây dựng được một gia đình hạnh phúc. Vì vậy, một trọng trách của các cha mẹ hiện nay là cần dạy con đúng đắn về tình yêu.
Theo chuyên gia tâm lý Ngô Phạm Thị Thúy Trinh, Đơn vị tâm lý - Bệnh viện Nhi đồng Thành phố (TPHCM), điều quan trọng là cha mẹ cần nhận biết cảm xúc của trẻ. Những từ ngữ diễn tả cảm xúc như: Tức giận, sợ hãi, buồn bã, vui vẻ là cần thiết để trẻ nhận biết, học cách gọi tên cảm xúc.
Trước 4 - 5 tuổi, trẻ thường khó kiềm chế cảm xúc. Do đó, chuyên gia này cho rằng, vai trò của người lớn là vô cùng quan trọng. Bởi, một đứa trẻ không tự nhiên biết cách kiểm soát cảm xúc.
“Cảm xúc không nhất thiết phải được xác định là tốt hay xấu, mà là một phản ứng sinh học đối với một sự kiện bên ngoài mà đứa trẻ trải qua. Do đó, cảm xúc là tín hiệu cần thiết cho các chuyên gia chăm sóc trẻ em để xem xét tình trạng của trẻ mà không phán xét. Lắng nghe cảm xúc của trẻ bằng sự ân cần sẽ mang lại hạnh phúc tuyệt vời cho đứa trẻ vì trẻ cảm thấy mình được công nhận”, bà Thúy Trinh chia sẻ.
Chuyên gia này cho biết, thái độ phù hợp của người lớn với trẻ em là: Nói về cảm xúc của trẻ (ví dụ: Con buồn, con sợ…) để hiểu cảm xúc, xoa dịu con bằng một giọng điệu ấm áp, thái độ thấu hiểu và trìu mến. Khi trẻ cảm thấy an toàn và tự tin, cơ thể chúng sẽ tiết ra oxytocin - hormone của sự thoải mái và hạnh phúc.
Nhiều phụ huynh chưa chú trọng dạy con thể hiện tình cảm.
Ngay từ khi còn nhỏ, trẻ em đã trải qua nhiều cung bậc cảm xúc trong các tình huống xã hội và giao tiếp không lời (cười, khóc, ôm, hờn dỗi). Khi quá trình phát triển nhận thức tiến triển và bộ não cảm xúc trưởng thành, trẻ có thể nhận ra cảm xúc của chính mình và của người khác. Sự nhận biết và hiểu biết về cảm xúc này cho phép trẻ em kiểm soát và điều chỉnh cảm xúc. Nhờ đó, đối phó với các tình huống xung đột hoặc phức tạp.
Theo bà Thúy Trinh, so với những trẻ có vấn đề về phát triển cảm xúc, trẻ có trí tuệ cảm xúc phát triển hơn có khả năng đồng cảm và quan tâm đến người khác. Đồng thời, thể hiện cảm xúc phù hợp, được khuyến khích trong học tập, cũng như thích nghi để làm như vậy khi đối mặt với những cảm xúc tiêu cực. Tất cả các kỹ năng xã hội này hỗ trợ trẻ học tập trong những năm đầu tiên ở trường. Trẻ cũng sẽ có các mối quan hệ tích cực giữa với bạn đồng trang lứa và mọi người xung quanh.
“Để hỗ trợ phát triển năng lực cảm xúc của trẻ, các chuyên gia khuyến khích bắt chước những biểu hiện cảm xúc khác nhau. Búp bê, con rối, trò chơi bài và bất kỳ phương tiện mô tả cảm xúc và biểu cảm nào cũng đều có thể được sử dụng làm công cụ giao tiếp và đối thoại tuyệt vời. Bắt chước những cảm xúc này để giúp dạy trẻ cách xác định từng cảm xúc. Giúp trẻ dễ dàng xây dựng các mối quan hệ tích cực và lành mạnh. Chúng ta có thể học để hạnh phúc”, chuyên gia gợi ý.
Trẻ cần được khuyến khích thể hiện yêu thương với người xung quanh.
“Cầu nối” là những trò chơi
Trong khi đó, giáo viên Lê Việt Hoàng - Hệ thống giáo dục kỹ năng sống Cara cho rằng, cha mẹ có thể chia sẻ những cách phụ huynh thích để cảm nhận tình yêu.
Cụ thể, phụ huynh hãy tìm hiểu xem con thích cảm thấy được yêu thương như thế nào bằng cách hỏi: “Làm thế nào để biết được ai đó yêu con?”. Sau đó, cha mẹ và trẻ lần lượt chia sẻ cách mỗi người thích được yêu thương, như ôm, nhờ ai đó giúp đỡ hoặc cùng nhau tham gia trò chơi.
Ngoài ra, phụ huynh cũng có thể cùng con thể hiện tình yêu đối với Trái đất. Giáo viên Việt Hoàng chia sẻ, khi quan tâm đến môi trường, chúng ta nên quan tâm tốt nhất có thể. Cụ thể, thực hiện một số hành động như thu gom rác trên đường phố, các vật dụng có thể tái chế trong nhà hoặc làm một số công việc làm vườn bên ngoài. Sau đó, phụ huynh hãy giải thích rằng, hành động phải đi cùng với lời nói yêu thương.
“Bằng cách thể hiện những hành động yêu thương chứ không chỉ nói những lời “Anh yêu em”, chúng ta đang thực sự thể hiện đức tính tốt. Chúng ta có thể thể hiện tình yêu thương với mọi người và mọi thứ xung quanh, bằng cách tìm kiếm những gì mỗi người hoặc mọi thứ cần để được hạnh phúc và khỏe mạnh”, chuyên gia chia sẻ.
Cha mẹ đồng thời có thể khuyến khích con lập danh sách những người mình yêu. Ví dụ, trẻ có thể lập danh sách hoặc tạo một album ảnh của các thành viên trong gia đình và bạn bè. Phụ huynh có thể sử dụng danh sách (hoặc album) này để nhắc nhở con rằng, có rất nhiều người quan tâm đến trẻ. Hoặc, cha mẹ có thể thảo luận về ý tưởng tình yêu là vô hạn. Tình yêu là vô tận để nhận và vô tận để cho đi.
“Giải thích cho trẻ hiểu trái tim thường được sử dụng như thế nào để đại diện cho tình yêu. Bởi, giống như tình yêu cung cấp năng lượng cho con người, trái tim cung cấp máu cho cơ thể. Máu (tình yêu) này cho phép chúng ta sống hạnh phúc. Dùng băng dính hoặc đá để tạo đường viền của trái tim trên mặt đất. Yêu cầu con nghĩ ra những cách để sử dụng trái tim như biến nó thành một đường đua, một khu vực sưu tập thú nhồi bông hoặc những đồ vật khác mà chúng yêu thích, hoặc một nơi để ngồi trong khi chúng hát các bài hát”, giáo viên Việt Hoàng gợi ý.
Để dạy trẻ thể hiện tình yêu, cha mẹ cũng có thể yêu cầu con nhớ lại khoảng thời gian chúng gặp một người mới. Sau đó, trẻ hãy chia sẻ những gì chúng nhận thấy về người đó. Trẻ có thể nói về việc con có cảm thấy thoải mái không và đã trở thành bạn bè như thế nào với người kia. Ngoài, ra theo giáo viên Việt Hoàng, việc cùng con nói về tình yêu vô điều kiện cũng là một trong những yếu tố quan trọng.
“Khi chúng ta cảm thấy tình yêu đích thực, chúng ta yêu nhau bất kể điều gì – cả trong thời điểm tốt đẹp và khó khăn. Yêu cầu con nghĩ về một số tình huống khó khăn phải đối mặt, chẳng hạn như nhớ tên một người bạn hoặc không đạt được thứ mà chúng muốn. Chúng ta nên yêu thương bản thân mình và yêu thương lẫn nhau dù đang vui hay buồn, kiên nhẫn và tha thứ ngay cả khi ai đó mắc lỗi. Đây được gọi là tình yêu vô điều kiện vì chúng ta yêu nhau trong mọi điều kiện”, chuyên gia gợi ý.
Ngoài ra, phụ huynh có thể mở rộng bài học này bằng cách vẽ các bức tranh về nhiều điều kiện khác nhau trong cuộc sống. Đối với trẻ nhỏ, điều này có nghĩa là các môi trường hoặc điều kiện thời tiết khác nhau, như mưa, tuyết, núi lửa hoặc đại dương.
Bên cạnh đó, gia đình cũng có thể cùng nhau chơi “Hành động yêu thương”. Các thành viên trong gia đình thay phiên nhau đưa ra những cách sáng tạo để thể hiện tình yêu (như chào ai đó, mở cửa cho ai đó, hôn gió hoặc mời đồ uống).
Theo giáo viên Việt Hoàng, về cơ bản, điều này có nghĩa là các thành viên trong gia đình nên thể hiện “hành động yêu thương” mà không cần lời nói. Sau đó, yêu cầu các thành viên khác đoán tên hành động đó. Tuy nhiên, cha mẹ nên nhấn mạnh rằng, đôi khi, điều quan trọng là phải biết chọn cách thể hiện tình cảm phù hợp với từng người.
Phụ huynh cũng có thể khuyến khích trẻ làm một tấm thiệp cho người mà con yêu thương. Cha mẹ có thể hỏi xem trẻ muốn làm thiệp cho ai và nói về lý do tại sao con chọn người đó. Ví dụ: Người đó có tốt với con không? Con có thích dành thời gian với người đó không? Hãy nghĩ xem người đó khiến con cảm thấy thế nào và chúng ta có thể cố gắng thể hiện những phẩm chất đó với những người xung quanh mình như thế nào. Trẻ có thể làm một tấm thiệp và sắp xếp để gửi qua đường bưu điện hoặc trực tiếp.
