Điều này ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh và cản trở mục tiêu cung cấp nền giáo dục chất lượng cho toàn dân.
Theo Báo cáo Giám sát Giáo dục và Đào tạo năm 2023 của Ủy ban châu Âu, hầu hết các quốc gia đều thiếu giáo viên, nhất là giáo viên các môn STEM (Khoa học, Kĩ thuật, Công nghệ, Toán học), nhân viên giáo dục và chăm sóc trẻ nhỏ.
Thụy Điển là một trong những quốc gia thiếu nhiều giáo viên nhất và cần hơn 150 nghìn giáo viên có trình độ vào năm 2035. Chỉ có Croatia và Síp không thiếu nhân viên giáo dục.
Trên toàn EU, giáo viên không phải một nghề hấp dẫn do mức lương thấp, việc làm không ổn định, khối lượng công việc lớn. Năm 2018, nghiên cứu cho thấy chưa đến một nửa giáo viên EU hài lòng với mức lương của mình. Một số quốc gia như Croatia, Pháp, Hungary và Italy gần đây đã tăng lương cho giáo viên để giải quyết vấn đề này.
Thầy Gauthier Catteau, giáo viên Địa lí tại Bỉ, bắt đầu sự nghiệp giảng dạy từ năm 22 tuổi. Sau 7 năm, Catteau nghỉ việc và chuyển sang làm kĩ sư.
“Tôi mất 3 tiếng để đến trường mỗi ngày. Khoảng cách đi lại, khối lượng công việc lớn và triển vọng nghề nghiệp hạn chế không phù hợp với mong muốn lập gia đình của tôi”, anh Catteau nói.
Theo Eurostat, năm 2021, chỉ có 8% giáo viên EU dưới 30 tuổi. Việc trẻ em Ukraine chuyển sang các trường học ở EU do xung đột Ukraine và Nga cũng làm trầm trọng thêm vấn đề thiếu giáo viên ở châu Âu.
Bên cạnh đó, nhiều quốc gia xuất hiện tình trạng giáo viên già hóa, dự kiến nghỉ hưu trong vài năm tới sẽ làm tăng áp lực cho hệ thống giáo dục. Tại Bồ Đào Nha, ước tính 4,7 - 4,8 nghìn giáo viên sẽ nghỉ hưu trong ngắn hạn. Đất nước này sẽ cần hơn 30 nghìn giáo viên có trình độ chuyên môn mới vào năm 2030.
Để giải quyết tình trạng trên, nhiều quốc gia EU kêu gọi giáo viên nghỉ hưu trở lại làm việc và lấp đầy khoảng trống thiếu nhân sự. Họ sẽ ký hợp đồng lao động tạm thời nhưng đây chỉ là giải pháp ngắn hạn, không thể giải quyết triệt để tình trạng trên.
Ngoài ra, các bộ trưởng giáo dục châu Âu đề xuất giảm khối lượng công việc hành chính cho giáo viên, trao học bổng cho sinh viên ngành STEM, tuyển bổ sung trợ giảng lớp học. Tuy nhiên, một trong những thách thức chính vẫn là xã hội thiếu công nhận nghề giáo. Nghiên cứu năm 2018 cho thấy chỉ 26% giáo viên nhận thấy công việc của họ được đánh giá cao. Giải quyết vấn đề này cần thay đổi về văn hóa thay vì chính sách.
Riêng tại Ireland, một số học giả đề xuất Bộ Giáo dục khuyến khích những giáo viên làm việc ở nước ngoài trở về và gia nhập hệ thống giáo dục trong nước. Một số giáo viên đã hưởng ứng đề xuất trên do tình trạng thiếu giáo viên tại Ireland.
Tuy nhiên, biện pháp trên khó có thể thực hiện trên toàn EU. Một trong những nguyên nhân là mỗi quốc gia có quy định, chính sách giáo dục khác nhau và phúc lợi riêng.
Tình trạng thiếu giáo viên không chỉ là vấn đề của riêng châu Âu. Các quốc gia châu Phi và Mỹ cũng gặp khó khăn trong tìm kiếm và giữ chân giáo viên. Năm 2023, thế giới thiếu khoảng 69 triệu giáo viên để đạt mục tiêu phổ cập giáo dục cơ bản.
