May mắn tìm được cứu cánh
Kể từ khi Rabina Dangol, 16 tuổi, từ Nepal đến Nhật Bản năm 2014 sống cùng bố mẹ, một tổ chức phi lợi nhuận tại Fussa, Tây Tokyo đã giúp cô bé học tiếng Nhật đủ để bắt kịp hệ thống trường học Nhật Bản.
“Cháu không hiểu một chữ tiếng Nhật nào trước đó. Cháu cũng không nói được câu tiếng Nhật nào. Nhưng sau khi học tiếng Nhật ở đây, cháu có thể đọc sách giáo khoa” – Dangol nói về Trường YSC Global thuộc Trung tâm Hỗ trợ giới trẻ, nơi cô được hỗ trợ học tiếng và học thuật.
Dangol là một học sinh nước ngoài may mắn bởi nếu không có sự trợ giúp này, Dangol không thể theo học trường THCS công lập tại Akishima - trường không có nhân viên nào được đào tạo dạy tiếng Nhật.
Ngày càng nhiều người nước ngoài đến Nhật Bản làm việc, mang theo gia đình của họ. Những học sinh như Dangol không thể tìm lớp dạy tiếng Nhật trong trường công và buộc phải đi tìm sự giúp đỡ từ xã hội.
Tại Tây Tama, khu vực có 8 quận, chỉ có 1 trường tiểu học và 1 trường THCS dạy tiếng Nhật như ngôn ngữ thứ hai – theo Iki Tanaka, Giám đốc một trường YSC Global. Vì vậy, khoảng 60 học sinh từ các nước Jamaica, Philippines, Nepal và Trung Quốc xin học tiếng Nhật tại YSC.
Chưa biết tiếng Nhật thì nên… ở nhà!
Các trường công chưa sẵn sàng đáp ứng nhu cầu học tiếng Nhật tăng lên. Nhiều trường, đặc biệt là những trường chỉ có một số ít học sinh nước ngoài, thậm chí không dạy được cho học sinh tiếng Nhật ở mức sơ khai.
Thực tế này khiến các cơ quan quản lí giáo dục tại một số thành phố yêu cầu phụ huynh không cho con vào học trường công cho tới khi có thể giao tiếp cơ bản. Bởi nếu trẻ chưa có vốn Nhật ngữ cơ bản cũng đồng nghĩa sống cảnh “câm điếc” 7 hay 8 giờ đồng hồ mỗi ngày ở trường - không hiểu hoặc thậm chí không nói được một từ.
Những lớp học tiếng như của YSC là nơi duy nhất giúp trẻ thu nạp kĩ năng ngôn ngữ cần thiết để trở thành một phần của cộng đồng trường học.
Số người nước ngoài tại Nhật Bản bắt đầu tăng mạnh sau năm 1990, khi Nhật Bản sửa đổi luật nhập cư trong bối cảnh thiếu lao động – người Brazil gốc Nhật Bản được nới lỏng thủ tục cấp thị thực làm việc.
Bên cạnh người Brazil gốc Nhật, những người dễ bắt gặp tại các nhà máy ở tỉnh Aichi và Shizuoka, làn sóng lao động từ lục địa châu Á đổ tới cũng tăng dần cùng với kinh tế Nhật Bản hồi phục trong vài năm qua. Trong nhiều trường hợp, lao động cùng với gia đình có kế hoạch định ở lại Nhật Bản.
Theo số liệu Bộ Giáo dục, số học sinh nước ngoài trong các trường tiểu học, THCS và THPT công lập đã tăng lên mức 80.119 trong năm 2016 so với 70.936 năm 2006.
Vào tháng 5 năm ngoái, số học sinh nước ngoài có nhu cầu học tiếng Nhật trong trường công đạt mức kỉ lục 34.335, tăng từ mức 22.413 năm 2016 – theo số liệu Bộ Giáo dục công bố tháng trước.
Khoảng 77%, tức 26.410 học sinh, đang nhận được hỗ trợ học tiếng Nhật, theo nghiên cứu trên. Nghĩa là còn 7.925 học sinh chưa được nhận bất cứ hỗ trợ học tiếng nào.
