Cố nhà văn Kim Dung là nhà văn có sức ảnh hưởng nhất của văn học Trung Quốc hiện đại, đồng thời là cái tên quen thuộc với khán gỉa Việt Nam.
Những bộ tiểu thuyết kiếm hiệp kinh điển như Anh hùng xạ điêu, Thần điêu đại hiệp, Thiên long bát bộ, Ỷ thiên đồ long ký… luôn có những tuyệt đại cao thủ dù chỉ xuất hiện chốc lát hoặc qua lời kể của nhân vật khác, nhưng đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc như Độc Cô Cầu Bại, Vô Danh Thần Tăng, Trương Tam Phong, Vương Trùng Dương... trong số đó Độc Cô Cầu Bại là nhân vật huyền thoại dù không trực tiếp xuất hiện nhưng lại được nhắc lại nhiều nhất qua các bộ tiểu thuyết khác nhau.
Độc Cô Cầu Bại hiệu là Kiếm Ma, ông được xem là nhân vật có võ công cao nhất trong các tiểu thuyết kiếm hiệp của Kim Dung, là thiên hạ vô địch.
Độc Cô Cầu Bại được đề cập đến chi tiết trong hai bộ tiểu thuyết Thần điêu đại hiệp, Tiếu ngạo giang hồ và rất ngắn gọn trong bộ Lộc đỉnh ký. Độc Cô Cầu Bại chưa từng xuất hiện trong các tình tiết của tiểu thuyết mà chỉ để lại những triết lý đặc sắc về kiếm thuật.
Tên của Độc Cô Cầu Bại có nghĩa là cô độc một mình cầu được bại trận, biểu thị khả năng kiếm thuật thần thông của nhân vật này. Các nhân vật có thể coi là truyền nhân của Độc Cô Cầu Bại là Dương Quá trong Thần điêu đại hiệp, Phong Thanh Dương và Lệnh Hồ Xung trong Tiếu ngạo giang hồ.
Trong xuyên suốt các tác phẩm kiếm hiệp nổi tiếng của cố nhà văn Kim Dung, Độc Cô Cầu Bại được coi là một nhân vật huyền thoại, từ thuở võ lâm sơ khai, ông đã được người trên giang hồ tôn là đệ nhất cao thủ bởi bộ kiếm pháp tuyệt học Độc cô cửu kiếm, đặc tính dùng vô chiêu chiến thắng hữu chiêu.
Uy lực của nó cũng gần như bao trùm mọi loại võ công khác trên thiên hạ, khi có thể khắc chế mọi môn binh khí, chưởng pháp, nội công.
Thậm chí, cả một người không có nội lực cũng có thể nhờ Độc cô cửu kiếm đả thương một võ lâm cao thủ khác như Lệnh Hồ Xung.
Dương Quá và Huyền thiết trọng kiếm.
Trong bộ tiểu thuyết Thần điêu đại hiệp, nhân vật chính Dương Quá có cơ hội gặp được Thần điêu - con vật được cho là người bạn cuối đời của lão nhân Độc Cô, sau khi gặp gỡ, Thần điêu dẫn Dương Quá đến mộ của Độc Cô. D
Dựa trên những manh mối tại nơi này, Dương Quá biết được rằng Độc Cô Cầu Bại là một người sở hữu kiếm thuật vô song, một thời tung hoành thiên hạ.
Sau khi biết cả thiên hạ không một ai địch được nổi kiếm thuật mình sáng tạo nên, lão nhân Độc Cô đã chọn ẩn danh giang hồ, lui về sống quãng đời buồn bã còn lại với Thần điêu.
Trước khi chết, ông cũng đã lập mộ chôn 5 thanh kiếm của mình và đặt lời chú giải triết lí cho mỗi thanh kiếm.
Trong tiểu thuyết Tiếu ngạo giang hồ, khi truyền lại cho tiểu tử Lệnh Hồ Xung khẩu quyết tâm pháp và các chiêu thức trong Độc cô cửu kiếm, Phong Thanh Dương đã kể cho Lệnh Hồ Xung nghe về Độc cô cầu bại, đây là một người thông minh tuyệt đỉnh, là người đã sáng tạo ra Độc cô cửu kiếm, và nhờ kiếm pháp vô địch thiên hạ này, Độc cô cầu bại cũng không có địch thủ và ông ta thậm chí còn vui mừng biết bao khi có một người có khả năng khiến cho ông ta phải quay kiếm trở lại phòng thủ.
Lệnh Hồ Xung (Lý Á Bằng).
Trong tiểu thuyết Lộc Đỉnh ký, Độc Cô Cầu Bại và cả nhân vật Lệnh Hồ Xung được nhắc đến ngắn gọn qua lời của nhân vật Trừng Quan đại sư: “Cổ nhân nói võ công luyện tới mức xuất thần nhập hóa thì như linh dương móc sừng lên cây để ngủ, không có dấu vết nào mà tìm được. Nghe nói ngày trước có vị Độc Cô Cầu Bại đại hiệp và Lệnh Hồ Xung đại hiệp dùng vô chiêu thắng hữu chiêu, vô địch trên đời...”.
