Đôi khi, trong cuộc sống, chúng ta nghe rất nhiều bà mẹ than phiền rằng, không hiểu vì sao, con ở nhà tỏ ra ngang bướng, cá tính và không sợ điều gì cả, có điều gì không vừa ý con sẵn sàng phản kháng với thái độ quyết liệt, thế nhưng khi đi học với bạn bè hoặc ra ngoài, con lại trở nên cực kỳ nhút nhát.
Đây là câu chuyện của nhiều người, không riêng gì ai. Đa số họ đều mong rằng giá có thể cân bằng lại: ngoan ngoãn, nghe lời hơn khi ở nhà và mạnh dạn mỗi khi ra ngoài.
Nếu một đứa trẻ có vẻ hống hách khi ở nhà nhưng ra ngoài lại rụt rè, cha mẹ có thể sẽ có những băn khoăn. Điều gì khiến tính cách của con trở nên như vậy khi mà ở nhà thì con tỏ ra mạnh mẽ, không sợ bất cứ ai, dễ nổi cáu với mọi người xung quanh nhưng ra ngoài thì lại còn bị bạn bè bắt nạt, yếu đuối. Là do con có tính cách 2 mặt như thế hay vì lí do nào?
Các chuyên gia đã chỉ ra những lý do trong việc giáo dục chưa đúng đắn đã hình thành nên tính cách này ở trẻ. Và nếu không được uốn nắn, chỉ bảo, nó hoàn toàn không có lợi cho bé trong tương lai:
1. Cha mẹ sẽ là tấm gương xấu nếu cũng có cách hành xử bạo lực khi ở nhà
Cuộc sống này có rất nhiều người, bên ngoài mỗi khi gặp đều rất lịch sự, dịu dàng với mọi người. Thế nhưng khi trở về nhà, họ có thể chính là người chồng nổi cáu, mắng chửi thậm chí là đánh đập vợ con. Một người bố như vậy chính là “tấm gương” phản chiếu lên tính cách của các con.
Sau này, chính con họ sẽ trở thành những người thường xuyên la hét, cẩu thả, cố ý, nổi giận khi ở nhà nhưng ra ngoài lại mang một vẻ mặt ngoan ngoãn, sợ hãi, rụt rè trước mọi người. Bởi chính cách hành xử của bố mẹ là thứ tác động nên tính cách của trẻ.
Nhà, gia đình chính là ngôi trường đầu tiên của trẻ em. Cũng chính gia đình là nơi rèn luyện và giáo dục con cách giao tiếp xã hội, giao tiếp giữa các cá nhân và rèn luyện cảm xúc. Nếu cha mẹ chỉ lịch sự, lịch thiệp với người ngoài nhưng về nhà lại đánh cãi, chửi nhau, thiếu kiềm chế cảm xúc thì con cái cũng đi theo chiều hướng đó là tất yếu.
2. Trẻ được nuông chiều vô điều kiện
Nếu quan sát kỹ, chúng ta có thể thấy rằng, trẻ sẽ không dám làm nũng, ăn vạ hay bắt nạt tất cả mọi người trong nhà. Các cô bé, cậu bé sẽ thường “đánh” vào những người nuông chiều mình, trong đó đặc biệt phải kể đến như ông bà nội ngoại.
Thực tế cho thấy, thấy nhiều ông bà yêu thương cháu đến nỗi không muốn cháu mình phải trải qua bất cứ một sự không hài lòng nào. Cháu muốn gì là cũng đều đáp ứng vô điều kiện.
Không chỉ vậy, mỗi khi bố mẹ trẻ dạy dỗ, giáo dục con thì ông bà lại đứng ra bênh vực, làm lá chắn cho đứa trẻ. Chính sự khoan dung và tình yêu thương của ông bà đã khiến cho trẻ sinh hư và trở nên ích kỷ, đòi hỏi bằng được điều trẻ thích.
Trẻ được quá nuông chiều sẽ dễ sinh tính cách ích kỷ, nhất nhất bắt mọi người phải theo ý mình (Ảnh minh họa)
Bởi thế, các chuyên gia tâm lý nhận định, người yêu trẻ nhất sẽ trở thành người trẻ thiếu tôn trọng nhất trong nhà, người để trẻ có thể vòi vĩnh và yêu cầu mọi thứ.
3. Không nhất quán trong cách áp dụng những kỷ luật đã đề ra
Nhiều cha mẹ dễ bị mủi lòng khi thấy con khóc và khi đó, mọi quy tắc ban đầu đưa ra họ đều bỏ qua hết với suy nghĩ dù sao con mình còn nhỏ, mình cũng là bố mẹ của con không nên khắt khe quá.
Thế nhưng bạn không hiểu rằng, khi bạn đã từng nói với con những quy tắc mà giờ đây bạn không áp dụng, bạn phá bỏ quy ước như thế sẽ khiến trẻ trở nên vô phép hơn.
Ví dụ, nếu một đứa trẻ muốn mua đồ chơi, người mẹ trẻ nói: “Con đã có quá nhiều đồ chơi rồi và mẹ sẽ không mua bất cứ thứ gì vào lúc này đâu”. Nhưng ngay sau khi nghe thấy con khóc, bạn lại lập tức thỏa hiệp: “Thôi được rồi, nín đi, mẹ sẽ mua nó cho con, được chưa?”. Làm như vậy, bạn sẽ khiến trẻ đắc thắng và càng tin rằng tuyệt chiêu dùng nước mắt để đe dọa này cực kỳ hiệu quả.
Sau 1 thời gian, trẻ sẽ có “kinh nghiệm: chỉ cần mình gào khóc và gây ra nhiều tiếng ồn, mình sẽ đạt được mục đích mà mình mong muốn.
Trẻ em rất thông minh, chúng hiểu chúng là trung tâm của gia đình. Bất cứ yêu cầu gì, cuối cùng cha mẹ cũng sẽ phải đáp ứng chỉ cần mình cố gắng quậy một chút.
4. Trẻ thiếu kỹ năng xã hội
Mỗi khi ra ngoài, bé trở nên rụt rè, không tự tin giao tiếp, điều này gắn liền với việc khả năng xã hội của trẻ kém. Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân là do bố mẹ đã không hướng dẫn đúng cách khi ở nhà và không dạy con cách giao tiếp giữa các cá nhân nên trẻ thiếu kỹ năng này.
Trẻ ra ngoài nhút nhát là do thiếu những kỹ năng giao tiếp xã hội (Ảnh minh họa).
Một người mẹ tâm sự: “Có lần, tôi đưa con gái đi chơi ở chỗ công cộng. Nhiều đứa trẻ tụ tập lại để cùng chờ chơi trượt patin. Một cậu bé có vẻ như rất thích thú nhưng lại rụt rè không dám ra xếp hàng chờ tới lượt. Cậu bé im lặng, bám chặt lấy bố, co rúm người lại và không dám bước tới như những bạn khác.
Và rồi sau một hồi chờ đợi, bố của cậu bé đã bước tới và thương lượng với những đứa trẻ khác: Em đã chờ đợi rất lâu rồi, các cháu có thể cho em chơi trước một chút được không?.
Có thể thấy, đó là tình yêu mà cha mẹ dành cho con cái nhưng việc đứng ra thương lượng giúp con thay vì dạy con cách kết nối, hòa hợp với bạn bè xem ra không phải là một cách làm đúng đắn và hữu ích với trẻ. Làm như vậy, trẻ sẽ mãi dựa dẫm vào bố mẹ mà không thể tự giải quyết được vấn đề của mình. Đó là lý do mỗi khi ra ngoài trẻ nhút nhát, thiếu tự tin.
Cha mẹ nên giúp con thay đổi điều này như thế nào?
Trước tiên, chính cha mẹ phải là tấm gương tốt
Hãy tôn trọng người già ở nhà, ân cần với chồng/vợ của mình… Chính cách hành xử hòa nhã với những người thân xung quanh mình là cách rèn cho con sự nhã nhặn, đạo đức tốt nhất.
Ngay cả khi giữa hai vợ chồng có mâu thuẫn, bạn cũng hãy cố gắng giải quyết nó thông qua giao tiếp, đừng đẻ con nhìn thấy những lần cãi vã, tội lỗi hơn là đánh đập nhau. Hãy để con luôn cảm nhận được giữa những người trong gia đình, chỉ nên dành sự yêu thương và quan tâm mà thôi.
Trau dồi chỉ số xã hội cho con
Nên cho con chơi với các bạn nhiều hơn, mở rộng mối quan hệ và để trẻ tự kết nối với mọi người xung quanh. Trẻ cần được rèn các kỹ năng xã hội, tham gia giao tiếp và tương tác với bạn bè. Nhờ vậy, trẻ sẽ tự tin, thoải mái và tràn ngập niềm vui hơn.
Đồng thời, cha mẹ có thể đọc thêm cho con nghe những cuốn sách, truyện tranh có liên quan đến giao tiếp xã hội để trẻ hiểu hơn về những cách hành xử mà mình nên có.
Điều quan trọng là bố mẹ cần phải nhớ, tính cách của trẻ không tự nhiên mà hình thành, nó liên quan chặt chẽ tới môi trường sống và sự giáo dục mà ra. Nắm vững phương pháp tốt, hướng dẫn con một cách chính xác, con chắc chắn sẽ trở thành một đứa trẻ đáng yêu, hiểu chuyện.
Để trẻ tự tin hơn bố mẹ phải giúp trẻ có thêm nhiều kỹ năng xã hội, trau dồi khả năng giao tiếp với bạn bè và những người xung quanh (Ảnh minh họa)
Khi trẻ thấy bố mẹ yêu thương nhau, tôn trọng ông bà, ân cần, tỉ mỉ, chăm sóc lẫn nhau, trẻ sẽ phát triển tính cách dịu dàng, hạnh phúc và tự tin hơn mỗi khi ra ngoài.
Đặt ra những quy tắc trong gia đình
Khi đứa trẻ thể hiện hành động, thái độ phá phách trong gia đình lần đầu tiên, bố mẹ nên chỉ cho con thấy đó là hành vi đó là không được phép, giúp trẻ hiểu vì sao đó là sai lầm và không nên lặp lại.
Một ví dụ cụ thể về một người mẹ luôn chú trọng việc rèn cho con lòng nhân từ, sự tử tế đã có cách ứng xử rất hợp lý khi con có thái độ hỗn hào với bà.
Lần đó, nhìn thấy con tức giận trút lên người bà ngoại những cái đánh chỉ vì bà đã không thể xếp đống đồ chơi Lego như ý muốn của con, người mẹ đã rất nghiêm khắc và nói chuyện với con: “Ai cho phép con nói chuyện với bà như thế. Con phải xin lỗi bà ngay lập tức!
Sau khi con thành thật xin lỗi, cô đã bế con lên, ngồi lại bên con và nói: “Con có giận không, khi mà một em bé con nít phá hỏng đồ của con? Con có tức không khi một người khác khiến con tức giận. Vậy tại sao con lại mất bình tĩnh với bà, trút giận lên người bà, như thế bà sẽ rất buồn”.
Đứa trẻ gật đầu, lắng nghe và hiểu một cách nghiêm túc. Sau đó, cậu bé dần dần thay đổi được hành vi, không còn nạt nộ, bắt nạt bà nữa.
Tuân thủ các quy tắc và biết cách từ chối
Cha mẹ phải tuân thủ các nguyên tắc, biết cách khi nào thì từ chối những đòi hỏi, yêu cầu vô lý từ trẻ. Hãy suy nghĩ sâu xa hơn một chút, nếu cha mẹ luôn thỏa hiệp với yêu cầu của con, phá vỡ mọi quy tắc, con cái sẽ luôn thấy mình trở thành cái rốn của vũ trụ, mọi thứ xung quanh phải vận hành theo ý muốn của mình. Như thế, trẻ sẽ trở thành một đứa trẻ thô lỗ và lớn lên sẽ gặp nhiều rắc rối vì tính cách cho mình là nhất và mọi người phải phục dịch mình.
