Tìm ra vị trí chính xác của tổ tiên loài người
Công bố trên tạp chí Nature, ngày 28/10, các nhà khoa học cho rằng, người hiện đại xuất hiện khoảng 200.000 năm trước đây tại một vùng phía Bắc Botswana.
Đây được xem là vị trí chính xác nhất chưa từng được phát hiện về quê hương tổ tiên của tất cả 7,7 tỷ người trên Trái đất hiện nay.
Lâu nay, loài người hiện đại (homo sapien) được biết đến là có nguồn gốc châu Phi. Tuy nhiên, đến nay, giới khoa học chưa xác định chính xác nơi người hiện đại đầu tiên sinh ra.
Một nhóm nhà khoa học đến từ nhiều nước trên thế giới tiến hành nghiên cứu dựa trên mẫu ADN của hơn 1.200 người dân bản địa tại miền Nam châu Phi. Sau đó, họ kết hợp các mẫu ADN với dữ liệu về phân bố dân số, khảo cổ học và biến đổi khí hậu rồi lập ra một bản đồ gene.
Các tác giả phát hiện ra rằng, tổ tiên người hiện đại đầu tiên xuất hiện khoảng 200.000 năm trước ở khu vực phía Nam sông Zambezi tại Botswana.
Vị trí được xác định là Makgadikgadi - Okavango, từng là một hồ nước lớn có diện tích gấp đôi hồ Victoria (69.000km2) ngày nay nhưng hiện là một vùng sa mạc rộng lớn. Cách đây khoảng 200.000 năm, hoạt động địa chất khiến hồ nước này nứt ra, tạo thành một vùng đầm lầy rộng lớn.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, đây không chỉ là “nơi chôn nhau cắt rốn” của loài người hiện đại về mặt giải phẫu mà còn là “quê quán” của quần thể động vật lớn như hươu và sư tử.
Bản đồ gene được tạo ra cũng cho thấy, người tiền sử đã tồn tại ở khu vực trên trong khoảng 70.000 năm trước khi di cư ra khắp toàn cầu.
Sự thay đổi quỹ đạo và vòng quay của Trái đất dẫn đến biến đổi khí hậu, thay đổi lượng mưa và thảm thực vật buộc tổ tiên của chúng ta phải rời bỏ quê hương.
TS Nguyễn Việt, Trung tâm Tiền sử Đông Nam Á cho biết, cách đây vài chục năm, các nhà khoa học đã thống nhất quan điểm tổ tiên của người hiện đại nằm ở châu Phi. Thống nhất này dựa trên nghiên cứu về gen của người vùng Đông Phi.
Vào thời điểm khoảng 100.000 năm trước, người hiện đại có làn sóng di cư từ Đông Phi sang châu Âu, châu Á, châu Úc… và phát triển thành người hiện đại ngày nay. Điều này có cơ sở khoa học, đã được chứng minh bằng các phân tích ADN.
Tuy nhiên, việc xác định chính xác vị trí phát sinh tổ tiên của loài người là điều bí ẩn của khoa học cho đến khi xuất hiện nghiên cứu này.
“Người hiện đại có chung một tổ tiên là điều đã được khoa học chứng minh. Hơn 7 tỷ người trên thế giới có chung một tổ tiên xuất phát từ châu Phi. Ở đây phải nhấn mạnh là tổ tiên của người hiện đại (homo sapien) chứ không phải là người vượn, người tối cổ”, TS Nguyễn Việt cho biết.
 |
| Tổ tiên người hiện đại nằm ở Botswana. Ảnh: ITN |
Thế giới là người một nhà
TS Trình Năng Chung, Viện Khảo cổ học, Viện Hàn lâm KH&XH Việt Nam cho biết, từ trước đến nay người ta vẫn thống nhất trung tâm của loài người hiện đại (homo sapien) nằm ở châu Phi, càng xa trung tâm này, loài người càng có niên đại thấp.
Người hiện đại được hiểu là người đã tiến hóa hoàn thiện, có trí tuệ phát triển, có ngôn ngữ, tư duy và sử dụng tay để lao động. Người hiện đại (homo sapien) xuất hiện khoảng 50 - 60 nghìn năm trước. Còn nguồn gốc của người vượn, người tối cổ (homo rectus) có từ hơn 2 triệu năm trước.
Quá trình trở thành người hiện đại của người tối cổ mất khoảng 50 - 70 nghìn năm. Người hiện đại được cho là giống như con người ngày nay. Với nghiên cứu này, rõ ràng cả thế giới có chung nguồn gốc tổ tiên, là người “một nhà”.
“Thông tin đăng tải trên tạp chí Nature thường rất uy tín và phải có chứng cứ khoa học cụ thể, do đó đây là một thông tin dựa trên những nghiên cứu trước đó về khảo cổ học và có nhiều cơ sở.
Nguồn gốc hình thành loài người hiện đại như vậy là thống nhất giữa các tài liệu. Tuy nhiên, cũng phải hiểu rằng đây là nguồn gốc về thể chất loài người thôi. Còn vấn đề chủng tộc, vì sao lại xuất hiện người da trắng, da vàng, da màu… đến nay khoa học vẫn còn đang thảo luận và có nhiều tranh cãi.
Bởi đó là quá trình hoàn thiện dần dần của loài người trong quá trình di cư cho phù hợp với từng điều kiện sống”, TS Trình Năng Chung cho biết.
Theo các nhà khoa học, việc tìm ra chính xác vị trí loài người hiện đại đầu tiên sinh sống là một công bố khoa học quan trọng, xong nó không làm thay đổi quan điểm rằng loài người xa xưa có chung một nguồn gốc, đã được khoa học công nhận từ nhiều thập kỉ.
Thế giới này là một ngôi nhà chung, nếu mỗi người đều đối xử với nhau như người trong một nhà, như nguồn gốc đã được chứng minh, thế giới sẽ yên bình biết bao nhiêu.
