Trải qua thăng trầm trong cả đời tư lẫn công việc, nghệ sĩ chèo Thanh Ngoan học cách tự cân bằng để trở thành người phụ nữ vững vàng, mạnh mẽ tới hôm nay.
Gương mặt trái xoan, mắt sắc dao cau, miệng cười như hoa, Thanh Ngoan như người phụ nữ bước ra từ ca dao. Người phụ nữ ấy không mang phận liễu yếu đào tơ mà đầy sắc sảo, thông minh, dám làm dám chịu.
Ngoài đời cũng như trên sân khấu, Thanh Ngoan thu hút với chất giọng có âm sắc rành rọt, to và dứt khoát, ngọt như mía lùi nhưng cũng sắc như dao khía. Tiếng cười giòn giã cùng điệu bộ lúng liếng đã trở thành thương hiệu.
NSƯT Thanh Ngoan sắp bước sang tuổi 50.
Sinh ra tại quê lúa Thái Bình, những câu chèo ngấm vào máu Thanh Ngoan từ thuở nhỏ. Năm 13 tuổi, cô bắt đầu đi theo con đường chuyên nghiệp. Sau 36 năm gắn bó, giờ đây cô được công chúng nhắc tới với cái tên Ngoan chèo.
Ca dao có những câu mô tả vẻ đẹp như Thanh Ngoan. Nhưng ca dao cũng có câu: "Một vừa hai phải ai ơi/ Tài tình chi lắm cho trời đất ghen". Thực tế cuộc đời cô cũng trải qua nhiều giai đoạn khó khăn, những lúc mà nữ nghệ sĩ nói cô phải đứng giữa ngã ba đường của sự lựa chọn.
Một trong những lần phải lựa chọn của Thanh Ngoan là giữ cuộc hôn nhân đầu hay tiếp tục đam mê. Chồng đầu của cô làm về âm thanh - ánh sáng, cũng hoạt động trong môi trường nghệ thuật. "Cho đến giờ tôi vẫn phải khẳng định anh ấy là một người rất tốt và tài năng. Anh ấy hiền lành, ít nói. Thế nhưng lại là một người khép kín, có phần hơi gia trưởng, bảo thủ".
Thanh Ngoan lúc đó đang là một nghệ sĩ có tiếng trong làng nghề, được mời đi diễn thường xuyên, có nhiều người hâm mộ. Nữ nghệ sĩ nói cô là người đàn bà cực kỳ chung thủy nhưng sống trong môi trường đó không tránh khỏi điều tiếng nọ kia. Lấy nhau một thời gian, chồng muốn cô nghỉ hẳn hoặc chỉ nhận công việc nhỏ trong đoàn chèo để làm người phụ nữ của gia đình.
"Đầu tiên tôi cũng nghĩ hay mình rút dần, về vun vén gia đình. Nhưng một phần tôi không thích phụ thuộc vào chồng, phần vì đam mê nghệ thuật lớn quá. Điều kiện lúc đó đang rất tốt với tôi, cả về làm nghề lẫn kiếm tiền. Tôi cảm giác anh ấy hơi ích kỷ với mình", Thanh Ngoan kể.
Người chồng đầu cũng được cho là ít chia sẻ với Thanh Ngoan về nghệ thuật. Việc ai nấy làm, cuộc sống của họ không xảy ra cãi vã nhưng dần mất đi gắn kết. "Cứ lẳng lặng trong trái tim hai người xa dần. Sau đó tôi thống nhất với anh ấy là sẽ ly hôn".
Họ chia tay năm 2000 khi cậu con trai chung được bảy tuổi. Cả hai đều đi bước nữa. Nghệ sĩ cho biết họ vẫn trao đổi những việc liên quan đến con. Cô thường khuyên con gắn bó với bố và nhà nội. "Ngày anh ấy đi lấy vợ, con nói không thích, tôi phải khuyên con. Tôi nói bố là người sống khép kín, không như mẹ có nhiều mối quan hệ bạn bè, xã hội. Giờ có một người yêu thương, chăm lo cho bố thì con phải thấy người đó quá tốt.
Anh ấy và vợ mới có hai con. Tôi lại khuyên con mình phải quý và chia sẻ với các em. Tôi dặn con có thiếu thốn, khó khăn gì thì hỏi mẹ chứ không được xin tiền bố. Bố tự nguyện điều gì thì tốt còn không thì thôi vì bố khó khăn hơn mẹ. Mẹ chỉ phải nuôi có mình con chứ bố và cô phải nuôi tới hai em".
Con trai duy nhất của nữ nghệ sĩ năm nay 22 tuổi, vừa tốt nghiệp Đại học Sân khấu Điện ảnh khoa Quay phim.
Thanh Ngoan say sưa chia sẻ về công việc, cuộc sống.
Người chồng hiện tại của Thanh Ngoan là người Hà Nội, làm nghề xây dựng, theo cô là rất đàn ông, rất thoải mái trong tư tưởng. Họ quen nhau khi Thanh Ngoan tới diễn tại công ty anh. Cô hơn chồng tới sáu, bảy tuổi nhưng có thể chia sẻ nhiều chuyện trong cuộc sống. Từ chỗ chị em đi chơi với nhau, họ trở thành vợ chồng.
"Anh ấy sống cùng nên cũng nhiễm tính của tôi. Tôi rất rõ ràng, nếu có chuyện gì nói ngay để giải quyết. Có lần anh ấy bảo sao các đôi vợ chồng cứ phải cãi vã. Anh thấy cuộc sống có bao lâu mà phải giận nhau". Dù trái nghề, chồng Thanh Ngoan rất thấu hiểu và hỗ trợ cho cô trong công việc. Nghệ sĩ nói cô cũng không biết nhờ đâu cả gia đình lớn, nhỏ đều bị cuốn theo đam mê chèo của cô, sắp xếp mọi thứ ưu tiên cho cô làm nghề.
Không chỉ ủng hộ trong công việc, người chồng hiện tại còn rất yêu thương, gắn bó với con trai riêng của Thanh Ngoan. Thanh Ngoan đi diễn quanh năm, hai bố con ở nhà với nhau. Có những chuyện con cô chia sẻ với người bố thứ hai mà không nói với mẹ, cô chỉ được nghe lại từ chồng.
Điều Thanh Ngoan tiếc nhất là cả hai không có con với nhau. "Đôi khi tôi cũng cảm thấy mình có lỗi, nếu có được một đứa con gái thì tốt. Nhưng vì mải mê công việc cộng với hoàn cảnh không có con chung được, giờ thì đã nhỡ rồi. Được cái anh ấy sống rất rộng rãi. Anh ấy bảo có thì vui, không cũng không sao. Đấy là người ta nói thế nhưng trong thâm tâm mình vẫn thấy đó là điều thiếu sót của mình. Giá như mình làm được điều đó thì sẽ trọn vẹn hơn", Thanh Ngoan nói.
Thanh Ngoan cũng có lúc đùa với chồng nên đi kiếm người phụ nữ khác. "Bên trong anh ấy thế nào thì mình không biết được. Đến bản thân mình cũng có lúc có những ý nghĩ sai lệch trong đầu huống chi hai con người khác nhau. Nếu có dao động cũng phải chịu và nó cũng là chuyện bình thường.
Tất nhiên chẳng ai chờ mong điều đó nhưng tôi đón nhận bất cứ chuyện gì xảy đến. Mình phải chuẩn bị cho tất cả tình huống chứ không phải vẽ một tương lai tốt đẹp rồi sau đó lại sốc. Mình đã trải qua nhiều chuyện rồi".
Giám đốc Nhà hát Chèo bận rộn với công việc cuối năm.
Tình cảm con người có thể không biết trước, nhưng tình yêu với chèo thì không thay đổi. Từ nhiều năm nay, cô lui dần khỏi sân khấu để nhường đất diễn cho đàn em, chuyển qua truyền dạy nghề và làm công tác quản lý. Tháng 12 này, Thanh Ngoan tròn ba năm làm giám đốc Nhà hát Chèo. "Quanh đi quẩn lại đời tôi chỉ gắn với khu Văn công Mai Dịch và Nhà hát Chèo, chả thoát đi đâu được".
Thanh Ngoan mang sự sắc sảo, lý trí, nhiệt tình của mình vào trong công việc quản lý Nhà hát Chèo. Cô luôn chủ động về thời gian, bao giờ cũng tính trước công việc cho cả tháng tới, giao cho các đầu mối triển khai, yêu cầu nghiêm khắc, chặt chẽ.
Nhà hát Chèo cũng không tránh khỏi những lúc sóng gió nhưng là người quản lý, Thanh Ngoan nói mình phải vững vàng để trấn an tất cả. "Tôi rất tình cảm nhưng cũng rất nghiêm khắc khi cần. Đôi khi người quản lý phải có bản lĩnh, biết giấu cảm xúc vào trong".
Thanh Ngoan chia sẻ cô cũng rất thương lớp trẻ theo đuổi nghệ thuật truyền thống, có dịp cô đều động viên, khích lệ bởi thấu hiểu con đường họ đang đi cũng giống mình trước kia.
Cả trong đời tư lẫn công việc, nghệ sĩ chèo chia sẻ cách cô vượt qua thất bại là coi mình là một con người bình thường, đặt mình ở con số không để thấy thất bại đó không có gì ghê gớm. "Cái được không hẳn được. Cái mất không hẳn mất. Mình an nhiên tự tại mà chấp nhận là cuộc sống sẽ thanh thản. Quan niệm thế nên nhiều năm nay tôi sướng lắm", Thanh Ngoan cười giòn.
