Nhiều trường đã xây dựng kế hoạch và thông báo công khai các khoản thu, chi theo quy định cho toàn thể cán bộ, giáo viên và những khoản cần huy động xã hội hoá; trên cơ sở đó, sau khi tựu trường, giáo viên từng lớp sẽ thông báo chi tiết, đầy đủ cho phụ huynh học sinh.
Đối với những khoản chi mà ngân sách không cân đối được, cần các khoản đóng góp tự nguyện, Ban giám hiệu các trường đều giao cho giáo viên chủ nhiệm bàn bạc cụ thể với Hội phụ huynh rồi đưa ra buổi họp, lấy ý kiến của cha mẹ học sinh và ký cam kết cùng thực hiện.
Thực tế, hằng năm ở các nhà trường đều có hàng chục khoản thu vào đầu năm học với số tiền không hề nhỏ và đến nay tình trạng lạm thu chưa được ngăn chặn triệt để. Ở nhiều vùng nông thôn hiện nay, đối với các hộ thuần nông có hoàn cảnh khó khăn, thêm những khoản thu ngoài danh mục, không theo quy định thì dù chỉ vài chục nghìn đồng cũng tăng thêm sự vất vả, cực nhọc, là nỗi lo không nhỏ cho phụ huynh. Hơn nữa, thực tế nhiều trường huy động đóng góp ngày công lao động cho việc tu sửa cơ sở vật chất nhưng ở một số vùng nông thôn, người dân vẫn phải đóng góp bằng tiền chứ không phải ngày công lao động, gây bức xúc cho nhiều người.
Ví dụ, nhiều trường thực hiện quy định không bắt buộc đăng ký mua đồng phục nhưng trong các buổi họp phụ huynh đầu năm học, giáo viên lại “gợi ý” ở cửa hàng, đại lý kia có bán đồng phục có in logo của trường. Và ai cũng hiểu sau đó việc “ăn chia” phần trăm giữa nhà trường và đại lý sẽ được thực hiện.
Nguyên nhân của tình trạng này trước hết là do các biện pháp xử lý “nạn” lạm thu chưa đủ mạnh, các địa phương thiếu cương quyết xử lý, cho nên việc lạm thu trong trường học vẫn âm thầm phát triển tới cả những địa phương còn nhiều khó khăn về kinh tế. Bên cạnh đó, quá trình quản lý và sử dụng các khoản thu đóng góp còn chưa đúng mục đích, chưa dân chủ, công khai, minh bạch khiến các bậc phụ huynh băn khoăn và bức xúc nhưng lại ngại lên tiếng.
Thiết nghĩ, để tránh tình trạng lạm thu trái quy định, gây bức xúc dư luận, các trường cần công khai các khoản thu ngay từ đầu năm học mới. Đối với những khoản thu mua sắm phục vụ trực tiếp cho học sinh học tập, sinh hoạt như đồng phục, quần áo thể dục, thể thao, phù hiệu học sinh; hoặc đóng góp cho nhà trường để thực hiện một số nhiệm vụ công tác chăm sóc học sinh bán trú..., nhà trường phải trao đổi để có sự đồng thuận của phụ huynh học sinh về chủ trương, công khai mức thu, chi bảo đảm đúng quy định của Bộ GD&ĐT.
