Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Morgan Ortagus nói rằng, Mỹ "không khoan dung cho việc Trung Quốc vi phạm chủ quyền và dọa nạt người dân Mỹ, cũng như không khoan dung các hành vi thương mại không công bằng của Trung Quốc, việc đánh cắp việc làm của Mỹ và các hành vi đáng sợ khác".
Để trừng phạt, Mỹ yêu cầu phía Trung Quốc đóng cửa tổng lãnh sự quán (TLSQ) tại trong vòng 24 giờ nhằm "bảo vệ tài sản trí tuệ của Mỹ và thông tin cá nhân của người Mỹ". "Tổng thống Trump đòi hỏi sự công bằng và tương đương trong quan hệ Mỹ - Trung" - bà Ortagus nói.
Tối 21/7 giờ địa phương, cảnh sát ở Houston đã nhận được thông báo có khói bay lên trong sân TLSQ, và báo chí địa phương chia sẻ các video cho thấy có vẻ như các quan chức trong TLSQ đang đốt tài liệu.
Trong tuyên bố trên báo chí, Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng, lệnh đóng cửa TLSQ là "sự khiêu khích chính trị đơn phương từ phía Mỹ, vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế, các thông lệ cơ bản điều chỉnh quan hệ quốc tế và thỏa thuận lãnh sự song phương giữa Trung Quốc và Mỹ".
"Trung Quốc mạnh mẽ lên án hành động xúc phạm và không công bằng này, một hành động phá hoại mối quan hệ Trung Mỹ" - Bộ Ngoại giao Trung Quốc lên tiếng. "Chúng tôi thúc giục Mỹ ngay lập tức rút lại quyết định điên rồ này, nếu không Trung Quốc sẽ có phản ứng hợp pháp cần thiết".
Trung Quốc cũng cho rằng Mỹ đã "chuyển hướng sự chỉ trích sang phía Trung Quốc với sự kỳ thị và những cuộc tấn công không báo trước nhằm vào hệ thống xã hội Trung Quốc, quấy rối nhân viên ngoại giao và lãnh sự Trung Quốc tại Mỹ, xúc phạm và thẩm vấn các sinh viên Trung Quốc, thu thiết bị điện tử cá nhân của họ, thậm chí tạm giữ họ mà không có lý do".
Trung Quốc thậm chí còn nói rằng nước này "cam kết theo nguyên tắc không can thiệp. Sự xâm nhập và can thiệp không bao giờ nằm trong gene và truyền thống của chính sách đối ngoại của Trung Quốc". Tất nhiên phát biểu này đã bị nhiều nước nghi ngờ.
Phía Trung Quốc đang cân nhắc biện pháp trả đũa. Có thể Trung Quốc cũng sẽ có lệnh đóng cửa tương tự với một cơ quan đại diện tương đương của Mỹ. Ngoài Đại sứ quán tại Bắc Kinh, Mỹ có LSQ ở Thẩm Dương, Thượng Hải, Vũ Hán, Thành Đô và Quảng Châu. Theo giới quan sát thì LSQ ở Vũ Hán có thể là mục tiêu. Từ hồi tháng Giêng, Bắc Kinh đã không vui khi Mỹ sơ tán nhân viên tại đây khi virus bắt đầu lây lan rộng.
Quan hệ Mỹ - Trung đã xuống cấp trầm trọng trong năm qua, từ chiến tranh thương mại, chiến tranh công nghệ, đến dịch Covid-19, việc Mỹ chỉ trích Trung Quốc trong các vấn đề Hồng Kông và Tân Cương. Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đang ở châu Âu và đang cố gắng tập hợp các nhà lãnh đạo châu Âu có quan điểm cứng rắn hơn với Trung Quốc. Đại dịch dường như khiến thái độ thù địch giữa hai bên gia tăng mạnh mẽ khi mà Mỹ cho rằng Trung Quốc giấu dịch, không kiểm soát được dịch, còn Trung Quốc cho rằng chính Mỹ đã chủ quan coi thường nên dịch mới lây lan đến mức này.
Vấn đề Covid-19 đã bị chính trị hóa để phục vụ cho mục tiêu mỗi bên, với phía Mỹ là năm bầu cử và kiềm chế Trung Quốc, còn với Trung Quốc là tham vọng vươn lên số 1 cạnh tranh với Mỹ. Mâu thuẫn dường như đã lên tới tột bậc và có lẽ đã ở mức xấu nhất kể từ năm 1979 đến nay, và với việc leo thang căng thẳng như hiện nay, khó mà chứng kiến hai bên sẽ xuống nước khi dịch vẫn lan rộng và bối cảnh chính trị vẫn chi phối việc cầm quyền của mỗi nước.
