Hoa đậu lạc thường bắt đầu nở vào những ngày thời tiết mát mẻ, khi những hạt mưa đầu mùa rào rạt xô tới. Cây đậu lạc nhỏ bé, khiêm nhường dưới bóng râm của những cây xà cừ và phượng. Hoa đậu lạc bé bằng ngón trỏ, tròn tròn như những chiếc lá của nó.
Mỗi sớm mai, hớp những giọt sương trong veo, mát lành, những bông hoa thi nhau nở. Mỗi bông hoa bé xíu kia đậu trên chiếc cuống nhỏ xinh như cây tăm. Vậy mà trăm bông hoa, ngàn bông hoa tạo nên một không gian vàng rực, lãng mạn.
Hoa đậu lạc là thân dây leo, bò sát mặt đất. Nhìn nó nhỏ như vậy nhưng sức sống cực kì mãnh liệt. Chỉ cần cắt một đoạn cây già, nhém xuống đất sâu một chút thì mấy ngày sau cây đã xanh tốt và bắt đầu cho hoa. Những ngọn cây bắt đầu lan ra, ban đầu là đám nhỏ, rồi đám to hơn, và một không gian đầy hoa sẽ khiến cho bao cặp đôi say sưa chụp ảnh mùa cưới.
Nhưng đến mùa khô, giống như cây sen vậy, đậu lạc héo rũ và khô cằn. Thân hình chỉ còn lại những cành nho nhỏ. Người ta đi qua cứ tưởng nó đã chết và không thể sống nổi qua mùa khô. Nhưng như một quy luật tự nhiên, đến hẹn lại lên, mùa mưa xuống đậu lạc lại vươn mình, nở hết mùa hoa cho những ngày còn lại.
Mỗi khi đứng dưới những tấm thảm hoa đậu lạc, có khi ở nhà chùa, cũng có khi ở một con đường nào đó, nhưng nó khiến lòng tôi trở nên khoan khoái. Ở quê tôi người ta bảo nếu mấy cặp đôi yêu nhau cưới đúng mùa hoa đậu lạc nở, hạnh phúc sẽ đong đầy, viên mãn.
Nếu vào ngày hoa không nở, sẽ có những chuyện buồn xảy đến. Tôi mang điều thắc mắc đó về hỏi má, nhưng má bảo làm gì có chuyện đó. Chỉ là ở xứ mình đậu lạc đã có từ bao đời nay, nó gắn bó với cuộc sống con người nơi đây. Nở tàn theo mùa, chẳng mùa nào mất. Bởi thế người ta cũng tin vào những điều tâm linh, tin vào những điều tốt đẹp mà những nụ hoa bé xinh kia mang lại.
Tuổi thơ tôi trải qua những mùa hoa đậu lạc nở. Có những buổi chiều tan học, chưa vội về mà nằm trải dài trên những bãi đậu lạc, kể chuyện trên trời dưới đất cùng lũ bạn. Tầm chiều tối những chiếc hoa bé xinh sẽ cúp lại, chờ buổi mai lại tiếp tục bung nở.
Ba ra đi đúng mùa đậu lạc đơm bông. Trước lúc đi xa ba bảo lúc nào hết ba ngày, mấy đứa cắt cây đậu trồng lên mộ ba. Rồi tới nữa những cây hoa đơm bông, ba ngồi ngắm hoa, uống trà, vui chơi. Mấy đứa chúng tôi không khóc nổi. Thấy thương ba, thương quãng đời lầm lũi, cơ cực, cùng má nuôi anh em chúng tôi ăn học đàng hoàng. Cho tới cuối cuộc đời ông cũng chỉ mong mỏi một ước muốn giản dị, đơn sơ.
Má bảo tôi, con thấy không đâu phải mùa hoa đậu lạc đem lại cho người ta những niềm vui. Ba đi mùa đậu lạc nở, nhưng lòng má buồn hiu. Tới nữa không có dáng hiền lành của ba trong ngôi nhà, bước chân má về chắc lặng lẽ ưu tư. Mấy đứa chúng tôi ôm má khóc ròng. Đậu lạc nở bừng trước sân nhà, nhưng sao buồn lạ.
Những khóm hoa trên mộ ba vẫn xanh tốt, kể cả mùa khô kéo tới. Ngày nào đi làm về má cũng xách một thùng tưới nhỏ, ra bờ mương gần ruộng, múc nước rồi đi thẳng tới mộ, tưới tắm cho đậu lạc và nói chuyện với ba. Những bông hoa bé xinh vô tư trên ngôi mộ. Có lẽ giờ này dưới suối vàng, ba đang mỉm cười…
