Lớp học trong lòng dân
Tỉnh Cao Bằng có địa hình chia cắt, núi cao, suối sâu, thung lũng hẹp. Một số xóm, bản vẫn chưa có điện lưới, đường giao thông đi lại khó khăn. Ở khu vực vùng sâu, vùng xa, biên giới, cuộc sống người dân còn nghèo khó, cái chữ vẫn là điều xa vời với không ít người. Tỷ lệ người mù chữ, tái mù còn cao, đặc biệt là phụ nữ trung niên.
Nhận thấy điều đó, các địa phương và cơ sở giáo dục trong tỉnh đã triển khai nhiều mô hình linh hoạt. Không đợi học viên đến lớp, thầy cô đưa lớp học xóa mù chữ đến tận nơi ở của họ, tổ chức ngay tại nhà văn hóa, điểm trường lẻ hoặc trong chính căn nhà của người dân. Một lớp có thể chỉ hơn 10 học viên, song điều quý giá là ở đó, ngọn lửa ham học được nhen lên trong lòng bà con.
Như lớp học xóa mù chữ tại Điểm trường Cao Bắc, xã Xuân Trường, có 15 học viên - tất cả đều là người Dao ở xóm Mù Chảng, nơi khó khăn nhất xã. Xóm có 60 hộ, gần 80% hộ nghèo, chưa có điện lưới quốc gia.
Cô giáo Đinh Thị Hạ, giáo viên Trường Phổ thông dân tộc bán trú Tiểu học Xuân Trường, người gắn bó với lớp học này, chia sẻ: Lớp học được mở ngay giữa bản, người dân tự tin hơn rất nhiều khi đến lớp. Những người trong lớp đều là người làng, người bản, lớp lại gần nhà nên họ có cảm giác lớp học như một buổi sinh hoạt văn hóa thôn, bản. Người dân tự tin và chúng tôi thấy ánh mắt họ bừng sáng, thấy niềm hy vọng được thắp lên qua từng nét chữ.
Còn ở lớp học xóa mù chữ tại xóm Ngọc Sỹ, xã Cần Yên, 17 học viên luôn có tinh thần học tập sôi nổi. Cô Dương Thị Dung, Phó Hiệu trưởng Trường Tiểu học Ngọc Sỹ, giáo viên trực tiếp đứng lớp, chia sẻ: Lớp học mở ngay trong xóm nên dù mưa gió, đêm tối, bà con vẫn đến lớp đầy đủ.
Thắp sáng niềm tin qua từng con chữ
Ở xã Huy Giáp, lớp học xóa mù chữ do Trường Tiểu học Đình Phùng tổ chức thời điểm này vẫn đều đặn sáng đèn mỗi tối. Điều đặc biệt là lớp học có 54 học viên được chia thành 5 nhóm lớp, nhóm ít nhất 7 học viên, nhóm nhiều nhất 15 học viên, đặt tại 5 điểm trường, nhà văn hóa xóm khác nhau, với hơn 20 thầy cô giáo tham gia giảng dạy luân phiên.
Bà Nguyễn Thúy Điệp, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Đình Phùng, cho biết: Địa hình nơi đây bị chia cắt, dân cư thưa thớt, nhiều người đi bộ cả tiếng mới đến được Trường chính. Vì thế, thay vì chờ học viên đến trường, chúng tôi mang lớp đến tận nơi họ sống, đến từng bản, từng nhà để ai cũng có cơ hội đi học.
Với nhóm lớp được tổ chức tại nhà văn hóa xóm, ban ngày, căn phòng ấy là nơi sinh hoạt chung, tối đến, trở thành lớp học. Bảng đen được dựng lên bằng tấm gỗ, nơi không có điện dùng đèn pin hoặc bóng điện năng lượng mặt trời soi sáng.
Không chỉ dừng ở việc mở lớp, các thầy cô còn đến tận nhà vận động, kèm cặp từng học viên. Nhiều người lớn tuổi, ban đầu e ngại, sợ xấu hổ vì cầm bút không vững, đọc chưa thạo, nhưng được thầy cô động viên, chỉ bảo tận tình, dần dần ai cũng tự tin hơn.
Trong quá trình tổ chức lớp học, khi thấy một số học viên nghỉ học, các thầy cô lập tức đến nhà trao đổi, vận động đi học và dạy chữ, khơi dậy lòng đam mê học tập để người dân tiếp tục đến lớp. Nhiều người có hoàn cảnh khó khăn, chưa thể quay trở lại lớp ngay, các thầy cô cắt cử nhau đến hướng dẫn, cầm tay, luyện chữ tận nhà.
Nhờ cách làm linh hoạt ấy, trong năm 2024, toàn tỉnh Cao Bằng đã mở được 50 lớp xóa mù chữ với 1.037 học viên, tăng gấp đôi so với năm trước. Năm 2025, tỉnh đặt mục tiêu mở ít nhất 50 lớp mới, huy động tối thiểu 1.500 người trong độ tuổi từ 15 đến 60 tham gia học tập.
Với tinh thần chủ động, sáng tạo và sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành, tỉnh Cao Bằng hoàn toàn có cơ sở để tin tưởng đạt mục tiêu xoá mù chữ bền vững, đưa ánh sáng tri thức lan tỏa đến từng xóm bản, từng mái nhà nơi vùng cao biên cương.
