Du học sinh VN tại Phần Lan. Đây cũng là một quốc gia có nhiều ưu đãi về học phí cho du học sinh - Ảnh: CTV.
Tuy nhiên, có một số lưu ý dành cho các bạn sinh viên từ những người trong cuộc.
“Vì được ưu đãi học phí, một số du học sinh VN khi đến Pháp chọn bừa một ngành một trường nào đó. Đến lúc không thích hoặc không tìm được việc làm sau khi ra trường lại chuyển sang học thêm một ngành khác rất mất thời gian, công sức”
Trần Minh Đức
Miễn học phí mọi cấp học
Tốt nghiệp Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TP.HCM) và có thời gian làm việc tại VN, Trần Văn Ngọc Tân (29 tuổi) hiện đang là sinh viên năm 3 ngành CNTT ĐH Olso, Na Uy.
“Lúc vào học tôi cứ tưởng mình lớn tuổi nhất lớp nhưng thật ra số người trên 25 tuổi học ĐH ở Na Uy chiếm đến 50%. Phân nửa trong số đó là người trên 30. Những sinh viên này đã có ít nhất một tấm bằng ĐH muốn học thêm hoặc chuyển ngành” – Tân kể.
Thu hút nhiều người theo học ĐH như vậy là nhờ Chính phủ Na Uy miễn học phí cho tất cả các trường công ở mọi cấp học. Đáng chú ý, sinh viên nếu có người thân sinh sống hoặc làm việc tại Na Uy còn được cho vay 10.000 NOK/tháng, tương đương khoảng 1.050 euro.
“Khoản tiền này cộng với thu nhập từ công việc bán thời gian nhẹ nhàng có thể giúp sinh viên tạm đủ tài chính suốt thời gian học ĐH và thạc sĩ. Sinh viên cũng được ưu đãi thuê nhà chỉ bằng 1/2 giá thị trường, được hỗ trợ phí đi lại phương tiện công cộng bằng một nửa phí thông thường” – Tân nói thêm.
Trong khi đó, Nguyễn Ngọc Minh (26 tuổi) vừa hoàn thành chương trình luật của ĐH Toulouse (Pháp) chia sẻ khi đang học năm 2 ở Trường ĐH Luật TP.HCM, Minh nhen nhóm ý định du học Pháp và bắt đầu theo học tiếng Pháp từ con số 0.
Một số quốc gia khác tại châu Âu như Pháp, Đức cũng có chính sách hỗ trợ học phí tối đa cho sinh viên theo học bằng tiếng bản địa và một số ít chương trình dạy bằng tiếng Anh.
Chuyển sang tiếng Pháp, Ngọc Minh nhanh chóng lấy được bằng B1 chỉ trong 14 tháng và 12 tháng sau đó Ngọc Minh có luôn chứng chỉ B2. Minh chia sẻ: “Tôi chọn Pháp thay vì Đức là do văn hóa Pháp có nét tương đồng với văn hóa VN, lại có rất đông người Việt sinh sống, khoảng 400.000 người”.
Cần lưu ý rào cản ngôn ngữ
Ngôn ngữ cũng là một rào cản không hề nhỏ trong các chương trình học miễn học phí. Các chương trình này rất ít dạy bằng tiếng Anh mà bằng tiếng bản địa như Pháp, Đức hay Na Uy. Điều này đồng nghĩa với việc du học sinh phải bắt đầu theo học một ngôn ngữ mới.
Theo Ngọc Tân, du học bậc ĐH ở Na Uy bằng tiếng Na Uy rất khó khăn với người VN sống tại VN vì chuẩn ngôn ngữ ĐH ở đây rất cao. Trong khi đó, rất hiếm nơi dạy và tổ chức khảo thí tiếng Na Uy ở VN.
“Ngoài ra, chương trình phổ thông Na Uy dài đến 13 năm. Do vậy học sinh VN sau khi tốt nghiệp THPT vẫn chưa đủ điều kiện theo học ĐH ở Na Uy mà phải học thêm ít nhất một năm ĐH tại VN mới đủ chuẩn tối thiểu…” – Tân chia sẻ thêm.
Ngọc Minh kể đóng học phí thấp nhưng vẫn cần một khoản tiền kha khá để bước đầu ổn định cuộc sống tại Pháp bao gồm chi phí ứng tuyển, tiền vé máy bay, tiền bảo hiểm, tiền đặt cọc nhà, tiền nhập học… Tất cả tốn khoảng 2.000 euro, tương đương trên 50 triệu đồng.
Dẫu vậy, chi cố định hằng tháng cho tiền nhà, tiền ăn và các khoản khác sau khi được hỗ trợ từ Chính phủ Pháp là khá rẻ, với Ngọc Minh chỉ khoảng 550 euro. Do đó du học sinh hoàn toàn có thể tự mình chi trả khoản tiền này nhờ vào các công việc làm thêm bán thời gian trong năm, cũng như những giai đoạn làm toàn thời gian như 3 tháng hè hay các dịp nghỉ lễ…
Miễn phí nhưng… lưu ý khả năng tài chính
Du học miễn phí đa phần là chỉ miễn học phí. Nên khi quyết định du học dưới hình thức này cũng cần lưu ý chính vẫn là khả năng tài chính cho các khoản học ngoại khóa, CLB, ăn ở, sách vở tư liệu thực hiện đồ án… rất cao. Từ đó dẫn đến học sinh, sinh viên đi làm thêm nên việc hoàn thành chương trình đôi khi khó như ý muốn.
Du học cũng có khi khó tránh khỏi chuyện kỳ thị, không thích nghi môi trường văn hóa, lại xa nhà nên rất dễ dẫn đến trầm cảm. Thời tiết cũng là đáng lưu ý, không được xem thường. Sức khỏe hơi kém không nên chọn học ở những vùng lạnh hoặc nóng quá để tránh việc học bị dang dở. Cuối cùng là cần chú trọng đến năng lực viết. Trường nước ngoài bài thi chủ yếu viết luận, nên cần đầu tư sớm kỹ năng này cho con đường du học miễn phí được trơn tru.
Bà Lê Thị Thùy Trâm (giám đốc điều hành Công ty INNEDU).
Đừng lấy “miễn phí” để quyết định
Ngoài những nước ưu đãi học phí còn có những trường miễn học phí một phần, toàn phần ở Mỹ để thu hút du học sinh. Tuy nhiên với các trường này, để miễn phí 100% rất hiếm, điểm và những tiêu chuẩn khác đòi hỏi cực cao.
Thường các trường này miễn phí với hai mục đích: trường mới thành lập cần tạo danh tiếng hoặc trường có đơn đặt hàng của các nơi có nhu cầu lao động. Rồi còn có trường miễn phí hoàn toàn năm đầu, những năm sau phải đóng phí với lý do không đủ điều kiện xét.
Còn có những trường miễn 30-50% là những trường ở những bang rất xa xôi, hẻo lánh. Tôi có người cháu du học miễn 50% học phí ở Mỹ, nhưng khi nhập học thì đến nơi là trường rất xa xôi. Đó là chưa kể một nửa học phí còn lại phải nộp là hơn 1 tỉ đồng/năm, hóa ra cao hơn các trường ở những bang khác, như thế thì đã bị “hố” vì hai từ miễn phí.
Du học miễn phí cũng là… “vàng thau lẫn lộn” nên điều đầu tiên cần chú ý trường đó là trường gì, xếp loại theo bang, hay xếp loại theo ngoại ngữ… Điều quan trọng nữa cần lưu ý: đừng lấy tiêu chí miễn phí là sự quyết định cho du học mà là kỹ năng thế kỷ 21 như đa văn hóa, đa sắc tộc, đa tôn giáo, đa tính cách để thích nghi; kỹ năng sống, tự quản lý nhận thức, đồng cảm người bản xứ… để tránh khỏi những hệ lụy du học.
Bà Tô Thụy Diễm Quyên (chuyên gia giáo dục toàn cầu của Micorosoft).
