Ấy là sự tôn vinh xứng đáng dành cho loại hình nghệ thuật đặc sắc của Việt Nam đã được UNESCO ghi danh là Di sản phi vật thể đại diện của nhân loại cần bảo vệ khẩn cấp, song cũng là lời nhắc nhớ chân tình hướng về thế hệ trẻ.
Đầy tự tin và tự hào để nói rằng, ca trù phản ánh đậm nét văn hóa, tín ngưỡng và hệ tư tưởng của người Việt thế hệ trước - một hình thức nghệ thuật dân gian truyền thống đại diện cho những thay đổi xã hội trong đời sống địa phương theo thời gian. Nó đủ giá trị để được mệnh danh di sản, nhưng cũng đầy gian nan để hồi sinh và tồn tại như một loại hình nghệ thuật được ưa chuộng thời hiện đại.
Quả thực, sau khi ghi danh vào tháng 10/2009, ca trù đã có một đời sống tươi tắn hơn nơi các phường ca trù dân dã hoặc các lễ hội thường niên. Những nghệ sĩ tâm huyết với bộ môn nghệ thuật truyền thống này đã dốc lòng, dồn tâm huyết để truyền dạy, để mở ra các chiếu ca trù… hòng mong phách nhịp dặt dìu giữa muôn vàn loại hình âm thanh thời hiện đại.
Thế nhưng, đã hơn một thập kỷ, ca trù vẫn trong diện “cần bảo vệ khẩn cấp”, phách nhịp dặt dìu vẫn cứ chất chứa nỗi lo mai một, thất truyền. Là bởi thế hệ nghệ nhân nắm giữ ca trù cứ lần lượt xa rời trần thế, mà vốn di sản truyền dạy lại chưa được như mong muốn. Ấy là chưa kể những phôi phai, những biến tấu theo thời gian, do tác động của lòng người và cơn lốc kinh tế thị trường…
Phải nói rằng, được chọn để tôn vinh trên trang mạng có tính toàn cầu Google là một vinh dự cho ca trù, nhưng cũng lại có “cái lý” riêng của nó. Qua việc tôn vinh, Google mong muốn nâng cao nhận thức và sự quan tâm của công chúng đối với những nghệ thuật dân gian truyền thống đang có nguy cơ biến mất, nhắc nhở thế hệ trẻ luôn nhớ về cội nguồn. Google cũng muốn mang lại cho người xem cảm giác tự hào và tinh thần dân tộc, khuyến khích thế hệ trẻ khám phá nền văn hóa nghệ thuật truyền thống với các di sản phong phú của Việt Nam, khơi gợi lên sự quan tâm của cộng đồng quốc tế về loại hình nghệ thuật truyền thống độc đáo này.
Vậy là, ẩn trong hình thức tôn vinh di sản có một lời động viên, một lời nhắc ý nghĩa. Lời nhắc hướng về thế hệ trẻ, đừng lạc trong những âm điệu thời trang, mà bỏ quên những loại hình âm nhạc truyền thống, vốn là tài sản quý của người Việt. Lời nhắc hướng về những người gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản nước nhà, đừng quên nhiệm vụ chắp cánh cho di sản, để ca trù vượt ra khỏi danh sách “Di sản cần bảo vệ khẩn cấp”.
