Định hình ẩm thực Thủ đô
Tại cuộc họp báo thông tin về Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội 2024, ông Đỗ Đình Hồng - Giám đốc Sở VH&TT Hà Nội cho biết, lễ hội là dịp để tôn vinh, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa, ẩm thực truyền thống của Thủ đô Hà Nội, xây dựng và khai thác có hiệu quả thương hiệu văn hóa, ẩm thực thông qua phát triển nền văn hóa, ẩm thực tinh túy, đặc sắc và chất lượng.
Với chủ đề “Hà Nội kết nối năm châu”, lễ hội sẽ diễn ra từ ngày 29/11 đến ngày 1/12 tại công viên Thống Nhất với nhiều hoạt động. Trong đó, có khu vực giới thiệu ẩm thực quốc tế với những món ăn đặc trưng của các quốc gia và không gian trưng bày các vật dụng, sản phẩm tiêu biểu, nhằm đẩy mạnh cơ hội trao đổi, hợp tác kinh doanh của Việt Nam với các quốc gia.
Không gian tái hiện nền văn hóa ẩm thực của các quốc gia không chỉ đem đến cho du khách những trải nghiệm về ẩm thực, mà còn thấy được bản sắc văn hóa của mỗi nước. Đây cũng là dịp để Hà Nội và đại sứ quán các nước đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, góp phần tích cực vào việc nâng cao nhận thức, hiểu biết lẫn nhau, thắt chặt tình đoàn kết hữu nghị và hợp tác toàn diện.
Bên cạnh đó là khu vực giới thiệu không gian văn hóa ẩm thực tiêu biểu của các làng nghề truyền thống và các hoạt động trình diễn của các nghệ nhân, sẽ tái hiện không gian đậm chất làng nghề gắn với di sản ẩm thực tiêu biểu của Hà Nội như: Phở Hà Nội, bánh tôm Hồ Tây, bún Phú Đô, giò chả Ước Lễ, cốm làng Vòng, cốm Mễ Trì, xôi - chè Phú Thượng, bánh chưng Tranh Khúc, nem Phùng, bánh dày quán Gánh, bánh tẻ Phú Nhi, cháo gõ Quảng Phú Cầu, cháo se Hạ Mỗ, miến làng So...
Theo Ban tổ chức, dự kiến Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội 2024 sẽ có hơn 80 gian hàng, được chia thành nhiều khu vực, gồm: Khu vực gian hàng ẩm thực; khu vực triển lãm ảnh; các hoạt động trò chơi dân gian, biểu diễn nghệ thuật; các hoạt động trải nghiệm, thu hút khách tham gia tìm hiểu nét đẹp văn hóa, ẩm thực; toạ đàm…
Hà Nội bắt đầu xây dựng và định hình lễ hội văn hóa ẩm thực từ năm 2021. Trong lần đầu tiên tổ chức giữa bối cảnh phòng, chống dịch Covid-19 nên nhiều hoạt động bị hạn chế và không để lại nhiều dấu ấn. Năm 2023, lễ hội tiếp tục được tổ chức với công tác chuẩn bị bài bản hơn.
Ngoài ẩm thực Hà Nội, du khách còn được thưởng thức món ngon từ các địa phương, như: Bánh chưng gù, thịt treo gác bếp (Hà Giang); mứt sâm, trà sâm, gà hầm sâm và bánh bột lọc (Quảng Bình); mỳ Quảng, cơm gà, chè bưởi, cao lầu (Quảng Nam)…
Theo thống kê của Sở VH&TT Hà Nội, Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội 2023 đã thu hút khoảng 10 vạn người dân và du khách tham gia, trải nghiệm khám phá ẩm thực Thủ đô. Từ đó, lễ hội được định hình như một hình thức truyền thông độc đáo, nhằm quảng bá kỹ thuật, kỹ năng và bí quyết làm nên các món ăn ngon của Hà Nội.
Robot chan nước cho phở truyền thống
Từ xa xưa, Thăng Long – Hà Nội không chỉ nổi tiếng thanh lịch mà còn được biết đến là vùng đất với những món ăn ngon. Thế nên trong lời tựa cuốn sách “Miếng ngon Hà Nội”, nhà văn Vũ Bằng viết rằng: “Nhớ đến những bữa cơm thân mật, tôi nhớ đến những miếng ngon gia dụng”. Và để mở đầu cuốn sách, cũng là lời khẳng định cho ẩm thực Hà Nội, Vũ Bằng trích câu phương ngôn, rằng: Miếng ngon nhớ lâu, cơ cầu nhớ dai.
Để nói về miếng ngon Hà Nội thì có lẽ ngàn vạn trang viết cũng không tả hết. Nhưng từ xưa, phở đã được định hình như một đại diện bất diệt để mô tả ẩm thực Hà Nội. Theo hồ sơ của Hà Nội gửi cho Bộ VH,TT&DL tính tới hết năm 2023, Hà Nội có gần 700 quán phở. Nhưng có lẽ, đó chỉ là một con số tương đối, ít hơn nhiều so với thực tế. Năm 2024, Bộ VH,TT&DL đã quyết định đưa “phở Hà Nội” vào danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Việc đưa phở vào danh mục di sản chưa hẳn giúp món ấy ngon hơn, nhưng có lẽ giúp cho nhiều thực khách quốc tế để ý đến, cũng như nâng cao ý thức trân trọng di sản của người chế biến lẫn người thưởng thức. Bởi vậy, trong Lễ hội văn hóa ẩm thực Hà Nội 2024, món phở chính là trọng tâm với 2 chương trình chủ đạo: “Phở số Hà Thành”, và tọa đàm “Bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể phở Hà Nội”.
Kế hoạch số 336/KH-UBND về tổ chức chương trình “Phở số Hà Thành”, nêu rõ nhằm tôn vinh món “Phở truyền thống của Hà Nội” và giới thiệu tới người dân về “Phở số”. Việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong ngành ẩm thực, đưa món phở bước vào thế giới của thời đại số, làm nổi bật nét đẹp ẩm thực ngàn đời.
Theo kế hoạch, “Phở số Hà Thành” sẽ diễn ra từ 29/11 đến 1/12 tại Công viên Thống Nhất, giúp du khách trải nghiệm món phở truyền thống được chế biến và phục vụ bởi robot thông minh. Robot sẽ đảm nhận chính xác từ khâu chan nước phở cho tới công đoạn phục vụ trên bàn ăn, tạo ra một trải nghiệm ẩm thực phở có thể giới thiệu lan tỏa nhiều hơn đến mọi vùng miền.
Như vậy, robot không phải là một đầu bếp, mà chỉ đóng vai trò như một phụ bếp “chan nước phở” và vai trò của một “bồi bàn” để đem đến trải nghiệm mới lạ, thú vị đối với người thưởng thức. Tuy nhiên, việc áp dụng công nghệ robot vào phục vụ ngành ẩm thực chứng tỏ những tích cực trong quá trình chuyển đổi số, hội nhập thế giới công nghệ hiện đại, đúng với chủ đề đã chọn “Hà Nội kết nối năm châu”.
Theo ông Đỗ Đình Hồng, trong khuôn khổ lễ hội sẽ diễn ra tọa đàm “Bảo vệ và phát huy di sản văn hóa phi vật thể phở Hà Nội”, tổ chức vào sáng 1/12 tại sân khấu chính công viên Thống Nhất. Các chuyên gia và nghệ nhân sẽ chia sẻ những giá trị hình thành di sản phở Hà Nội, cũng như các đặc trưng tạo nên hương vị riêng có của phở Hà Nội.
