Công trình 541 năm tuổi được di dời để nhường chỗ cho đập thủy điện lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ. Trước sự chứng kiến của đông đảo người dân địa phương, lăng mộ Zeynel Bey được vận chuyển bằng xe bánh nhỏ tới địa điểm mới ở Hasankeyf, Thổ Nhĩ Kỳ, hôm 12/5, theo
Được vị vua Uzun Hassan xây dựng năm 1475 để tưởng niệm người con trai hy sinh trong chiến trận, lăng mộ có dạng tòa tháp hình vòm chuyển từ vị trí ban đầu ở thị trấn 12.000 năm tuổi Hasankeyf tới công viên văn hóa ở cách đó hơn 1,6 km và cao hơn 60 m.
Kế hoạch tốn kém nhằm di dời lăng mộ khỏi khu vực chịu ảnh hưởng của hồ chứa nước khổng lồ sẽ làm ngập cả thung lũng sông Tigris khi đập thủy điện Ilısub đi vào hoạt động.
Dù có một số ý kiến phản đối di dời công trình do lo ngại lăng mộ sẽ bị ảnh hưởng, những người ủng hộ cho rằng mục tiêu của kế hoạch dịch chuyển là bảo tồn văn hóa.
Lăng mộ là ví dụ tiêu biểu cho kiến trúc Anatolia với đỉnh hình vòm có tác dụng thông khí, chiều cao 15 m và đường kính 7,6 m, cách xếp gạch tỉ mỉ và vị trí bao quát sông Tigris.
Các kỹ sư và chuyên gia bảo tồn cân nhắc một số lựa chọn, bao gồm để lăng mộ ngập nước, hoặc xây dựng boongke bê tông bao quanh lăng mộ, có thể tiếp cận thông qua đường hầm dưới nước dài 3,2 km cùng với hệ thống đường tàu nhẹ.
Sau khi cơ quan State Hydraulic Works (DSI) của chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ thông qua kế hoạch di dời và đồng ý với kinh phí 4,2 triệu USD, vẫn còn nhiều chướng ngại vật cần giải quyết. "Nhưng thông thường, mọi việc không phải luôn diễn ra trơn tru như kế hoạch. Chúng tôi gặp rất nhiều rắc rối vào ngày di dời", Ahmet Turer, kỹ sư công trình dân sự giám sát kế hoạch, cho biết.
Đội thi công hàng chục người bắt đầu khoan nhiều dầm đỡ nằm dọc ở chân lăng mộ để giữ nền móng bê tông mới. Kích thủy lực giúp nâng phần nền móng và tòa tháp bằng đá lên, để đưa phương tiện vận chuyển vào vị trí.
Nhưng ở đầu con đường được xây dành riêng cho việc di dời, máy phát điện hết khí gas, hệ thống giám sát độ ổn định của công trình trong lúc vận chuyển không làm việc, một lốp xe bị xẹp.
Turer và đông nghiệp vẫn nỗ lực tiếp tục công cuộc di dời trong khi lưu tâm tới các quan chức chính phủ đang theo dõi và đập nước ở cách đó không xa. Khí gas được tái bổ sung, một hệ thống giám sát dự phòng được đưa vào hoạt động và bánh xe hỏng được tháo ra.
Công tác tu sửa sẽ tiếp tục ở địa điểm mới mang tên công viên văn hóa Hasankeyf. Các nhà chức trách cũng lên kế hoạch di dời 8 công trình lịch sử khác nhưng Turer không chắc chắn về khả năng tiến hành bởi một số công trình nằm ở đầu bên kia của sông Tigris gần như không thể đi qua và thời gian còn lại quá ngắn.
