Sức sống cao hơn cá tự nhiên
TS Hồ Sơn Lâm, Phó phòng Kỹ thuật nuôi sinh vật biển, Viện Hải dương học Nha Trang cho biết, dự án phát triển thương mại cá khoang cổ nemo được Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam phê duyệt, với kinh phí 1,8 tỷ đồng.
Dự án được thực hiện trong vòng 2 năm (2021 - 2022). Mục đích của dự án là thay thế nguồn cá nemo đang suy giảm ở tự nhiên, đồng thời hướng đến xuất khẩu qua các thị trường Trung Quốc, Mỹ, Đài Loan, và châu Âu. Viện Hải dương học là nơi đầu tiên trong nước thực hiện lai tạo giống cá này.
Cá khoang cổ nemo, hay còn gọi cá hề, tên khoa học là Amphiprion ocellaris, có màu cam, đỏ xen lẫn sọc trắng, thường sống ở dải đá ngầm và rạn san hô tại vùng nước ấm. Ở Việt Nam, nguồn cá nemo được đánh bắt từ quần đảo Trường Sa, mỗi năm khoảng 3.000 - 5.000 con, tập trung vào tháng 3 - 6.
Cá nemo hiện là một trong những giống cá cảnh biển được ưa chuộng. Cá tự nhiên có màu sắc đẹp, kích thước lớn nhưng khả năng thích nghi với nuôi nhốt trong các bể cá kém, dễ bị bệnh và tỉ lệ chết cao do đánh bắt bằng cyanua.
Trong khi đó, cá nemo được sản xuất nhân tạo có tỉ lệ sống, khả năng thích nghi cao, dễ nuôi do thích ứng với các dạng thức ăn công nghiệp. Nguồn giống được cung cấp chủ động quanh năm với số lượng, chất lượng và giá cả ổn định.
Theo TS Hồ Sơn Lâm, cá nemo sống ở các dải đá ngầm và rạn san hô, thường có màu vàng, cam, đỏ nhạt xen bởi các sọc trắng. Tuy nhiên, những con cá đột biến lại có màu trắng, đen xen bởi các sọc đen hoặc sọc vàng... Với mỗi màu sắc khác nhau, cá Nemo sẽ được gọi với nhiều tên khác nhau.
Theo Viện Hải dương học, cá nemo nếu muốn sinh sản phải nuôi từ 1,5 - 2 năm. Đặc biệt, trong sinh sản nhân tạo cá nemo thường được cho đẻ trứng dính trên những chiếc chậu đất nung được khoét phần đáy, thay thế gành đá rạn san hô.
Phần đáy được khoét để dễ dàng đặt sục khí cho quá trình ấp. Trứng sau khi đẻ 6 - 7 ngày tùy nhiệt độ sẽ nở thành cá con. Ấu trùng cá khi nhỏ sẽ cho ăn các loại thức ăn sống như luân trùng, artemia… cá khi lớn hơn sẽ cho ăn thức ăn tổng hợp.
Cá đột biến giá cao gấp 20 lần cá thường
“Cá khoang cổ nemo thường được bán ra thị trường khi đạt kích thước từ 3 - 5cm, từ 6cm trở lên cá có thể tham gia sinh sản. Trong quá trình tiến hành dự án Thương mại hóa sản phẩm cá khoang cổ nemo, từ tháng 3/2021, chúng tôi đã thăm dò, nghiên cứu lai tạo một số giống cá khoang cổ nemo đột biến.
Nhằm đa dạng hóa đối tượng nuôi từ đó có thể cung cấp đầy đủ cho thị trường trong nước cũng như xuất khẩu.
Hiện, chúng tôi bước đầu đã cho sinh sản nhân tạo thành công 3 dòng cá nemo đột biến khác nhau đó là: Mocha storm, Frostbite và snowflake. Trong đó dòng cá nemo đột biến mocha storm nhập khẩu hiện nay có giá bán trên thị trường lên đến 1,7 triệu/con...”, ông Lâm nói.
Cá nemo đột biến hiện nay của nhóm nghiên cứu đã được bán cho một số doanh nghiệp và các người chơi cá cảnh nhỏ lẻ, giá dao động từ 300.000 - 1 triệu đồng (tùy theo dòng đột biến), cao hơn 20 lần so với giống cá Nemo thường, khoảng 40.000 đồng.
Cá khoang cổ nemo là một trong những loài cá khoang cổ được ưa chuộng nhất vì chúng có màu sắc, hình dạng đẹp và dễ thích nghi trong điều kiện nuôi giữ.
Trong nghề nuôi cá cảnh, màu sắc là một trong những đặc điểm ảnh hưởng đến giá cả thị trường và đóng một vai trò quan trọng trong việc đánh giá tổng thể cá nuôi.
Tuy nhiên, nuôi trong môi trường nhân tạo cá nemo sinh trưởng chậm và nhạt màu hơn cá tự nhiên. Để khắc phục điều này, người ta phải sử dụng nhiều loại vitamin khác nhau để cải thiện tăng trưởng và màu sắc cá.
Cá khoang cổ nemo là loài cá đẻ liên tục, chu kỳ sinh sản ngắn nên chế độ dinh dưỡng bảo đảm sẽ thúc đẩy thời gian tái thành thục của cá nhanh hơn, tăng sức sinh sản của cá, nâng cao tỷ lệ sống của trứng và ấu trùng, từ đó tăng cao sản lượng con giống.
Cá hề hiện chiếm 43% trong ngành thương mại cá cảnh toàn cầu. Đây là một trong số ít loại cá cảnh hoàn thành vòng đời được hạn chế trong điều kiện nuôi nhốt, sinh sản nhân tạo.
Nhóm nghiên cứu vẫn đang tiếp tục thực hiện các công việc với dự tính sẽ cho ra thị trường nhiều dòng cá hề nemo đột biến hơn nữa, tạo ra màu sắc đẹp tiến gần hơn với cá tự nhiên.
