Hội những người yêu chó có lẽ sẽ vui mừng khi kết quả nghiên cứu cho thấy chó trung thành hơn mèo, tuy nhiên kết luận trên không đơn giản như vậy. Mèo có thể không phải là không trung thành.
Thay vào đó, khả năng xã hội của chúng có thể là quá thấp để hiểu được khi ai đó đối xử không tốt với chủ của chúng, theo nghiên cứu mới được công bố trên tạp chí Hành vi và Nhận thức Động vật số tháng 2.
Để thực hiện nghiên cứu, một nhóm các nhà khoa học từ Đại học Kyoto, Nhật Bản đã kiểm tra lòng trung thành của mèo nhà bằng cách vận dụng một kỹ thuật trước đây đã được sử dụng trên chó. Thí nghiệm được thực hiện với 36 chú mèo đã được thuần hóa (gồm 13 chú mèo nhà và 23 chú mèo được nuôi tại các quán cà phê mèo) và chủ của chúng.
Các nhà nghiên cứu chia thành hai nhóm: “Những người giúp đỡ” và “những người không giúp đỡ”. Những chú mèo sẽ được quan sát người chủ tìm cách mở một chiếc hộp để lấy một món đồ ra.
Trong nhóm những người giúp đỡ, một người thứ 2 sẽ tham gia và giúp người chủ mở chiếc hộp, hay nói cách khác, người thứ 2 đóng vai là bạn của người chủ. Ở nhóm còn lại, người thứ 2 sẽ từ chối giúp đỡ người chủ mở hộp.
Để tạo sự so sánh, một người thứ 3 sẽ tham gia vở kịch ở cả hai nhóm và người này chỉ ngồi im quan sát, không có động thái giúp đỡ hay từ chối giúp đỡ.
Sau mỗi lần diễn xong vở kịch, người thứ 2 và người thứ 3 sẽ thử cho chú mèo một mẩu thức ăn, các nhà nghiên cứu sẽ ghi lại xem chú mèo sẽ nhận thức ăn từ người nào nhiều hơn.
Sau bốn lần thử nghiệm, kết luận được đưa ra rất rõ ràng rằng: Mèo không quan tâm đến người đưa thức ăn là ai. Trước đó, trong thí nghiệm tương tự với loài chó, đa số đều tránh những người từ chối giúp đỡ chủ của chúng.
Vậy chúng ta có thể cho rằng loài chó trung thành còn loài mèo ích kỷ?
Không hẳn như vậy. “Có thể cho rằng, những chú mèo trong thí nghiệm trên không hiểu mục đích trong hành vi của người chủ”, tác giả nghiên cứu viết. Chưa có nghiên cứu nào cho thấy mèo có thể nhận ra mục đích hay ý định qua hành vi của con người hay không: “Nhưng nếu chúng có thể hiểu được mục đích hay ý định của người chủ, có thể chúng không thể xác định hành vi tiêu cực của những người thuộc nhóm không giúp đỡ”.
Nói cách khác, loại mèo có thể không nhận ra rằng người kia có đang giúp chủ của chúng hay là không.
“Chúng tôi cho rằng, mèo có thể không sở hữu khả năng đánh giá xã hội như chó, ít nhất là trong tình huống này, bởi vì không giống như chó, chúng không được sinh sản chọn lọc để làm bạn đồng hành của con người”, các tác giả viết trong nghiên cứu.
Ali Boyle, một nhà nghiên cứu trong dự án Các loại trí thông minh tại Đại học Cambridge, viết trên The Conversation rằng: “Gọi mèo là ích kỷ dựa trên nghiên cứu này sẽ là một thành kiến khập khiễng”.
Nhiều khả năng mèo không hiểu các mối quan hệ xã hội của chúng ta nhiều như chó, bởi vì chó đã được thuần hóa sớm hơn nhiều. Hơn nữa, tổ tiên của loài chó sống trong các tổ chức xã hội, trong khi mèo là những kẻ săn mồi đơn độc, điều đó có nghĩa là chó đã có sẵn các kỹ năng xã hội sau đó được phát triển lên cấp cao hơn khi được thuần hóa.
Mặc dù mèo nhà và mèo quán cà phê không thể hiện sự khác biệt về hành vi, nhưng chúng có thể có mối liên kết khác với chủ nhân của mình. Chẳng hạn, mèo quán cà phê có thể dành nhiều thời gian hơn để giao tiếp với người lạ và có thể có ít tương tác cá nhân với chủ nhân hơn so với mèo nhà.
