Kết luận thanh tra số 2282/KT-TTCP ngày 16/12/2019 nêu rõ: Công tác quản lý, sử dụng đất đai, quy hoạch sử dụng đất, thu hồi đất, cho thuê và chuyển đổi mục đích sử dụng đất của Quảng Trị chưa đúng với các quy định của pháp luật. Công tác lập, thẩm định và phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của các huyện, thị xã, thành phố còn chậm so với yêu cầu; chất lượng các quy hoạch chưa cao, kế hoạch sử dụng đất chưa sát với thực trạng tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, dẫn đến phải điều chỉnh nhiều lần như tại huyện Hải Lăng, huyện Gio Linh và thị xã Quảng Trị.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp được giao đất, thuê đất nhưng do thiếu năng lực, chưa thực hiện đúng các quy định của pháp luật về đất đai, dẫn đến chậm đưa vào sử dụng, gây lãng phí đất đai. Trong đó, một số doanh nghiệp được thuê đất tại các khu công nghiệp, khu kinh tế chưa phù hợp với quy hoạch chi tiết được phê duyệt. Đáng chú ý, việc UBND tỉnh Quảng Trị phê duyệt điều chỉnh quy hoạch chi tiết tại các khu công nghiệp Nam Đông Hà, Quán Ngang và Khu kinh tế thương mại đặc biệt Lao Bảo không đúng theo điểm d Khoản 2, Điều 37 Nghị định 29/2008/NĐ-CP ngày 14/3/2008 của Chính phủ.
Cũng theo kết luận thanh tra, việc đầu tư cơ sở hạ tầng các khu dân cư để tổ chức bán đấu giá còn dàn trải, chưa nghiên cứu được nhu cầu thực tế của người dân, dẫn đến lãng phí khi không có người mua. Nhiều dự án được Nhà nước giao, cho thuê đất để thực hiện các dự án khai thác khoáng sản mặc dù được cấp phép khai thác nhưng lại không có hợp đồng cho thuê đất, chưa nộp tiền ký quỹ đảm bảo thực hiện dự án theo quy định (như Công ty Cổ phần Song Nhùng, Công ty TNHH MTV Đất Việt, Công ty Cổ phần Phát triển Khoáng sản 4…) là vi phạm quy định của Luật Đất đai, Luật Bảo vệ rừng.
Đặc biệt, trong kết luận thanh tra nhấn mạnh đến sai phạm trong việc bán trụ sở Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật và dự án Khu đô thị Bắc Thành cổ do Công ty Cổ phần Đầu tư Sài Gòn làm chủ đầu tư được hưởng ưu đãi không đúng theo quy định tại Nghị định 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư năm 2005. Đồng thời, việc xác định và áp giá trị tiền sử dụng đất không đúng quy định của Luật Đất đai 2003, gây thất thoát ngân sách 14.115.418.000 đồng.
Về công tác quản lý môi trường, UBND tỉnh Quảng Trị chưa ban hành các văn bản quy định mức thu phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh; việc đầu tư các công trình bảo vệ môi trường, quan trắc, kiện toàn bộ máy quản lý của UBND tỉnh và một số huyện chưa thực hiện tốt theo Nghị Quyết số 35/NĐ-CP ngày 18/3/2013 của Chính phủ và Quyết định số 1287/QĐ-TTg ngày 2/8/2013 của Thủ tướng Chính phủ.
Bên cạnh đó, công tác thanh tra, kiểm tra việc chấp hành Luật Bảo vệ môi trường còn yếu, dẫn đến nhiều vi phạm tại nhiều dự án. Công tác cấp phép hoạt động tài nguyên chưa tốt, công tác thẩm định và phê duyệt đánh giá tác động môi trường chiếm tỷ lệ 20%, số dự án chưa lập kế hoạch bảo vệ môi trường chiếm 44,1%, số dự án chưa được xác nhận hoàn thành công trình bảo vệ môi trường chiếm 53,9%.
Về quản lý đầu tư xây dựng, mặc dù có nhiều cố gắng trong hoạt động đầu tư nhưng kế hoạch đầu tư công trung hạn còn chậm triển khai, các dự án phê duyệt chủ trương đầu tư chưa đúng quy định của Luật Đầu tư công khi vẫn được phê duyệt mà lại không có văn bản thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Việc chấp hành pháp luật về đấu thầu chưa nghiêm, hiệu quả còn hạn chế, các bên trong đấu thầu chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo quy định, quá trình thực hiện còn xảy ra sai sót, vi phạm như: Thực hiện đấu thầu qua mạng trên địa bàn tỉnh rất hạn chế, không đảm bảo theo quy định, tỷ lệ tiết kiệm qua đấu thầu quá thấp, hiệu quả không cao, tổ chức đấu thầu chưa đúng quy định khi lưạ chọn nhà thầu không đủ năng lực; công tác giám sát, đánh giá đầu tư còn hạn chế, chế độ báo cáo, kiểm tra, đôn đốc chưa thực hiện đầy đủ theo quy định tại Khoản 3 Điều 5, Điều 16 Nghị định 113/2009/NĐ-CP ngày 15/12/2009 và Nghị định số 84/2015/NĐ-CP ngày 20/9/2015…
Theo kết luận thanh tra, việc nhiều dự án có nhiều sai phạm trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, môi trường, đầu tư xây dựng, gây thất thoát ngân sách Nhà nước là do công tác quản lý của chính quyền địa phương tỉnh Quảng Trị còn yếu kém. Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ kiểm điểm Chủ tịch, các Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị nhiệm kỳ 2011 - 2016 và 2016 - 2021 có liên quan đến các sai phạm được nêu trong kết luận thanh tra.
Đồng thời, Thanh tra Chính phủ cũng giao Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị thu hồi vào ngân sách Nhà nước số tiền 14.257.482.000 đồng từ Công ty Cổ phần Đầu tư Sài Gòn và thu phí bảo vệ môi trường của 29 chủ đầu tư các dự án khác; thu hồi số tiền 5,718 tỷ đồng đối với các đơn vị còn nợ tiền thuê và tiền sử dụng đất, thu hồi 1,586 tỷ đồng tiền ký quỹ phục hồi môi trường và 5,977 tỷ đồng tiền cấp quyền khai thác của Công ty Cổ phần Phát triển Khoáng sản 4.
Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu làm rõ trách nhiệm của các cá nhân, tập thể tại các cơ quan, ban, ngành có liên quan trong việc cấp phép, ưu đãi và còn nhiều sai phạm trong việc thực hiện các dự án đầu tư xây dựng trên địa bàn tỉnh Quảng Trị. Đồng thời, kiên quyết thu hồi các dự án chậm tiến độ hoặc các nhà đầu tư không đảm bảo được năng lực mà vẫn được chính quyền địa phương ưu ái, tạo điều kiện.
