Mới đây, UBND thành phố đã có chủ trương sẽ nghiên cứu khôi phục công trình có giá trị lịch sử đặc biệt này cho phù hợp với giá trị lịch sử cũng như cảnh quan chung.
Hạn chế những tác động lên cây cầu
Với vai trò kết nối giao thông giữa hai bờ sông Hồng, cầu Long Biên đã đi vào đời sống của bao thế hệ người dân Thủ đô. Cây cầu này vốn do kiến trúc sư người Pháp thiết kế, xây dựng và được đánh giá là một di sản đô thị của Hà Nội. Tuy nhiên trước những tác động của thời gian thì vấn đề đặt ra là cần phải trùng tu và nâng cấp công trình lịch sử di sản này như thế nào cho xứng tầm.
Để bảo vệ tuổi thọ của cầu Long Biên, một số kiến trúc sư đều thống nhất nên giảm tải giao thông cho cây cầu nhằm tránh gây áp lực lên kết cấu đã cũ của cầu và việc trùng tu cần phải dựa trên nguyên bản và kết cấu chung. GS.KTS Hoàng Đạo Kính, nguyên Phó Chủ tịch Hội KTS Việt Nam, đưa ra ý kiến về việc cân nhắc những giá trị khác nhau của cây cầu.
Theo GS.KTS Hoàng Đạo Kính, chỉ nên tính tới khả năng tận dụng cây cầu với tư cách là một công trình giao thông trong một thời gian quá độ không dài. Bởi vì sớm muộn cũng phải sử dụng những công trình đường sá hiện đại, đưa tuyến đường sắt cũ ra khỏi nội đô. Cho nên việc đưa ra kế hoạch cải tạo và hiện đại hóa cầu là không có hiệu quả. Về lâu dài, chỉ nên quy hoạch cầu thành tuyến dành cho xe máy trong khoảng thời gian cũng không dài, cho đi bộ và xe đạp.
Bên cạnh đó, chuyên gia này cũng đề xuất, cần trùng tu, nâng cấp và khôi phục những đặc điểm cơ bản cấu trúc và diện mạo vốn có của cầu. Cuối cùng, cần cải tạo thích nghi để phục vụ các nhu cầu văn hóa và du lịch, trên cơ sở tôn trọng những đặc điểm cấu trúc và hình dạng của cầu.
Lựa chọn phương án phù hợp
Cầu Long Biên là một chứng nhân lịch sử; một chứng tích của hai cuộc kháng chiến thần kỳ của nhân dân Việt Nam. Vì vậy cây cầu này xứng đáng trở thành một bảo tàng sống, thành một biểu tượng của chủ nghĩa anh hùng, thành một điểm sáng văn hóa và du lịch trong tương lai ở Hà Nội.
Vài năm trước đây, phương án mà Bộ Giao thông Vận tải cho là tối ưu và để đồng bộ với dự án tôn tạo cầu Long Biên là làm cầu mới tại vị trí tim cầu hiện tại. Di dời 9 nhịp cầu cũ về phía thượng nguồn để bảo tồn đã khiến dư luận không đồng tình. Cho nên dù chọn lựa phương án nào cũng cần phải đảm bảo về giá trị lịch sử cũng như cảnh quan chung của Thủ đô.
KTS Hoàng Thúc Hào, người vừa nhận giải thưởng KTS xuất sắc của châu Á đã chia sẻ ý kiến của mình: Hiện tại Hà Nội có hai báu vật du lịch, song chúng ta mới chỉ khai thác được một là Văn Miếu. Cầu Long Biên là báu vật hiện giờ vẫn chưa phô bày vẻ đẹp với du khách. Việc khôi phục cầu Long Biên, nên được làm theo hướng kết nối du khách, mở rộng hoạt động cộng đồng.
Vì thế, cần tổ chức không gian thế nào để nối được cầu Long Biên với các không gian đẹp khác gần đó như bãi giữa xanh ngát hay khu phố cổ với phố đi bộ và chợ Đồng Xuân. Cần phải nối được nó với khu chân cầu, có các không gian công cộng để chơi: Đi bộ, chụp ảnh, nghe nhạc... Tuy nhiên KTS Hoàng Thúc Hào cũng cho rằng không nhất thiết phải khôi phục cầu Long Biên y hệt như khi mới khánh thành.
Về ý tưởng biến cầu Long Biên thành một công trình trở thành điểm nhấn văn hóa, GS Hoàng Đạo Kính cũng đưa ra ý kiến: Khoảng không gian giữa cầu, nơi có đường xe lửa và rộng chừng 4 m, có thể dành cho việc tổ chức một dãy dài các gian trưng bày. Tại đó, có thể tổ chức shop hàng lưu niệm và hàng thủ công, các điểm dịch vụ đa dạng, các quầy giải khát…
Những quầy hàng này có kính gắn hai bên và mái che ở trên để ít ảnh hưởng đến hình dáng chung của cầu. “Ở châu Âu người ta gọi dãy hành lang như thế là passage, là một trung tâm mua sắm, dạo chơi ở nhiều đô thị lớn. Với giải pháp này, ta có thể tạo nên một dạng “chợ - cầu”, có một không hai”.
