Lực lượng đánh thuê Wagner vốn đóng vai trò quan trọng trong cuộc xung đột ở Ukraine, nhưng đã thoái lui khỏi chiến trường này sau cuộc binh biến bất thành tại Nga và rút sang Belarus.
Giới phân tích từng lo ngại diễn biến trên sẽ để lại một khoảng trống khó lấp đầy trong chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Tuy nhiên, Chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Hạ viện Nga Andrey Kartapolov ngày 4/7 khẳng định, nước này có đầy đủ nguồn lực để thay thế số binh sĩ của tập đoàn quân sự tư nhân Wagner.
Quan chức Nga khẳng định điều này đã được chứng minh từ trước khi cuộc binh biến bất thành xảy ra hồi cuối tháng 6. Lý do là vào thời điểm đó không có binh sĩ Wagner nào ở tiền tuyến vì họ đều đóng quân trong các trại dã chiến, trong khi quân đội Nga đẩy lui các cuộc phản công của Ukraine trên chiến trường.
Quân đội Nga cũng tự tin có đầy đủ quân dự bị thay thế lính Wagner mà không cần phải có thêm một lệnh động viên mới. Điều này giúp tầm nhìn quân sự của Nga tại Ukraine sẽ không bị tác động.
Với tiềm lực quân sự của Nga, tuyên bố này hoàn toàn có cơ sở, nhưng với vai trò của Wagner kể từ đầu cuộc xung đột thì sự rút lui của họ ít nhiều để lại khoảng trống trên chiến trường.
Kể từ khi cuộc xung đột Nga - Ukraine bùng nổ hồi tháng 2/2022, lực lượng của tập đoàn quân sự tư nhân Wagner đã tham gia chiến đấu tại nhiều mặt trận. Trong đó, các binh sĩ Wagner đã đóng vai trò chủ chốt trong các cuộc giao tranh ác liệt nhiều tháng nhằm giành quyền kiểm soát thành phố chiến lược Bakhmut ở miền Đông Ukraine.
Chính lực lượng Wagner đã kiểm soát Bakhmut ngày 20/5 trước khi bàn giao vị trí chiến lược trong cuộc xung đột cho phía quân đội Nga. Nhưng ngay sau đó, quan hệ giữa lãnh đạo Wagner là Yevgeny Prigozhin với Bộ Quốc phòng Nga bị rạn nứt. Ông này cáo buộc Bộ Quốc phòng Nga không cung ứng đầy đủ vũ khí và đạn dược khiến Wagner bị thương vong lớn tại mặt trận này.
Đỉnh điểm căng thẳng là ngày 23/6, khi ông Prigozhin cáo buộc Bộ Quốc phòng Nga tiến hành một cuộc tấn công bằng tên lửa nhắm vào trại quân sự của Wagner. Ông này trả đũa bằng việc cho 25.000 binh sĩ Wagner hành quân và chiếm giữ cơ sở quân sự ở hai thành phố Rostov-on-Don và Voronezh ở miền Nam nước Nga chỉ trong một đêm.
Lực lượng Wagner sau đó tuyên bố sẽ kéo về Moscow, nhưng đến đêm 24/6 thì trùm Wagner quyết định chấm dứt cuộc binh biến sau khi đạt được thỏa thuận với Moscow thông qua trung gian là Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko. Cá nhân ông Prigozhin và lực lượng Wagner được Nga đảm bảo an toàn tính mạng và có thể rút sang Belarus.
Nhưng chính tình huống này đã dẫn đến một diễn biến mới khó lường trong cuộc xung đột Ukraine. Nhiều chuyên gia phương Tây đặt nghi vấn việc rút sang Belarus khiến lực lượng Wagner có thể có mặt ở gần Kiev hơn. Trong khi đó, với việc tiếp nhận lực lượng Wagner thiện chiến, quân đội Belarus được cho là sẽ gia tăng được vị thế quân sự sau khi tiếp nhận vũ khí hạt nhân chiến thuật từ Nga trước đó hai tuần.
Tuy nhiên, việc mở cửa chào đón Wagner cũng tiềm ẩn không ít rủi ro cho Belarus, do tính chất khó đoán của lực lượng quân sự tư nhân này. Trong khi đó, lực lượng Wagner ra đời từ năm 2014 hiện đã mở rộng cả về sức mạnh quân sự lẫn tài lực sau gần một thập kỷ phát triển.
Họ hoàn toàn có thể là con dao hai lưỡi với bất cứ quốc gia nào tiếp nhận sự hiện diện. Cuộc binh biến vừa qua của Wagner tại Nga chính là một ví dụ của rủi ro tiềm ẩn này.
