Một phục dựng kỹ thuật số đột phá của một hộp sọ một triệu năm tuổi ở Trung Quốc gợi ý loài người có thể xuất hiện và cùng tồn tại hàng trăm nghìn năm sớm hơn so với nhận định trước đây của giới khoa học.
Các nhà khoa học từ lâu cho rằng hộp sọ, được khai quật ở tỉnh Hồ Bắc năm 1990 và được đặt tên là Yunxian 2, thuộc về Homo erectus, một tổ tiên người sớm.
Tuy nhiên, phân tích mới thách thức phân loại đó, gợi ý rằng mẫu vật có thể thuộc về một dòng chị em gần gũi với Homo longi và thậm chí Homo sapiens. Điều này ám chỉ rằng tổ tiên gần nhất của chúng ta có thể xuất hiện sớm hơn khoảng 400.000 năm so với suy nghĩ trước đây.
“Điều này thay đổi rất nhiều cách nghĩ,” Chris Stringer, nhà nhân chủng học tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London, nói với CBS News.
Ông nói thêm rằng điều đó cho thấy cách đây 1 triệu năm, tổ tiên của chúng ta đã phân tách thành những nhóm riêng biệt, chỉ ra một điểm phân ly tiến hóa phức tạp và sớm hơn nhiều so với nhận định trước đây.
Nếu được xác nhận, các phát hiện, được công bố trên tạp chí Science, có thể làm thay đổi sâu sắc hiểu biết của chúng ta về tiến hóa loài người bằng cách cho thấy Homo sapiens, Neanderthal và các loài chị em đã cùng tồn tại trên khắp châu Á trong hàng trăm nghìn năm.
Viết lại lịch sử loài người
Theo CBS News, các nhà nghiên cứu đã sử dụng chụp cắt lớp vi tính (CT) tiên tiến, quét ánh sáng có cấu trúc và các kỹ thuật tái dựng số để phục hồi hộp sọ về dạng ban đầu, bất chấp sự biến dạng nhiều của hóa thạch.
Giáo sư Xijun Ni tại Đại học Fudan, người đồng dẫn dắt nghiên cứu, nói với BBC News rằng nhóm nghiên cứu đã kiểm tra mô hình và phương pháp nhiều lần trước khi đi tới kết luận vì họ thấy điều đó gần như “không thể tin nổi.”
“Làm sao điều đó lại xa xưa đến vậy trong quá khứ?” - ông Ni thắc mắc - “Nhưng chúng tôi đã thử lại và thử lại… và giờ chúng tôi tự tin về kết quả.”
Nghiên cứu cho rằng Yunxian 2 là một thành viên sớm của một dòng bao gồm Homo longi, còn được gọi là “Dragon Man”.
Mẫu vật có thể có quan hệ gần gũi với tổ tiên của Homo sapiens, theo CBS News. Phân tích mới cũng thách thức giả định lâu nay rằng người hiện đại tiến hóa hoàn toàn ở châu Phi.
Những phát hiện này “làm rối thêm bức tranh” về di cư và tiến hóa loài người, nhấn mạnh vai trò tiềm năng then chốt của Đông Á trong sự phát triển của các hominin, theo Michael Petraglia, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Tiến hóa Nhân học thuộc Đại học Griffith, trong một tuyên bố gửi CBS News.
Các phát hiện có thể giúp giải quyết “Muddle in the Middle” — khoảng thời gian từ 1 triệu đến 300.000 năm trước vốn gây nhiều mơ hồ trong hồ sơ hóa thạch. Trong giai đoạn này xuất hiện nhiều dòng người khác nhau, khiến các nhà khoa học khó lập một dòng thời gian rõ ràng.
Một cửa sổ vào tiến hóa sớm của loài người
Một số chuyên gia cảnh báo nên thận trọng. Một nhà di truyền tiến hóa tại Đại học Cambridge nói với BBC News rằng những kết luận của nghiên cứu là có thể, nhưng vẫn còn nhiều bất định.
“Bức tranh đó vẫn khá mơ hồ với chúng tôi, vì vậy nếu các kết luận của nghiên cứu này được hỗ trợ bởi các phân tích khác, lý tưởng là từ dữ liệu di truyền, thì tôi nghĩ chúng ta sẽ bắt đầu tin tưởng hơn vào kết quả,” tiến sĩ Aylwyn Scally nói.
Khám phá Yunxian 2 nhấn mạnh sự phức tạp của tiến hóa loài người và khả năng Đông Á đã đóng vai trò trung tâm trong sự xuất hiện của người hiện đại.
Trong khi cần thêm nghiên cứu và bằng chứng di truyền để khẳng định các kết luận này, CBS News và BBC News đều cho biết hộp sọ này cung cấp một trong những cái nhìn chi tiết nhất cho đến nay về cách tổ tiên chúng ta phân hóa và cùng tồn tại với các loài chị em trong vòng 1 triệu năm qua.
