Có tiền đền bù nhưng khó chi

Dự án cải tạo, mở rộng Quốc lộ 1A đoạn qua tỉnh Nghệ An có chiều dài hơn 73km, được xây dựng giai đoạn 1 từ năm 1994 - 1996, giai đoạn 2 từ 2012 - 2014.

Để giải phóng mặt bằng (GPMB) phục vụ dự án, tỉnh Nghệ An thu hồi đất của hàng trăm hộ dân các huyện; Diễn Châu, Quỳnh Lưu, thị xã Hoàng Mai và TP Vinh.

Sau nhiều năm, các hộ dân bị thu hồi đất vào giai đoạn 1 của dự án có kiến nghị, mong muốn được Nhà nước đền bù đất, do trước đây họ chỉ được bồi thường phần tài sản trên đất.

Tiếp nhận ý kiến, từ năm 2016 đến nay, chính quyền tỉnh Nghệ An rà soát số lượng người dân bị ảnh hưởng, kiến nghị lên Trung ương bố trí nguồn vốn chi trả.

Năm 2020, dự án được cấp bổ sung hơn 222 tỷ đồng từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, ưu tiên cho các trường hợp sử dụng đất trước năm 1982, đủ điều kiện bồi thường theo quy định.

Tuy nhiên, nhiều hộ dân chưa được nhận kinh phí bồi thường nên tiếp tục khiếu nại.

Cuối năm 2023, Chính phủ bổ sung 1.275 tỷ đồng từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 để Nghệ An chi trả đền bù.

Điều đáng nói, UBND tỉnh Nghệ An và các sở, ngành có đến 283 văn bản chỉ đạo xử lý, tháo gỡ các vướng mắc trong công tác giải quyết đơn thư, kinh phí, lập phương án bồi thường GPMB.

Tuy nhiên, một số địa phương có tỷ lệ chi trả và phê duyệt phương án bồi thường rất thấp, có khả năng không hoàn thành cam kết và phải hoàn trả ngân sách.

Chính vì thế, cuối năm 2024, tỉnh Nghệ An phải báo cáo các bộ, ngành Trung ương và đề nghị Quốc hội cho phép kéo dài thời hạn giải ngân số kinh phí còn lại.

Quốc hội sau đó thông qua nghị quyết về dự toán ngân sách Nhà nước năm 2025, cho phép tỉnh Nghệ An kéo dài thời gian thực hiện sang năm 2025 và phải giải ngân trên 579 tỷ đồng.

Để xảy ra sự chậm trễ này, UBND tỉnh Nghệ An phê bình các lãnh đạo huyện Diễn Châu; các thành viên ban chỉ đạo thuộc các sở, ngành liên quan vì không thường xuyên đôn đốc và báo cáo tình hình để có biện pháp xử lý kịp thời.

Theo các địa phương, việc thực hiện chi trả tiền đền bù phát sinh rất nhiều khó khăn do hồ sơ, tài liệu không đầy đủ; không có bản đồ để xác định mốc ranh giới.

Một số nơi còn phát sinh đơn thư của chủ sử dụng đất mới hoặc chủ sử dụng đất cũ trước đây do tranh chấp...

Đảm bảo quyền lợi cho người dân

UBND tỉnh Nghệ An mới đây họp bàn phương án tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong công tác bồi thường và giải ngân kinh phí Dự án nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1A.

Theo Sở Xây dựng, đến tháng 3/2025, các địa phương mới giải ngân được gần 597 tỷ đồng, hơn 678 tỷ đồng chưa giải ngân (đạt 46,8%).

Trong đó, huyện Quỳnh Lưu giải ngân hơn 96 tỷ đồng; huyện Diễn Châu giải ngân gần 346 tỷ đồng; thị xã Hoàng Mai giải ngân gần 140 tỷ đồng và TP Vinh hơn giải ngân 5,5 tỷ đồng.

Tại cuộc họp này, các địa phương kiến nghị UBND tỉnh chỉ đạo sở, ngành có hướng dẫn giải quyết các trường hợp thiếu hồ sơ; thẩm định bổ sung trích lục, trích đo…

Đặc biệt, sắp tới không tổ chức chính quyền cấp huyện, nếu việc chi trả không dứt điểm sẽ rất khó khăn khi bàn giao về cho các xã sau này.

Để kịp tiến độ đề ra, ông Hoàng Phú Hiền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đề nghị các địa phương khẩn trương chi trả đối với những trường hợp có quyết định phê duyệt phương án bồi thường; đồng thời phải báo cáo, cập nhật tiến độ liên tục về tỉnh;

Các địa phương rà soát kỹ, không bỏ sót trường hợp nào và yêu cầu các địa phương phải có cam kết đối với các số liệu này, nhằm tránh những đơn thư, khiếu kiện về sau.

Với trường hợp thuộc diện không đủ điều kiện đền bù, địa phương phải rà soát, lập danh sách báo cáo UBND tỉnh để trả lời công dân.

Ông Hoàng Phú Hiền yêu cầu, các địa phương phải hoàn thành chi trả bồi thường GPMB cho người dân trước 31/5/2025.