Sau khi phân tích dữ liệu có sẵn từ Nghiên cứu gánh nặng bệnh tật, thương tích và yếu tố rủi ro toàn cầu (GBD) năm 2021, các nhà nghiên cứu biết được rằng khoảng 3,4 tỷ người mắc bệnh thần kinh. Ngoài ra, tình trạng thần kinh hiện là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng khuyết tật.
Sự gia tăng các bệnh về thần kinh có liên quan đến sự gia tăng tỷ lệ tử vong sớm. Phần lớn những trường hợp tử vong này xảy ra ở các nước có thu nhập thấp và trung bình, nơi việc chăm sóc sức khỏe thần kinh còn hạn chế.
Đột quỵ, bệnh Alzheimer và nhiều bệnh khác đang gia tăng
Báo cáo GBD bao gồm dữ liệu về tình trạng suy giảm sức khỏe trên toàn thế giới từ năm 1990 đến năm 2021 – dữ liệu bao gồm 371 bệnh trải rộng trên 200 quốc gia và vùng lãnh thổ.
Các nhà nghiên cứu trong nghiên cứu này tập trung vào tình trạng suy giảm sức khỏe ảnh hưởng đến hệ thần kinh, bao gồm cả tình trạng thần kinh và rối loạn phát triển thần kinh, trong đó có:
- Đột quỵ
- Bệnh Alzheimer
- Hội chứng tự kỷ
- Viêm não và viêm màng não
- Bệnh Parkinson
- Bệnh đa xơ cứng (MS)
Các tác giả nghiên cứu cũng tính đến tác động thần kinh của các tình trạng không có bản chất thần kinh. Ví dụ, các tác giả đã xem xét các triệu chứng nhận thức sau khi nhiễm trùng COVID-19 trong phân tích của họ đối với những người có “các triệu chứng nhận thức dai dẳng và hội chứng Guillain-Barré”.
Trong khi tiến hành phân tích, các tác giả nghiên cứu đã tính toán số năm sống với tình trạng khuyết tật để hiểu được gánh nặng không gây tử vong của những tình trạng này. Tiếp theo, họ xem xét những cái chết và số năm sống bị mất cũng như cái chết sớm.
Các tác giả cũng tính toán số năm sống được điều chỉnh theo tình trạng khuyết tật, bao gồm số năm sống trong tình trạng khuyết tật và số năm sống bị mất “theo năm, tuổi, giới tính và địa điểm, đồng thời thể hiện gánh nặng tổng hợp không gây tử vong và tử vong của từng tình trạng.”
Một khía cạnh quan trọng khác trong phân tích của các tác giả là tập trung vào vị trí của những người bị ảnh hưởng bởi các tình trạng thần kinh này.
Các tác giả đã phân loại mọi người dựa trên việc họ sống ở quốc gia có thu nhập thấp hay trung bình. Theo các tác giả, họ đã tính toán điều này bằng cách “sử dụng mức thu nhập của Ngân hàng Thế giới, dựa trên tổng thu nhập quốc dân bình quân đầu người”.
Hơn 10 tình trạng thần kinh
 |
| Tình trạng thần kinh là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng khuyết tật trên toàn thế giới. (Ảnh: ITN) |
Theo kết quả nghiên cứu, tình trạng thần kinh là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng khuyết tật trên toàn thế giới. Họ ước tính những tình trạng này ảnh hưởng đến hơn 3,4 tỷ người, chiếm 43,1% dân số toàn cầu.
Các tác giả đã xác định các tình trạng thần kinh hàng đầu dựa trên báo cáo GBD góp phần gây suy giảm sức khỏe, bao gồm đột quỵ, bệnh não sơ sinh, đau nửa đầu, bệnh Alzheimer và các chứng mất trí nhớ khác, bệnh thần kinh tiểu đường, viêm màng não, động kinh, biến chứng thần kinh do sinh non, rối loạn phổ tự kỷ và ung thư hệ thần kinh.
Các tình trạng thần kinh không chỉ là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng khuyết tật mà các phát hiện còn cho thấy tỷ lệ khuyết tật, bệnh tật và tử vong sớm do các tình trạng này gây ra tăng 18% kể từ năm 1990.
COVID-19 cũng có thể là nguyên nhân làm gia tăng tỷ lệ khuyết tật liên quan đến tình trạng thần kinh. Dịch bệnh này có thể gây suy giảm nhận thức lâu dài và hội chứng Guillain-Barré.
Một phát hiện nghiên cứu liên quan khác là người dân ở các nước thu nhập thấp và trung bình bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi các tình trạng thần kinh. Hơn 80% số ca tử vong về thần kinh xảy ra ở các quốc gia này.
WHO cũng đang coi các chứng rối loạn thần kinh là trọng tâm để cải thiện khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe.
Tiến sĩ Muhammad Arshad, một nhà thần kinh học của Memorial Hermann ở Houston, người không tham gia vào nghiên cứu, đã nhấn mạnh tầm quan trọng của những phát hiện này từ quan điểm y tế công cộng.
Tiến sĩ Arshad nhận xét: “Những phát hiện trong nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng về chính sách và dịch vụ y tế, đồng thời là bằng chứng cho thấy tình trạng mất sức khỏe thần kinh toàn cầu chưa được thừa nhận và đang gia tăng, phân bố không đồng đều về mặt địa lý và kinh tế xã hội”.
Chúng ta có thể ngăn ngừa tình trạng thần kinh?
Nghiên cứu nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường các biện pháp phòng ngừa và cải thiện chăm sóc sức khỏe thần kinh, đặc biệt là ở các nước có thu nhập thấp và trung bình.
Tiến sĩ David Merrill, bác sĩ tâm thần lão khoa và giám đốc Trung tâm Sức khỏe Não Thái Bình Dương của Viện Khoa học Thần kinh Thái Bình Dương ở Santa Monica, California, người cũng không tham gia vào nghiên cứu, đã nói chuyện với Medical News Today về nghiên cứu.
Tiến sĩ Merrill nhận xét: “Khi khỏe mạnh, chúng ta có xu hướng nghĩ các tình trạng thần kinh là hiếm gặp, nhưng chúng tôi thấy phát hiện rằng cứ 3 người thì có 1 người đang phải sống chung với một căn bệnh thần kinh mãn tính có khả năng gây suy nhược.”
Tiến sĩ Merrill tin rằng có thể những tình trạng này đã trở nên phổ biến hơn trong những năm gần đây do quá trình lão hóa. Tiến sĩ Merrill cho biết: “Tuổi tác là yếu tố nguy cơ không thể thay đổi lớn nhất đối với chứng mất trí nhớ, vì vậy có lẽ thế giới già đi đã góp một phần vào mức độ ngày càng tăng của các tình trạng thần kinh trong những năm gần đây”.
Tiến sĩ David Cutler, bác sĩ y học gia đình được hội đồng chứng nhận tại Trung tâm Y tế Providence Saint John ở Santa Monica, California, người không tham gia vào nghiên cứu, cũng đã nói chuyện với MNT về những phát hiện này. Tiến sĩ Cutler cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc ngăn ngừa các bệnh về thần kinh.
Ông cho biết: “Một tác động đáng kể của những phát hiện về tình trạng thần kinh là tập trung nhiều hơn vào việc phòng ngừa. Ví dụ, thay vì tập trung vào điều trị đột quỵ bằng các biện pháp can thiệp mạch máu phức tạp và tốn kém, chúng ta nên tập trung nhiều hơn vào việc kiểm soát huyết áp cao và cholesterol cao, vốn là những yếu tố nguy cơ chính gây đột quỵ”.
