Đây là một thiệt thòi cho đội ngũ, đặc biệt với giáo viên vùng cao khi không có thêm lương trực bán trú. Thêm hệ số lương đặc thù vì vậy là niềm mong mỏi của giáo viên mầm non.
Cõng bữa ăn, băng suối nuôi dạy trẻ
Cô Hoàng Thị Kim Phượng (SN 1984) - giáo viên Trường Mầm non Đức Hạnh thuộc xã biên giới Cốc Pàng (Cao Bằng) đang phải thuê nhà trọ. Mỗi cuối tuần, cô vượt gần 5 tiếng đồng hồ bằng xe máy để vào trường, để lại 3 con ở trọ tại trung tâm để theo học. Những con đường quanh co, trơn trượt mùa mưa trở thành thử thách quen thuộc với cô nhiều năm qua. “Chúng tôi yêu nghề, thương học trò nên vẫn cố gắng. Nhưng điều trăn trở nhất là thu nhập còn thấp so với công sức bỏ ra”, cô Phượng chia sẻ.
Từ điểm chính của Trường Mẫu giáo Trà Leng 1 (xã Trà Leng, TP Đà Nẵng) vào đến điểm trường ở nóc Ông Bình, cô Nguyễn Thị Tý chủ yếu băng rừng, đi bộ gần 2 tiếng đồng hồ và vượt qua 3 con suối.
Vào mùa Hè, lòng suối cạn, có thể lội bộ qua. Nhưng chỉ một cơn mưa lớn, nước suối dâng lên thì cây gỗ làm cầu tạm trơn trượt, thử thách lòng can đảm của những ai muốn vào làng Ông Bình. Có những hôm đầu tuần trời mưa gió, cô Tý phải bò qua cây cầu treo, phía dưới là dòng nước chảy xiết, nhích từng chút để qua bên kia suối.
Nhà ở xã Nam Trà My, chồng mất sớm, cô Nguyễn Thị Tý gồng gánh nỗi lo mưu sinh và hai con đang độ tuổi đi học. Mức lương hợp đồng chưa đến 4 triệu đồng/tháng rồi tăng lên gần 6 triệu. Cô Tý vừa gói ghém nuôi con, vừa trang trải việc học liên thông đại học. “Khó khăn, thiếu thốn nhiều lúc muốn bỏ cuộc. Nhưng rồi lại nghĩ, mình là người địa phương, còn không theo được nghề thì sao thầy cô dưới xuôi lên dạy học có thể bám trụ lại được”, cô Tý kể.
Rồi những ánh mắt trong veo của học trò, tình cảm chân thành của phụ huynh và lời động viên từ hai đứa con nhỏ níu cô đứng vững. Nhận được bằng cử nhân sư phạm mầm non, nhưng cô Tý chưa tham gia thi tuyển viên chức ngành Giáo dục do bị hoãn nên vẫn hưởng mức lương của giáo viên hợp đồng trình độ trung cấp.
Cứ đầu tuần, cô Nguyễn Thị Tý chuẩn bị lương thực cho cả tuần để tổ chức bữa trưa cho trẻ rồi cõng vào nóc Ông Bình. Chi phí mua nhu yếu phẩm do Câu lạc bộ Bạn thương nhau hỗ trợ; cô tự tay nấu từng bữa, còn phụ huynh đến phụ dọn dẹp để giữ trọn bữa ăn đủ dinh dưỡng. Nhận thêm nhiệm vụ cô nuôi, thời gian nghỉ của cô ngắn lại, nhưng trẻ đến trường đầy đủ hơn, cũng có điều kiện cải thiện dinh dưỡng và thể chất.
Trường Mầm non Đức Hạnh, xã Cốc Pàng (Cao Bằng) hiện có 21 giáo viên biên chế và 5 giáo viên hợp đồng. Trong đó, giáo viên hợp đồng chỉ nhận mức lương bình quân khoảng 7,4 triệu đồng/tháng.
“Giáo viên mầm non làm việc cả ngày, từ sáng sớm đến chiều muộn. Nhiều khi giờ nghỉ trưa giáo viên không được nghỉ đúng nghĩa, phải tranh thủ soạn bài, làm đồ dùng dạy học hoặc hỗ trợ chăm trẻ. Nếu phụ cấp đặc thù được xem xét tăng thêm, đời sống giáo viên sẽ bớt khó khăn, giúp họ yên tâm công tác hơn”, Hiệu trưởng Triệu Hoàng Thị Sa chia sẻ.
Không chỉ ở Cao Bằng, giáo viên mầm non vùng khó tại Thái Nguyên cũng đối mặt với nhiều áp lực tương tự. Trường Mầm non Thần Sa nằm trên địa bàn đặc biệt khó khăn xã Thần Sa. Từ trung tâm tỉnh, giáo viên phải vượt gần 40km đường đồi núi để tới trường.
Nhà trường có 1 điểm chính 3 điểm lẻ: Hạ Sơn, Xuyên Sơn và Tân Kim. Các điểm trường nằm rải rác ở những thung lũng, sườn núi, cách xa nhau từ 5 đến gần 15km. Mùa mưa, đường trơn trượt và sạt lở thường xuyên khiến việc đến lớp của giáo viên và trẻ càng trở nên nguy hiểm.
Chia sẻ của Hiệu trưởng Hầu Thị Chỉnh: “Giáo viên mầm non rất vất vả vì phải đảm nhiệm cả hoạt động giáo dục, chăm sóc và đảm bảo an toàn cho trẻ suốt cả ngày. Với điều kiện đặc thù ở vùng sâu, vùng xa như Thần Sa, nếu được tăng phụ cấp, giáo viên sẽ có thêm động lực để yên tâm gắn bó”.
Hiện trường có 31 cán bộ, giáo viên, nhân viên. Mặc dù điều kiện cơ sở vật chất đã cải thiện, nhưng so với nhu cầu thực tế, giáo viên vẫn phải tự xoay xở nhiều thứ, từ dạy trẻ, chuẩn bị đồ dùng học tập đến vệ sinh trường lớp. Đặc biệt, ở các điểm trường lẻ, giáo viên sinh hoạt và công tác trong điều kiện còn nhiều thiếu thốn, xa trung tâm xã, điện nước không ổn định.
Bằng đại học, hưởng lương cao đẳng
Bà Nguyễn Thị Tường Vi - Hiệu trưởng Trường Mầm non A Tiêng (xã Tây Giang, TP Đà Nẵng), cho biết, mức lương hiện hưởng của giáo viên mầm non thấp nhất trong hệ thống các bậc học. Bất cập lớn nhất nằm ở sự chênh lệch giữa yêu cầu trình độ đào tạo và thu nhập thực tế: Giáo viên trúng tuyển dù có trình độ đào tạo bậc đại học, song hệ số lương lại chỉ được tính theo trình độ cao đẳng.
Những thiệt thòi ấy càng nhân lên ở các trường vùng cao. Riêng tại Trường Mẫu giáo A Tiêng, giáo viên phải chia nhau phụ trách 6 điểm trường rải rác dọc tuyến biên giới, nơi phần lớn học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số. Lớp ghép ba độ tuổi 3-4-5 chỉ có hai giáo viên, vừa dạy chữ, vừa chăm trẻ, vừa đảm nhiệm nhiều phần việc không tên nhưng không có nhân viên hỗ trợ.
Nhiều cô giáo công tác ở điểm lẻ sống xa gia đình, điều kiện sinh hoạt thiếu thốn và không có nguồn thu nhập nào khác ngoài lương. Theo bà Vy, giáo viên trường mầm non vùng cao phải trực trưa để chăm trẻ nhưng các trường vùng núi thường không có nguồn thu bán trú như đồng bằng.
Từ thực tế khó khăn đó, bà Nguyễn Thị Tường Vi đề xuất nâng hệ số phụ cấp đặc thù cho giáo viên mầm non vùng cao lên 1,3 để cải thiện đời sống và thu hút giáo viên. Mức phụ cấp này sẽ góp phần bù đắp phần nào những thiệt thòi kéo dài nhiều năm, đồng thời tạo động lực để giáo viên yên tâm bám lớp, bám trường.
An tâm công tác, chất lượng giáo dục sẽ nâng cao
Bà Đỗ Thị Loan - Phó Hiệu trưởng Trường Mầm non Kim Nọi (xã Mù Cang Chải, Lào Cai) cho rằng, hệ số lương thấp khiến đời sống chật vật, đặc biệt khi chi phí sinh hoạt và đi lại tại vùng khó khăn cao hơn.
Giáo viên mầm non vùng cao đang phấn khởi trước thông tin về khả năng tăng hệ số lương đặc thù hoặc phụ cấp. “Đời sống được nâng cao đồng nghĩa với giáo viên sẽ hạnh phúc hơn, an tâm hơn. Đây sẽ là tiền đề để chất lượng giáo dục được nâng cao hơn nữa,” bà Loan khẳng định.
Cùng niềm mong đợi trên, bà Lê Thị Ánh Dương - Hiệu trưởng Trường Mầm non Hùng Lợi (Tuyên Quang) chia sẻ, sau khi Nghị quyết 71 được ban hành, bản thân và nhiều giáo viên đều phấn khởi.
Bởi nâng phụ cấp thì tổng thu nhập của giáo viên tăng lên, với số tiền này có thể đầu tư nhiều cho việc mua sắm thiết bị dạy học, gói phần mềm hữu ích để phục vụ việc giảng dạy có hiệu quả. Khi phụ cấp cao, đời sống cá nhân cũng được cải thiện, từ đó sẽ có tinh thần tốt hơn, yên tâm công tác ở vùng cao, có đủ tài chính để lo cho gia đình.
Là giáo viên có 20 năm công tác, chăm sóc trẻ tại vùng cao, bà Nguyễn Thị Thanh Tư - Hiệu trưởng Trường Mầm Non Sơn Ca, Xã Púng Luông, Lào Cai cho rằng: Có nhiều điểm trường còn đường đất, không sóng điện thoại, chưa có điện... Hệ số lương thấp sẽ khó thu hút được giáo viên, đặc biệt giáo viên vùng xuôi lên để chăm sóc cho trẻ em vùng cao.
Giáo viên mầm non là lực lượng làm việc cường độ cao nhất trong hệ thống giáo dục phổ thông. Ở vùng đặc biệt khó khăn, yêu cầu công việc càng nặng nề hơn khi giáo viên phải chăm sóc trẻ cả ngày, chịu trách nhiệm về an toàn và sức khỏe của trẻ trong mọi tình huống. Tuy nhiên, mức phụ cấp hiện hành chưa phản ánh đúng đặc thù nghề nghiệp, dẫn đến sự chênh lệch đáng kể giữa giáo viên mầm non và các bậc học khác. Điều này khiến nhiều người trẻ e ngại khi lựa chọn hoặc tiếp tục theo nghề.
“Phụ cấp không chỉ là hỗ trợ vật chất, mà còn mang ý nghĩa ghi nhận và động viên tinh thần đối với những người đang ngày ngày gieo chữ nơi gian khó. Đây cũng là giải pháp cấp thiết giúp giữ chân đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm, thu hút nhân lực chất lượng, đảm bảo ổn định cho bậc học nền tảng quan trọng này”, bà Hầu Thị Chỉnh chia sẻ.
Trong bối cảnh ngành Giáo dục đang nỗ lực giữ chân và thu hút nhân lực trẻ chất lượng, việc xem xét nâng phụ cấp đặc thù cho giáo viên mầm non vùng cao không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng, mà còn là bước đi cần thiết để đảm bảo công bằng giữa các bậc học, bảo vệ quyền lợi của những người đang âm thầm đứng lớp nơi biên giới.
Đề xuất của cô Vi cũng là tiếng nói chung của nhiều giáo viên mầm non đang công tác tại các huyện miền núi, biên giới trên cả nước. Họ mong muốn chính sách tiền lương mới không chỉ điều chỉnh mang tính kỹ thuật, mà phải thực sự chạm tới những vất vả, hy sinh thầm lặng của giáo viên mầm non vùng khó khăn - những người đang giữ vai trò quan trọng trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng và gieo những mầm xanh đầu đời cho trẻ em.