Các văn bản cổ đại cho rằng Punt ở đâu đó phía Nam và phía Đông của Ai Cập, một nơi có thể đến bằng cả đường bộ và đường biển. Thật không may, khu vực rộng lớn xung quanh đều đáp ứng mô tả đó, trải dài từ Bán đảo Ả Rập đến Đông Bắc Somalia, Nam Sudan và Bắc Ethiopia hoặc Eritrea. Cho đến ngày nay, vẫn không có ai xác định được vị trí của Punt.
Nhà nhân chủng học Nathaniel Dominy từ Đại học Dartmouth ở New Hampshire nhận ra rằng có thể có một cách để thu hẹp vị trí của Punt: Thông qua khỉ đầu chó. Loài linh trưởng này không có nguồn gốc từ Ai Cập, nhưng người Ai Cập cổ đại đã nhập khẩu và ướp xác chúng bằng thùng hàng trong nhiều thế kỷ. Trong một số ngôi đền và nghĩa địa, có hàng trăm xác ướp khỉ đầu chó.
Nhiều trong số chúng dường như đã sống lâu trong điều kiện nuôi nhốt như thú cưng hoặc động vật phục vụ. Những con khác có thể đã được lưu giữ như một phần để thể hiện sự thờ cúng với thần Thoth, vị thần đôi khi được miêu tả là có cái đầu của khỉ đầu chó.
“Người Ai Cập mô tả việc nhập khẩu khỉ đầu chó từ Punt”, Nathaniel Dominy nói với Live Science.
Điều đó có nghĩa là nếu xác định được quê hương của lũ khỉ đầu chó, thì ông và các đồng nghiệp sẽ tìm đến được với Punt. Để truy tìm nguồn gốc của các xác ướp khỉ đầu chó, Nathaniel Dominy đã xem xét mức độ biến đổi cụ thể của stronti và oxy trong mô của động vật.
Các biến thể phân tử, được gọi là đồng vị, có trong đất và nước, và chúng thay đổi tùy theo từng nơi. Chúng được kết hợp vào cơ thể khỉ đầu chó từ thức ăn và nước uống của loài động vật. Các mô khác nhau ghi lại nơi các con vật ăn và uống vào những thời điểm khác nhau trong cuộc đời của chúng.
Men răng hình thành trong một đến ba năm đầu tiên của cuộc đời khỉ đầu chó, vì vậy các đồng vị oxy và stronti trong men răng có thể tiết lộ nơi sinh ra của khỉ đầu chó. Mặt khác, lông tóc lưu giữ thông tin về những tháng cuối cùng trong cuộc đời của một con vật.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích nồng độ stronti và oxy từ 155 khỉ đầu chó hiện đại ở 77 vị trí khác nhau để tạo ra bản đồ phân tử về nồng độ này ở các vùng khác nhau. Sau đó, họ phân tích hai xác ướp khỉ đầu chó từ thời Tân Vương quốc (1520 TCN đến 1075 TCN) và năm xác ướp từ thời Ptolemaic (sau năm 332 TCN).
Họ phát hiện ra rằng những con khỉ đầu chó thời Vương quốc Mới được sinh ra bên ngoài Ai Cập, trong khu vực ngày nay là Eritrea, Ethiopia và Somalia, không nước nào trong số này có chung biên giới với Ai Cập. Điều này cho thấy rằng các thủy thủ Ai Cập là những người có khả năng đi biển khá tốt, có thể đi qua chiều dài của Biển Đỏ.
“Punt tồn tại ở khu vực phía Nam Biển Đỏ, rất có thể là ở trên bờ biển Eritrea và Somaliland” - Nathaniel Dominy trao đổi với Live Science. Mặt khác, các xác ướp từ thời kỳ Ptolemic sau này dường như không phải là hàng nhập khẩu. Dominy cho biết chúng có thể đã được nuôi nhốt ở Ai Cập, điều này phù hợp với các văn bản lịch sử mô tả việc chăn nuôi khỉ đầu chó ở thành phố Memphis của Ai Cập.
Nathaniel Dominy và các đồng nghiệp của ông cho biết những phát hiện này nên được coi là tạm thời và cần có nhiều nghiên cứu về xác ướp khỉ đầu chó để vẽ nên bức tranh đầy đủ hơn về việc buôn bán loài linh trưởng cổ đại. T
uy nhiên, kết quả cho thấy việc tôn thờ khỉ đầu chó là một trong những động lực thúc đẩy sự phát triển của thương mại đường dài ở Ai Cập cổ đại, các nhà nghiên cứu kết luận.
