Thực tế, họ quên câu hỏi quan trọng hơn: “Làm sao chúng ta có thể hào phóng với người khác?”.
Tại sao sự hào phóng quan trọng với trẻ em?
Theo Tiến sĩ Alison Escalante - bác sĩ nhi khoa, chuyên gia tâm lý tại Mỹ, việc tự vấn về hành vi của mình là rất quan trọng vì điều đó giúp tránh được hai sai lầm phổ biến mà cha mẹ thường mắc phải.
Không ít phụ huynh hành động như thể hào phóng là một kỹ năng mà trẻ cần học, nhưng lại không áp dụng với cha mẹ. Sẽ chẳng có ích gì nếu cha mẹ hành động ích kỷ với người khác, nhưng rao giảng với trẻ về việc cho đi một cách hào phóng. Sai lầm phổ biến khác là cha mẹ hành động như thể sự hào phóng liên quan đến một điều cụ thể, như từ thiện và phớt lờ rằng đó là một lối sống.
Chuyên gia dẫn chứng, dự án khoa học về sự hào phóng của Đại học Notre Dame định nghĩa sự hào phóng là “cho đi những điều tốt đẹp tới người khác một cách tự do và dồi dào”. Tuy nhiên, câu hỏi được đặt ra là, sự hào phóng ảnh hưởng đến hạnh phúc như thế nào? Thực tế, sự hào phóng gắn liền với sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của mỗi cá nhân. “Ngay cả những hành động nhỏ tử tế, như nhặt đồ người khác đánh rơi, cũng khiến mọi người cảm thấy hạnh phúc”, bà Escalante cho biết.
Trở thành một người hào phóng bao gồm việc giúp đỡ, chia sẻ thời gian của mình, quan tâm đến mọi người và khuyến khích người khác, thậm chí là luôn sẵn sàng về mặt cảm xúc. Các phụ huynh cần nhớ rằng, cách mạnh mẽ nhất để trẻ em học hỏi từ cha mẹ là thông qua việc làm gương. Điều đó có nghĩa là trẻ thực hiện những gì cha mẹ làm, không phải những gì cha mẹ nói.
Một số nghiên cứu đã phát hiện, nhiều phương pháp nuôi dạy con khác nhau, đặc biệt là làm gương và thảo luận về lòng hào phóng, có thể giúp trẻ em lớn lên trở thành những người lớn hào phóng hơn.
Để có thể hào phóng với người khác
“Làm thế nào để tôi dạy con mình trở nên hào phóng?” là điều nhiều phụ huynh quan tâm. Trước tiên, cha mẹ phải tự hỏi mình: “Làm thế nào để ta có thể hào phóng với người khác? Làm thế nào để có thể hào phóng trong các tương tác với gia đình? Làm thế nào để có thể hào phóng trong cách mình tương tác với những người không phải là thành viên gia đình?”.
Theo chuyên gia Escalante, ý tưởng tuyệt vời là thảo luận về lòng hào phóng trong một cuộc họp gia đình. Cha mẹ hãy hỏi trẻ rằng: “Con cảm thấy thế nào khi cho đi?”. Trẻ có thể nói: “Con thích chia sẻ, nhưng không thích điều đó mọi lúc. Đôi khi, con muốn có đồ của mình và việc chia sẻ khiến con cảm thấy tệ”. Trong tình huống này, đó là thời điểm tuyệt vời để phụ huynh hỏi con: “Tại sao việc cho đi lại tốt cho chúng ta?”. Cha mẹ nên giải thích rằng, điều đó mang lại hạnh phúc cho chính con và mọi người xung quanh. Đồng thời, nói về lý do tại sao gia đình coi trọng điều đó. Sau đó, lập chiến lược các bước mà trẻ có thể thực hiện để trở nên hào phóng.
Một cuộc trò chuyện về lòng hào phóng là cơ hội tuyệt vời để nói về các ranh giới. “Chia sẻ” là từ đầu tiên mà trẻ em học được trong cuộc sống liên quan đến lòng hào phóng. Chúng liên tục nghe từ này ở nhà trẻ hoặc trường mẫu giáo. Tuy nhiên, nếu trẻ không hiểu được quyền sở hữu và quyền cá nhân, sẽ không có sự chia sẻ hay lòng hào phóng thực sự. Nếu một đứa trẻ được dạy cách chia sẻ tự động mà không cân nhắc đến cảm xúc của chính mình, thì trẻ có nguy cơ bị lợi dụng sau này.
“Lòng hào phóng thực sự có nghĩa là tôi cho đi những gì là của mình, theo sự lựa chọn của riêng tôi. Đó là nơi niềm vui và sự hình thành tính cách xuất phát. Vì vậy, trước tiên, tôi phải hiểu những gì là của tôi và những gì là của bạn”, nữ chuyên gia cho biết.
Do đó, cha mẹ có thể đặt ra một quy tắc trong nhà ngay từ khi trẻ còn nhỏ. Cụ thể, khi trẻ có thứ gì đó mới, chúng không phải chia sẻ ngay ngày đầu tiên. Sau đó, cha mẹ khuyến khích con chia sẻ, nhưng phải có sự đồng thuận của cả hai bên. Khi còn nhỏ, trẻ thường tranh giành đồ chơi. Nếu trẻ không thể sắp xếp được thỏa thuận chia sẻ, cha mẹ sẽ hẹn giờ và cho các con thay phiên nhau dùng món đồ đó.
“Lòng hào phóng gắn liền với những lợi ích tại nơi làm việc và sự hài lòng hơn trong các mối quan hệ lãng mạn. Những người có lòng hào phóng sống lâu hơn và có sức khỏe thể chất và tinh thần tốt hơn. Lòng hào phóng đi theo cả hai hướng, từ người lớn đến trẻ em và từ trẻ em đến người lớn. Trong những xã hội không tiên tiến về công nghệ, lòng hào phóng của trẻ em là điều cần thiết cho sự tồn tại của cộng đồng. Khi trẻ em mang nước, giúp chuẩn bị thức ăn hoặc chăm sóc và dạy dỗ những đứa trẻ khác, toàn bộ cộng đồng sẽ sống sót tốt hơn”, chuyên gia nêu.
Nghiên cứu đã chứng minh rằng, lòng hào phóng và hành vi giúp đỡ sẽ tự phát ở trẻ em từ 14 tháng tuổi. Sự động viên nhỏ từ cha mẹ giúp trẻ phát triển điều này nhiều hơn nữa. “Chúng ta cố gắng hết sức để mang lại hạnh phúc cho con. Chúng ta thích làm điều đó bằng những món ăn vặt. Chúng ta thích tặng quà cho con, các hoạt động vui chơi và những món ăn ngon. Song, có lẽ một cách thậm chí còn tốt hơn để khiến con chúng ta hạnh phúc là dạy trẻ cách cho đi”, chuyên gia cho biết.
Một nghiên cứu đã phát hiện, trẻ mới biết đi dưới 2 tuổi thể hiện hạnh phúc khi tặng đồ ăn vặt cho một con rối hơn là tự nhận đồ ăn vặt. Trẻ thậm chí còn hạnh phúc khi cho đi một số món ăn vặt từ bát của mình. “Tôi nghĩ rằng, sự hào phóng là một ý tưởng hay vì nó là một phần của việc trở thành người tốt. Tuy nhiên, sự hào phóng gắn liền với sức khỏe thể chất tốt hơn, tuổi thọ cao hơn, sức khỏe tinh thần được cải thiện và hạnh phúc hơn”, bà Escalante cho biết.
Theo các chuyên gia, để trẻ có tính hào phóng, cha mẹ cần thực hiện một số phương pháp:
Cha mẹ làm gương
Nếu trẻ dưới 7 tuổi, cha mẹ hãy cho con tham gia vào các hoạt động từ thiện mà phụ huynh yêu thích. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc tương tác với những người gặp khó khăn sẽ khuyến khích trẻ em trở nên đồng cảm hơn trước khi chúng đủ lớn để nắm bắt các khái niệm liên quan đến việc cho đi, chẳng hạn như tiền bạc, tình trạng vô gia cư và nạn đói.
Nếu phụ huynh đang hỗ trợ các tổ chức trong kỳ nghỉ, hãy nói về điều đó trong bữa tối hoặc đưa con đi cùng khi quyên góp. Điều đó có thể tạo ra ảnh hưởng tốt nhờ hành động tử tế của cha mẹ. Từ đó, khiến trẻ có nhiều khả năng coi đó là một việc đáng làm khi lớn lên.
Nói chuyện với trẻ
Điều quan trọng là cha mẹ phải trò chuyện cởi mở với con mình về việc giúp đỡ người khác. Hãy giải thích về ba hình thức cho đi khác nhau: Thời gian tình nguyện, quyên góp hàng hóa hoặc tiền bạc. Từ đó, cho trẻ thấy rằng, chúng có quyền lựa chọn cách giúp đỡ người khác.
Nếu trẻ từ sáu tuổi trở lên, chúng có thể hình thành các mối quan hệ xã hội xung quanh hoạt động tình nguyện, như dọn dẹp công viên hoặc tình nguyện tại bếp ăn từ thiện.
Hãy khen ngợi trẻ một cách hào phóng
Khi trẻ tự giúp đỡ người khác, cha mẹ nên khen ngợi con bằng những lời động viên tích cực. Tuy nhiên, thay vì chỉ nói “làm tốt lắm”, như cách phụ huynh vẫn nói sau khi con đạt điểm cao trong bài kiểm tra, hãy nêu cụ thể lý do cha mẹ ngưỡng mộ hành động hào phóng của con. Phụ huynh có thể nói điều gì đó như: “Mẹ rất vui vì con đã chọn quyên góp đồ ăn liền cho chiến dịch quyên góp thực phẩm. Bất kỳ ai nhận được chúng sẽ không phải chịu đói trong mùa lễ này”.
Tập trung vào cảm giác mà người nhận cảm thấy - thay vì đặt mình vào vị trí là người thực thi tiêu chuẩn hoặc hình mẫu của việc cho đi - sẽ làm giảm khả năng trẻ cảm thấy được bảo trợ hoặc bị thao túng để làm điều tốt. Đây là một phần rất lớn quyết định liệu trẻ có tiếp tục làm việc thiện hay không.
Không ép buộc
Có lẽ, điều quan trọng nhất cha mẹ cần nhớ là không nên thuyết giáo con. Việc ép buộc con làm những gì cha mẹ làm thay vì yêu cầu trẻ đóng góp ý kiến sẽ khiến lòng hào phóng trở nên giống như bài tập về nhà. Điều đó khiến trẻ trở nên ít hòa đồng hơn và có nhiều khả năng keo kiệt với thời gian của mình… và có thể thậm chí là cả tiền bạc.
Ngay cả khi cha mẹ bắt đầu bằng việc thực hiện việc thiện mỗi năm một lần vào mùa lễ, thì đó cũng là cách tốt để gieo mầm lòng hào phóng ở trẻ.
