Trong quá trình cổ phần hóa, cựu lãnh đạo Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty cổ phần (Cienco1) và một số cá nhân liên quan có nhiều sai phạm, gây thất thoát hàng trăm tỉ đồng của Nhà nước.

Xóa nợ cả tài sản công

Ngày 6/6, Tòa án nhân dân (TAND) TP Hà Nội mở lại phiên tòa xét xử vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Tổng Công ty Xây dựng công trình giao thông 1 - Công ty cổ phần (Cienco 1).

Các bị cáo trong vụ án gồm: Cấn Hồng Lai - cựu Tổng Giám đốc Cienco1; Phạm Dũng - cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên; Lê Văn Long - cựu Kế toán trưởng; Nguyễn Thị Bích Hạnh - cựu Phó Trưởng phòng Tài chính kế toán.

Ngoài ra còn có bị cáo thuộc Công ty Kiểm toán A&C chi nhánh Hà Nội là Nguyễn Ngọc Tuyển - cựu Kiểm toán viên và hai bị cáo khác.

Tại phiên tòa, một số luật sư, đại diện Bộ Tài chính và một số người liên quan vắng mặt. Tuy nhiên, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân Hà Nội đề nghị tòa tiếp tục xét xử, vì phiên xử dự kiến diễn ra dài ngày, khi cần có thể triệu tập. Do đó, Hội đồng xét xử quyết định tiếp tục làm việc dưới sự điều hành của Thẩm phán Đào Bá Sơn, Phó Chánh án TAND TP Hà Nội.

Tại phiên xét xử, đại diện Viện Kiểm sát nhân dân Hà Nội đã trình bày cáo trạng. Theo đó, Cienco1 thành lập từ năm 1995, Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ do Bộ GTVT làm đại diện chủ sở hữu.

Đến năm 2013 có chủ trương cổ phần hóa, do vậy, Bộ GTVT ra quyết định thành lập Ban Chỉ đạo cổ phần hóa, do Phạm Dũng làm Trưởng ban; Cấn Hồng Lai làm Phó ban thường trực.

Tháng 6/2014, Cienco1 được cổ phần hóa thành công, với đăng ký kinh doanh mới thể hiện vốn điều lệ doanh nghiệp này là 700 tỉ đồng, trong đó 35% là vốn Nhà nước.

Đến cuối năm 2014, Bộ GTVT thoái toàn bộ 35% vốn này. Tuy nhiên, trong quá trình cổ phần hóa, các bị cáo trong vụ án và một số cá nhân, đơn vị liên quan đã có nhiều sai phạm, gây thất thoát hàng trăm tỉ đồng tài sản Nhà nước.

Theo kết quả điều tra, từ năm 2010 - 2012, Cienco1 đã trích lập dự phòng với những khoản thu khó đòi của 50 công ty, với số tiền 306 tỉ đồng.

Đến năm 2013, để xử lý các vấn đề khi cổ phần hóa, nhóm Cấn Hồng Lai xác định 50 công ty trên nợ Cienco1 tổng số 364 tỉ đồng. Tuy nhiên, trong số đó có 184 tỉ đồng được nhóm này xác định là khó đòi, nên đã tự quyết định xóa nợ, dù đây là tài sản công. Đồng thời, sau khi cổ phần hóa, nhóm điều hành mới của Cienco1 đã đòi được 65 tỉ đồng trong số này, nhưng không bàn giao cho Nhà nước.

Trục lợi từ định giá đất “vàng”

Phạm Dũng - cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên Cienco 1 tại tòa.

Bên cạnh đó, trong quá trình cổ phần hóa, nhóm lãnh đạo Cienco1 và các bị cáo thuộc Công ty A&C đã xác định 4 khu đất “vàng” gồm: 422 m2 tại số 135 Nguyễn Văn Đậu (TPHCM); 916 m2 tại TP Tân An (tỉnh Long An); 16.706 m2 tại huyện Châu Thành (tỉnh Tiền Giang) và 852 m2 tại TP Pleiku (tỉnh Gia Lai) là tài sản cố định vô hình, với tổng giá trị 12,6 tỉ đồng.

Tuy nhiên, theo quy định của Chính phủ, khi doanh nghiệp cổ phần hóa, UBND cấp tỉnh sẽ có ý kiến chính thức để làm căn cứ xác định giá trị đất.

Số tài sản 4 mảnh đất trên sau đó được Hội đồng định giá tài sản tố tụng hình sự tại 4 tỉnh, thành nói trên xác định năm 2013 có tổng giá trị là hơn 67,4 tỉ đồng.

Theo cơ quan tố tụng, hành vi vi phạm của nhóm bị cáo trên gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 54,7 tỉ đồng. Cộng với khoản nợ 185 tỉ đồng không được hạch toán vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, như vậy tổng thiệt hại trong vụ án là hơn 239 tỉ đồng.

Trước đó, vụ án vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí xảy ra tại Cienco1 từng được đưa ra xét xử hồi tháng 4/2023.

Tuy nhiên, vụ án phải hoãn lại do tại phiên tòa, một số luật sư bào chữa cho các bị cáo đề nghị Hội đồng xét xử triệu tập thêm ông Nguyễn Hoàng Đức, Giám đốc; Phạm Quang Huy, Trưởng phòng Kiểm toán 2, Công ty Kiểm toán A&C chi nhánh Hà Nội, do có nhiều tình tiết liên quan tới quy trình thẩm định cần làm rõ.

Bên cạnh đó, luật sư cũng đề nghị triệu tập đại diện theo pháp luật của 6 công ty đã thanh toán số tiền hơn 65 tỉ đồng là các khoản nợ khó đòi, nằm trong 185 tỉ đồng mà nhóm bị cáo Cienco1 đã sử dụng quỹ trích lập dự phòng để bù đắp, loại ra khỏi hạch toán giá trị doanh nghiệp. Dự kiến, phiên tòa diễn ra trong 2 ngày 6 - 7/6.