Ngay từ sáng sớm, hàng nghìn du khách thập phương đã nô nức đổ về Đền Mẫu Âu Cơ để tham dự lễ dâng hương.
Trước anh linh Tổ Mẫu Âu Cơ, các đại biểu và đông đảo quần chúng nhân dân, du khách thập phương đã lắng nghe chúc văn tri ân công đức Tổ Mẫu Âu Cơ; Cầu mong Tổ Mẫu phù hộ cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Sau lễ dâng hương và lễ vật là nghi thức Tế nữ quan. Đội tế gồm 21 thiếu nữ thanh tân có nhan sắc và học vấn tốt được lựa chọn từ các học sinh trường THPT Hạ Hòa, THPT Xuân Áng (tỉnh Phú Thọ) với trang phục áo dài, đầu đội khăn kim tuyến, thắt lưng dải lụa, chân đi hài thêu cùng chủ tế nữ mặc bộ lễ phục màu đỏ thực hiện nghi thức tế lễ truyền thống.
Theo các cụ cao niên xã Hiền Lương (huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ), Tế nữ quan là nghi lễ đặc biệt, nét đặc trưng riêng và không thể thiếu của lễ hội để tưởng nhớ về nguồn cội, tri ân công đức Tổ Mẫu Âu Cơ.
Vì vậy, việc lựa chọn những người tham gia đội tế lễ phải được thực hiện cẩn thận, kỹ lưỡng. Yêu cầu chung của đội Tế nữ quan là các thiếu nữ thanh tân, phẩm hạnh tốt, khỏe mạnh, xinh xắn, gia đình song toàn, không có tang chế.
Sau phần Tế nữ quan, dân làng Hiền Lương và khách thập phương bắt đầu vào đền lễ Mẫu, dâng hương, dâng sớ tỏ lòng thành kính tưởng nhớ Thánh Mẫu và cầu chúc cho một năm mới gặp nhiều may mắn.
Theo truyền thuyết, vào ngày mùng 7 tháng Giêng, Tiên nữ Âu Cơ giáng trần, kết duyên cùng Lạc Long Quân rồi sinh được một bọc trăm trứng, sau nở thành 100 người con trai.
Lạc Long Quân đưa 50 người con về biển, Âu Cơ đưa 49 người con lên núi, để lại người con trưởng ở lại đất Phong Châu nối nghiệp là Vua Hùng thứ nhất.
Mẹ Âu Cơ đưa các con đến vùng Hiền Lương (xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa ngày nay), thấy phong cảnh non xanh nước biếc, đất đai phì nhiêu… thì dừng lại khai khẩn đất hoang, lập làng, dựng xóm, dạy dân khai hoang, lập ấp, cấy lúa, trồng dâu, nuôi tằm, dệt vải và làm ra các loại bánh từ sản vật địa phương.
Ngày 25 tháng Chạp, Mẹ Âu Cơ cùng các tiên nữ bay về trời, để lại dưới gốc đa đầu làng một dải lụa màu lung linh như cầu vồng bảy sắc. Dưới gốc đa ấy, nhân dân Hiền Lương đã lập đền thờ để tri ân công ơn to lớn của Tổ Mẫu Âu Cơ - Người mẹ linh thiêng huyền thoại của dân tộc Việt Nam.
