Tuy nhiên, bài toán thiếu giáo viên cục bộ ở nhiều nơi vẫn là vấn đề nan giải, ảnh hưởng trực tiếp đến công tác giảng dạy.
Dồn lớp, tăng sĩ số
Xã Kỳ Văn được thành lập trên cơ sở sáp nhập 3 xã: Kỳ Trung, Kỳ Tây và Kỳ Văn cũ. Với địa hình bán sơn địa và hệ thống trường lớp khá dày, hiện toàn xã có 7 đơn vị trường học, trong đó gồm 3 trường mầm non, 1 trường tiểu học, 1 trường THCS và 2 trường liên cấp.
Mặc dù trước đó, UBND tỉnh đã có Quyết định số 1942/QĐ-UBND về giao biên chế năm 2025, trong đó xã được phân bổ 69 biên chế cho bậc mầm non, 76 biên chế cho tiểu học và 67 biên chế cho THCS, nhưng tình trạng thiếu hụt vẫn diễn ra. Qua rà soát thực tiễn, hiện cấp tiểu học tại xã thiếu tối thiểu 6 giáo viên, trong khi cấp THCS thiếu đến 13 người, bao gồm cả giáo viên và nhân viên hành chính.
Đáng lo ngại hơn cả, Trường THCS Kỳ Tây thiếu đến 7 giáo viên. Với 515 học sinh, trường hiện có 22 cán bộ, giáo viên, trong đó 5 người biệt phái. Tuy nhiên, số giáo viên đứng lớp chỉ mới đáp ứng tỷ lệ khoảng 1,4 giáo viên/lớp – thấp hơn nhiều so với định mức tối thiểu theo quy định.
Theo Hiệu trưởng Trần Thị Ngọc Bích, trường còn thiếu 6 giáo viên cho các môn Vật lí, Hóa học, Giáo dục công dân, Tin học, Công nghệ, Âm nhạc, cùng 1 nhân viên thiết bị. Việc thiếu người đứng lớp đã khiến nhà trường gặp khó khăn trong sắp xếp thời khóa biểu. Trong 2 năm gần đây, trường buộc phải dồn từ 4 lớp mỗi khối xuống còn 3 lớp, với sĩ số học sinh mỗi lớp luôn vượt ngưỡng 45 em, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng học tập và tổ chức dạy học 2 buổi/ngày theo yêu cầu.
Tình hình tương tự đang diễn ra ở Trường THCS Lâm Hợp (xã Kỳ Lạc). Dù đã có 7 giáo viên được biệt phái từ cuối năm học trước, nhà trường vẫn còn thiếu 6 người để đáp ứng định biên. Với 15 lớp học và 625 học sinh, trường đáng lý cần 29 giáo viên để đạt tỷ lệ 1,9 giáo viên/lớp, nhưng hiện mới có 16 người, trong đó 1 giáo viên phải hỗ trợ giảng dạy cấp tiểu học.
Trong tổng số 13 giáo viên còn thiếu, các môn Toán, Ngữ văn, Vật lí, Hóa học, Lịch sử, Địa lí, Tiếng Anh, Âm nhạc, Mĩ thuật và Thể dục đều bị ảnh hưởng. Do thiếu giáo viên, mỗi tuần trường dư ra 90 tiết không có người giảng dạy. Khối 8 phải ghép lớp từ 4 xuống còn 3 lớp, với sĩ số trung bình 49 học sinh/lớp. Từ cuối năm học 2024 - 2025, nhà trường đã báo cáo cấp trên, đồng thời hợp đồng 1 giáo viên môn Toán từ nguồn kinh phí tiết kiệm chi, nhưng do điều kiện là trường vùng khó, nguồn lực hạn chế nên việc duy trì hợp đồng cũng gặp nhiều trở ngại.
Không chỉ ở Kỳ Văn hay Kỳ Lạc, nhiều xã khác cũng trong tình trạng tương tự. Tại xã Kỳ Thượng, tổng số giáo viên thiếu so với nhu cầu giảng dạy của 3 cấp học là 24 người, trong đó riêng cấp THCS đã thiếu 20 người. Trường THCS Kỳ Sơn hiện có 16 lớp với 663 học sinh nhưng thiếu giáo viên ở hầu hết môn cơ bản, điển hình như môn Toán và Ngữ văn, Địa lí mỗi môn thiếu 2 người; các môn Lịch sử, Vật lí, Tin học, Tiếng Anh đều thiếu ít nhất 1.
Tại Hội nghị tổng kết năm học 2024 - 2025 và triển khai nhiệm vụ năm học mới, các đại biểu đã đồng loạt kiến nghị tỉnh sớm bổ sung biên chế, giao chỉ tiêu tuyển dụng phù hợp với từng cấp học và môn học cụ thể.
Đồng thời, đề xuất đẩy mạnh công tác luân chuyển, biệt phái giáo viên từ nơi thừa sang nơi thiếu, khắc phục tình trạng mất cân đối đội ngũ giữa các địa phương. Trong trường hợp chưa thể điều động kịp, các trường mong muốn tỉnh sớm ban hành cơ chế hỗ trợ hợp đồng giáo viên ngắn hạn, đặc biệt với những môn hiện chưa có giáo viên, nhằm đảm bảo chất lượng giảng dạy khi năm học mới đã bắt đầu.

Cân đối đội ngũ
Trước tình trạng mất cân đối về đội ngũ giáo viên giữa các địa phương, đặc biệt cấp THCS, Sở GD&ĐT Hà Tĩnh đã tham mưu UBND tỉnh triển khai giải pháp biệt phái giáo viên để kịp thời đáp ứng yêu cầu giảng dạy trong năm học 2025 - 2026.
Ông Nguyễn Hồng Cường - Phó Giám đốc Sở GD&ĐT Hà Tĩnh cho biết, thời gian qua, ngành Giáo dục đã tích cực phối hợp với các cơ quan chức năng và chính quyền địa phương để thực hiện điều chuyển, biệt phái giáo viên trong nội bộ xã, qua đó đảm bảo hoạt động dạy học liên trường, liên cấp diễn ra ổn định. Đồng thời, sở cũng xây dựng phương án tuyển dụng đội ngũ giáo viên mới, trong đó ưu tiên bổ sung cho các vùng khó khăn và nơi thiếu hụt nghiêm trọng nhân sự.
Bên cạnh đó, sở GD&ĐT đang phối hợp với sở Nội vụ trình HĐND tỉnh xem xét, phê duyệt chỉ tiêu hợp đồng giáo viên theo Nghị định Chính phủ nhằm tạm thời đáp ứng nhu cầu nhân lực tại các cơ sở giáo dục còn thiếu. Theo ông Cường, việc triển khai đồng bộ các giải pháp sẽ góp phần khắc phục tình trạng mất cân đối giữa các vùng, đảm bảo sự ổn định và chất lượng dạy học trong năm học mới.
Mới đây, Sở GD&ĐT Hà Tĩnh có Văn bản số 2564/SGDĐT-TCCB, báo cáo tình hình biên chế và đề xuất phương án tuyển dụng cho năm học 2025 - 2026, gồm 36 chỉ tiêu cho giáo viên mầm non hạng III, 180 chỉ tiêu cho tiểu học hạng III và 52 chỉ tiêu cho THCS hạng III. Dựa trên số lượng giáo viên hiện có và dự kiến sẽ được tuyển dụng trong thời gian tới, sở đã xây dựng kế hoạch phân bổ phù hợp.
Để đảm bảo giáo viên giảng dạy tại các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học, THCS, trên cơ sở giáo viên hiện có và số giáo viên dự kiến được tuyển dụng trong thời gian tới, sở GD&ĐT đã có văn bản đề xuất phương án biệt phái giáo viên cho năm học 2025 - 2026.
Đối với bậc mầm non và tiểu học, sở không triển khai biệt phái do không có cơ cấu môn học, đồng thời tình trạng thừa – thiếu giáo viên không đáng kể. Sau tuyển dụng, tỷ lệ giáo viên được đảm bảo theo yêu cầu, với mầm non đạt 2 giáo viên/lớp và tiểu học đạt 1,42 giáo viên/lớp - mức cơ bản đủ để thực hiện nhiệm vụ giảng dạy.
Tuy nhiên, ở cấp THCS, việc phân bố giáo viên giữa các môn và các địa phương chưa đồng đều. Một số xã, phường thuận lợi có tỷ lệ giáo viên/lớp vượt ngưỡng tối đa 1,9 theo quy định của Bộ GD&ĐT, trong khi nhiều trường ở vùng sâu, xa lại thiếu giáo viên nghiêm trọng, đặc biệt ở các môn chuyên biệt.
Trước thực trạng đó, sở GD&ĐT đã đề xuất UBND tỉnh triển khai chính sách biệt phái giáo viên THCS từ các đơn vị đang dư thừa sang các trường thiếu nhiều hoặc thiếu cục bộ. Mục tiêu nhằm cân đối tỷ lệ giáo viên/lớp giữa các đơn vị trong cùng cấp học, góp phần khắc phục tình trạng thiếu hụt nhân sự giảng dạy, đặc biệt khi năm học mới đã bắt đầu.
Theo kế hoạch, đợt biệt phái đầu tiên sẽ áp dụng trong 2 năm, từ năm học 2025 – 2026 đến hết năm học 2026 – 2027, với tổng số 58 giáo viên THCS được điều động. Đây được xem là giải pháp tình thế nhưng mang tính khả thi, giúp giảm áp lực cho các trường vùng khó và nâng cao hiệu quả sử dụng đội ngũ giáo viên toàn tỉnh trong giai đoạn ngành Giáo dục đang gặp nhiều thách thức về tuyển dụng.
Theo thống kê từ Sở GD&ĐT Hà Tĩnh, tính đến đầu tháng 8/2025, toàn tỉnh thiếu 75 biên chế ở bậc mầm non, 237 ở tiểu học, 93 ở THCS và 13 ở THPT và các trung tâm GDNN - GDTX.