Từ lớp học thực tiễn đến các sân chơi công nghệ toàn cầu, STEM không chỉ khơi dậy niềm say mê khám phá khoa học, mà còn góp phần xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên số.
Từ lớp học đến sân chơi công nghệ toàn cầu
Tại Hà Nội, Trường THCS & THPT Nguyễn Tất Thành là một trong những đơn vị tiên phong đưa STEM vào chương trình học. Những tiết học STEM luôn chứa đựng vô vàn những điều thú vị, cho phép học sinh áp dụng kiến thức hóa học, vật lý, công nghệ... để tạo ra sản phẩm thực tế. Em Phạm Như Bảo Hân, lớp 6A2, chia sẻ: “Em rất thích tiết học STEM vì được trực tiếp làm thí nghiệm, rèn kỹ năng làm việc nhóm và phát huy sáng tạo”.
Hiệu trưởng Phạm Sỹ Cường khẳng định: “STEM là yếu tố cốt lõi trong đổi mới giáo dục, giúp học sinh phát triển toàn diện cả kiến thức, kỹ năng lẫn phẩm chất”. Nhà trường còn tổ chức các ngày hội STEM, câu lạc bộ khoa học trẻ và tham gia các cuộc thi khoa học kỹ thuật cấp quốc gia do Trường Đại học Sư phạm Hà Nội chủ trì, qua đó hình thành môi trường học tập gắn liền với sáng tạo, trải nghiệm và tư duy mở.
Không chỉ dừng lại trong lớp học, giáo dục STEM đang tạo nên làn sóng học tập sôi nổi trên phạm vi toàn quốc. Các sân chơi như Giải Vô địch VEX Robotics 2025 hay FIRST Tech Challenge Vietnam 2025 giúp học sinh Việt Nam thể hiện tài năng, bản lĩnh và trí tuệ trong các đấu trường công nghệ quốc tế.
Tại Lễ vinh danh các đội thi STEM quốc tế ngày 2/10/2025, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng ghi nhận và chúc mừng những thành tích đáng tự hào, đồng thời nhấn mạnh đây là minh chứng năng lực của thế hệ trẻ Việt Nam trên sân chơi công nghệ toàn cầu. “Qua các giải đấu STEM và robotics, các em đã được rèn luyện bản lĩnh, ý chí, kỹ năng giải quyết vấn đề, và quan trọng hơn cả là tinh thần không ngừng học hỏi, khám phá những kiến thức công nghệ mới”.
Theo cô giáo Lã Minh Phương (Trường THCS Thành Công, Hà Nội), việc học STEM giúp học sinh “học đi đôi với hành, tự sáng tạo mô hình và giải quyết vấn đề thực tế, nhờ đó các em hứng thú và chủ động hơn trong mỗi tiết học”. STEM vì vậy không chỉ là phương pháp giảng dạy, mà còn là hành trình rèn luyện bản lĩnh, nuôi dưỡng đam mê khoa học và khơi dậy tinh thần đổi mới sáng tạo - yếu tố quyết định trong giáo dục tương lai.
Tại Hội thảo Giáo dục STEM quốc gia 2025, các chuyên gia thống nhất rằng STEM chính là nền tảng để hiện thực hóa mục tiêu “đổi mới sáng tạo toàn dân”. Ấn phẩm “Chính sách, chiến lược và quản lý trong giáo dục STEM” được công bố tại hội thảo đã đưa ra những định hướng cụ thể về giảng dạy liên môn, ứng dụng AI, Robotics, IoT và tích hợp văn hóa địa phương để hướng tới một nền giáo dục linh hoạt, thích ứng và bền vững hơn.
Hướng tới tương lai STEM - Thách thức và hành động
Dù phong trào STEM đang lan tỏa mạnh mẽ, nhưng giáo dục Việt Nam thực tế vẫn đối diện nhiều thách thức.
Theo bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Phát triển bền vững (MSD), giáo dục STEM “vẫn chưa được hệ thống hóa chính thống để bảo đảm hiệu quả và tính ứng dụng; trong khi giáo dục AI còn ở mức thử nghiệm, thiếu khung năng lực và chuẩn giảng dạy đồng bộ”. Ở nhiều địa phương, đặc biệt là vùng sâu, vùng xa, việc triển khai STEM còn hạn chế do thiếu nguồn lực, trang thiết bị và đội ngũ giáo viên được đào tạo chuyên sâu.
Tuy nhiên, cơ hội cũng đang mở rộng khi Nhà nước cùng các tổ chức như Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) và Liên minh Thúc đẩy Giáo dục STEM (SEPA) tích cực thúc đẩy chương trình hợp tác giữa nhà trường, doanh nghiệp và cộng đồng.
Ông Đỗ Tiến Thịnh, Phó Giám đốc NIC, đề xuất nghiên cứu mô hình Acmenia TUMO (không điểm, không thi cử) - hướng tiếp cận giáo dục tiên tiến đã thành công tại Mỹ và Nhật Bản, có thể giúp Việt Nam đổi mới mạnh mẽ phương pháp giảng dạy, khơi dậy sáng tạo và niềm vui học tập cho học sinh.
Để STEM thực sự trở thành nền tảng của đổi mới sáng tạo, cần một chương trình quốc gia quy mô, đảm bảo đầu tư đồng bộ về chính sách, cơ sở vật chất và nhân lực. Chính phủ cần tăng ngân sách cho giáo dục STEM, trong khi các trường học cần mở rộng mô hình thực hành, xây dựng phòng thí nghiệm sáng tạo, khuyến khích học sinh tham gia nghiên cứu khoa học và các câu lạc bộ STEM. Doanh nghiệp cũng cần chung tay tài trợ thiết bị, đặc biệt ở khu vực khó khăn, để thu hẹp khoảng cách tiếp cận giữa các vùng miền.
Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng khẳng định: “Đảng, Nhà nước, nhà trường và các tổ chức sẽ luôn đồng hành để tạo lập phong trào STEM sôi nổi, lan tỏa khắp cả nước”. Bởi không chỉ dừng lại ở những con số, những bài học lý thuyết, mà STEM còn chính là hành trình nuôi dưỡng đam mê khoa học, khơi gợi sự sáng tạo và rèn luyện tinh thần đồng đội cho các em học sinh.
Có thể nói, STEM chính là chìa khóa để thế hệ học sinh Việt Nam phát triển toàn diện, tự tin bước vào kỷ nguyên hội nhập. Khi mỗi lớp học trở thành “phòng thí nghiệm sáng tạo”, khi mỗi học sinh được khuyến khích thử nghiệm, sai và học lại - đó chính là lúc nền giáo dục Việt Nam thực sự chuyển mình, hướng tới tri thức mở, sáng tạo và bền vững, góp phần xây dựng một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng trong tương lai.
