Trước đó, những ngày qua tại trung ương và các địa phương đã tiến hành Hiệp thương lần thứ nhất điều chỉnh cơ cấu, số lượng đại biểu Quốc hội phù hợp với nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội. Tinh thần các cuộc Hiệp thương theo đúng tư tưởng chỉ đạo của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng, đó là: lấy tiêu chuẩn, chất lượng đại biểu là ưu tiên hàng đầu, không vì cơ cấu mà hạ thấp tiêu chuẩn.
Tại Hội nghị Hiệp thương lần thứ nhất diễn ra tại Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam vào đầu tháng 2, các đại biểu thảo luận về cơ cấu, thành phần đại biểu quốc hội khóa XV ở Trung ương để Ủy ban TVQH nghiên cứu, tiếp thu và xem xét điều chỉnh.
Theo dự kiến cơ cấu, thành phần, số lượng người của cơ quan, tổ chức, đơn vị ở Trung ương là 207 và số lượng đại biểu Quốc hội ở địa phương là 293 đại biểu. Số lượng đại biểu Quốc hội chuyên trách sẽ tăng lên nhiều; số lượng đại biểu ở các cơ quan hành pháp trong Quốc hội khóa XV sẽ giảm so với khóa XIV, đồng thời cũng giảm đều ở các cơ quan.
Quốc hội khóa XIV có một số đại biểu Quốc hội bị bãi nhiệm tư cách đại biểu. Để xảy ra sự việc đó có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân cơ bản là trách nhiệm cá nhân trong quá trình chuẩn bị hồ sơ, khai báo, báo cáo những nội dung liên quan đến lý lịch của mình đối với Hội đồng Bầu cử Trung ương và địa phương. Điều đó đòi hỏi lần bầu cử này, các cơ quan tổ chức bầu cử cần giám sát chặt chẽ hồ sơ, lý lịch cũng như các nội dung khác liên quan đến người ứng cử đại biểu Quốc hội. Đối với những cá nhân không thành khẩn khai báo cũng cần có biện pháp để phát hiện, xử lý kịp thời, tránh tình trạng gần hết nhiệm kỳ mới phát hiện làm ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân đối với Quốc hội.
Ông Đỗ Duy Thường, Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam đề nghị: “Muốn đảm bảo được thì điều quan trọng nhất là các cơ quan, tổ chức Trung ương và địa phương giới thiệu người ra ứng cử phải lựa chọn những người đảm bảo tiêu chuẩn theo tinh thần mà Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã nêu rõ, là phải đảm bảo tiêu chuẩn của người đại biểu Quốc hội phải cao hơn cả đại biểu Hội đồng nhân dân. Vì Quốc hội là cơ quan quyền lực cao nhất của Nhà nước cho nên phải lựa chọn. Công tác lựa chọn là hết sức quan trọng, nhưng khâu xem xét hồ sơ ra ứng cử của Hội đồng bầu cử cũng phải rất kỹ lưỡng, nếu có vấn đề thì phải xem xét lại ngay”.
Trách nhiệm của đại biểu Quốc hội đối với Đảng, với dân là rất lớn. Đại biểu Quốc hội phải nói được tiếng nói của người dân, phản ánh được ý kiến, nguyện vọng của người dân trong quá trình xây dựng luật pháp, chính sách và phải bảo đảm được quyền và lợi ích chính đáng của người dân. Cử tri tin tưởng bầu chọn những đại biểu Quốc hội sẽ đại diện được quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Do đó, chỉ quan tâm đến số lượng, cơ cấu mà không quan tâm thỏa đáng tiêu chuẩn thì sẽ ảnh hưởng đến chất lượng đại biểu Quốc hội. Đại biểu Quốc hội phải là người có tâm, có tầm khi thấy được sự thật và dám nói lên sự thật, đó là điều mà cử tri trông chờ.
Ông Bùi Sỹ Lợi, Phó Chủ nhiệm thường trực Ủy ban Về các vấn đề xã hội của Quốc hội khẳng định: “Các đại biểu Quốc hội là người đại diện cho nhân dân bầu ra mình và là cơ quan quyền lực cao nhất của nhà nước. Cho nên phải lựa chọn các đại biểu Quốc hội có tâm, có tầm có năng lực chứ không phải là đại biểu Quốc hội không có đánh giá, không có năng lực. Cho nên tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội cao, tiêu chuẩn đại biểu Quốc hội quan trọng hơn nhiều so với cơ cấu”.
Đại biểu Quốc hội là những người được nhân dân bầu. Để được nhân dân lựa chọn, những người đó phải thực sự có đức, có tài, đại diện cho nhân dân thực hiện quyền lập pháp, giám sát và quyết định những vấn đề hệ trọng của đất nước. Do đó, trong công tác cán bộ, trọng tâm là tiêu chuẩn, chất lượng đại biểu Quốc hội luôn được quan tâm, là yếu tố then chốt cho thành công của mỗi cuộc bầu cử.
