Quyết định số 1543/QĐ–BGDĐT (1/6/2023) về quy chế xét, cấp học bổng sinh viên hệ đào tạo chính quy ngành Toán học, thuộc Chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học giai đoạn 2021 đến 2030, được Bộ GD&ĐT ban hành hứa hẹn thu hút, thúc đẩy phát triển nhân lực ngành Toán.

Sức hấp dẫn của Toán

Theo PGS.TS Phó Đức Tài - Trưởng khoa Toán - Cơ - Tin học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội, gần đây, thị trường việc làm cho sinh viên tốt nghiệp ngành Toán phong phú. Nếu trước đây, sinh viên tốt nghiệp chỉ làm một số công việc truyền thống như giảng viên, giáo viên, nhà nghiên cứu, thì nay công việc cần đến Toán ứng dụng khá nhiều.

Trong bối cảnh cuộc cách mạng 4.0, nhiều lĩnh vực mũi nhọn về khoa học công nghệ như AI, khoa học dữ liệu, mật mã, an toàn thông tin… cần một số lượng lớn chuyên gia có nền tảng toán tốt. Vì vậy, nhiều sinh viên tốt nghiệp ngành Toán có cơ hội làm ở lĩnh vực nói trên, thậm chí trở thành chuyên gia đứng đầu, có thu nhập cao so với mặt bằng chung của nhiều ngành nghề xã hội.

GS.TS Vũ Hoàng Linh - Hiệu trưởng Trường ĐH Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội cho biết: Trường là nơi đầu tiên xây dựng Hệ đào tạo cử nhân khoa học tài năng, thu hút học sinh giỏi và yêu thích Toán học. Đây là mô hình đào tạo thành công, sau đó nhân rộng ở một số trường đại học.

Tuy nhiên, các cuộc khảo sát gần đây lại cho thấy số và chất lượng sinh viên ngành Toán ở Việt Nam có chiều hướng giảm mạnh. Đây cũng là tình trạng chung của khu vực và thế giới, khi khoa học cơ bản không còn hấp dẫn với số đông học sinh và phụ huynh. Chính vì thế, cấp học bổng cho sinh viên giỏi ngành Toán học là nhiệm vụ, giải pháp quan trọng góp phần nâng cao chất lượng, tăng quy mô đào tạo trình độ đại học ngành Toán học ở các cơ sở giáo dục đại học.

Nhiều chuyên gia và nhà khoa học còn chỉ ra, cần một chiến lược dài hạn để duy trì chất lượng nguồn nhân lực chất lượng cao cho nền kinh tế. Trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, nhiều công nghệ lõi dựa trên nền tảng toán học. Việc nâng cao chất lượng nhân lực ngành Toán trở nên cấp thiết, song phải có các giải pháp đồng bộ, trong đó vai trò điều tiết, định hướng chiến lược của Nhà nước rất quan trọng.

Một trong những giải pháp hiệu quả để thu hút sinh viên theo học ngành Toán là tăng cường đầu tư, hỗ trợ người học. Điều này giúp phát triển nguồn nhân lực phù hợp thị trường và nền kinh tế tri thức, khi toán được coi như chìa khóa mở các ngành khoa học khác.

Toán học được xem như chìa khóa cho các ngành khoa học cơ bản. Ảnh: TG

Tạo sức hút từ học bổng

ThS Võ Đức Cẩm Hải – Phó Trưởng khoa Toán – Tin, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên - Đại học Quốc gia TPHCM chia sẻ: Trong bối cảnh sinh viên vào học ngành khoa học cơ bản và Toán học ít đi; nền kinh tế tạo ra nhu cầu nhân lực nhiều ngành nghề mới… thì người học có nhiều lựa chọn hơn cho lộ trình học tập.

Bản thân nền kinh tế cũng chưa phát triển đủ mạnh, không chú trọng đầu tư đổi mới sáng tạo, nghiên cứu phát triển. Các chính sách đãi ngộ với nhà khoa học ở các trường đại học, viện nghiên cứu nhìn chung ở mức thấp. Vì vậy điều dễ hiểu là người học sẽ đắn đo khi lựa chọn theo học ngành Toán cũng như nhiều lĩnh vực khoa học cơ bản khác. Thế nên, tạo sức hút từ học bổng Toán học có ý nghĩa hơn bao giờ hết.

Đánh giá cao việc Chính phủ và Bộ GD&ĐT sớm nhận thấy sứ mệnh, vai trò Toán học đối với ngành khoa học cơ bản, PGS.TS Lê Công Trình - thành viên ban điều hành Chương trình Toán, Trưởng khoa Toán và Thống kê, Trường ĐH Quy Nhơn, cho rằng:

Chủ trương cấp học bổng cho sinh viên ngành Toán có ý nghĩa lớn, khích lệ, hỗ trợ thiết thực về tài chính cho sinh viên giỏi. Qua đó, tạo động lực để các em nỗ lực học tập đạt kết quả xuất sắc, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo đại học ngành Toán học, thu hút thêm nhiều học sinh giỏi đăng ký theo học. Học bổng cũng góp phần tăng quy mô đào tạo ngành Toán học của các trường đại học trong cả nước.

Học bổng cũng góp phần thu hút thêm nhiều học sinh giỏi Toán ở trường chuyên, trường THPT trong cả nước, đặc biệt học sinh giỏi Toán ở địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn đăng ký theo học. Qua đó, góp phần tăng quy mô sinh viên các ngành Toán học tại các cơ sở giáo dục.