3 nhóm cơ bản
- Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nhiều cơ sở giáo dục đại học không thể tổ chức đào tạo tập trung. Vậy hoạt động đào tạo của các cơ sở đào tạo (CSĐT) trong giai đoạn dịch Covid-19 hiện nay diễn ra như thế nào, thưa PGS?
Các CSĐT đều xác định đây là cơ hội thúc đẩy số hóa học liệu để tất cả giảng viên, sinh viên và cán bộ quản lý khai thác được các yếu tố tích cực trong việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) vào các hoạt động quản lý, giảng dạy và học tập; linh hoạt được thời gian, không gian cho việc dạy và học mọi lúc, mọi nơi.
- Để không bị gián đoạn công tác đào tạo trong mùa dịch Covid-19, nhiều trường đại học đã chủ động triển khai công tác đào tạo trực tuyến (ĐTTT). Cụ thể là đầu tư hệ thống ĐTTT, mua bản quyền/chuyển giao công nghệ phần mềm quản lý học tập LMS, quản lý nội dung học tập LCMS, tập huấn giảng viên, số hóa học liệu…; một số CSĐT có được sự đồng thuận cao của giảng viên trong công tác triển khai ĐTTT.
Có thể kể đến một số điển hình như: Trường ĐH Mở Hà Nội, Trường Đại học Mở TP Hồ Chí Minh, Trường ĐH Khoa học Tự nhiên (ĐH Quốc gia TP Hồ Chí Minh), Trường ĐH Duy Tân, Trường ĐH FPT, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, Trường ĐH Thương mại, Trường ĐH Kiểm sát Hà Nội, Trường ĐH Anh quốc - Việt Nam, Trường ĐH Fulbright, Trường ĐH RMIT…
Nhiều trường đã chủ động triển khai công tác ĐTTT (đầu tư hệ thống ĐTTT, mua sắm phần mềm quản lý học tập, quản lý nội dung học tập, tập huấn giảng viên…); một số CSĐT có được sự đồng thuận cao của giảng viên trong công tác triển khai ĐTTT;
Bức tranh ĐTTX theo phương thức ĐTTT của Việt Nam hiện có thể chia thành 3 nhóm:
Thứ nhất: Nhóm các trường đã có kinh nghiệm triển khai về ĐTTX, ĐTTT. Đây là những CSĐT đã sớm quan tâm đầu tư đến hình thức đào tạo này. Họ đã xây dựng và phát triển được hệ thống quản lý học tập (LMS), hệ thống quản lý nội dung học tập (LCMS), đã cung cấp được đầy đủ nội dung học tập, quản lý được việc học và sự tiến bộ của người học, có phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập một cách chính xác, khách quan bằng CNTT.
Nhóm này chỉ là số ít, các CSĐT này đã có kinh nghiệm trong việc triển khai chương trình ĐTTX cấp văn bằng, điển hình là 2 đại học Mở.
Thứ hai: Nhóm các trường chưa có hệ thống quản lý học tập (LMS), nhưng bắt đầu triển khai sử dụng phần mềm hỗ trợ dạy - học trực tuyến theo thời gian thực (giảng viên giảng dạy qua mạng Internet trực tiếp cho sinh viên theo đúng thời khóa biểu của CSĐT) khá hiệu quả như Zoom, Google Hangouts Meet, Webex, Micorsoft Teams,…
Thứ ba: Nhóm các trường chưa triển khai, chủ yếu tập trung vào các CSĐT thuộc khối an ninh - quân đội và một số CSĐT chưa sẵn sàng cho việc tổ chức ĐTTT đối với sinh viên chính quy, mới chỉ diện cung cấp tài liệu cho sinh viên tự học.
Có thể thấy, ĐTTX theo phương thức ĐTTT tại Việt Nam không phải là mới mẻ. Thực tế, nhiều CSĐT đã quan tâm đầu tư hệ thống hạ tầng và phần mềm, đào tạo nhân sự, chuẩn bị giáo trình, học liệu điện tử bài bản.
Một số CSĐT đã nhận ra rằng, đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng CNTT, hệ thống phần mềm quản lý học tập LMS, LCMS, số hóa học liệu,… với mục tiêu hỗ trợ việc đào tạo theo phương thức truyền thống trong việc quản lý việc tự học của sinh viên không chỉ đa dạng hóa các phương thức, đối tượng đào tạo, xóa khoảng cách địa lý, tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao năng lực, chất lượng đào tạo của nhà trường, đẩy nhanh quá trình hội nhập với giáo dục đại học thế giới.
Tuy nhiên, thực tế là không có nhiều CSĐT quan tâm đầu tư. Vì thế, có thể nói nhìn chung các CSĐT cũng bị động, lúng túng và gặp nhiều khó khăn khi bắt buộc phải thay đổi hình thức ĐTTT thay cho hình thức đào tạo chính quy truyền thống.
Khó khăn chung mà các CSĐT đang phải đối mặt hiện nay là: Cơ sở hạ tầng, trang thiết bị chưa đầy đủ và đồng bộ; Sinh viên, giảng viên mới bắt đầu tiếp cận về phương pháp, cách thức đào tạo, học theo hình thức trực tuyến, cần có thời gian thích ứng với công nghệ, phương pháp; Khả năng tự học, đọc tài liệu và lĩnh hội kiến thức của sinh viên còn hạn chế và thường bỏ cuộc khi gặp khó khăn; Hiệu quả chưa cao đối với những nội dung/học phần cần sự tương tác giữa giảng viên và người học; Kiểm tra, thi kết thúc học phần còn gặp khó khăn; giá phần mềm bản quyền cao nên nhiều CSĐT, nhất là các CSĐT khó tuyển sinh, quy mô nhỏ, kinh phí hạn hẹp không thể sử dụng…
Đưa công nghệ vào trong giáo dục
- Vậy Bộ GD&ĐT đã triển khai những công việc gì nhằm thúc đẩy ứng dụng CNTT để tổ chức ĐTTT ở các cơ sở giáo dục đại học?
Với những cam kết hỗ trợ từ Bộ Thông tin và Truyền thông, sự phối kết hợp và ủng hộ của 4 doanh nghiệp CNTT lớn (về hạ tầng và dịch vụ) nên việc đẩy mạnh ứng dụng CNTT vào ĐTTX theo phương thức ĐTTT sẽ có những thuận lợi hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp ICT với lợi thế về hạ tầng công nghệ sẽ hỗ trợ hiệu quả nhất cho các CSĐT, trước mắt là tháo gỡ được những khó khăn về hạ tầng và giải pháp thực hiện.
- Trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, cần đẩy mạnh hơn nữa các biện pháp để khắc phục khó khăn do không thể tổ chức học tập trực tiếp.
Cùng với việc đẩy nhanh hơn nữa lộ trình xây dựng chính sách, Bộ GD&ĐT đã tiếp thu các ý kiến đề nghị, góp ý của Hiệp hội Các trường ĐHCĐ Việt Nam, ý kiến từ các CSĐT và ý kiến của các chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục.
Trên cơ sở đó có những chỉ đạo quyết liệt liên quan đến việc hướng dẫn các CSĐT chuyển đổi từ phương thức đào tạo trực tiếp theo phương thức truyền thống đối với các khóa đào tạo chính quy, vừa làm vừa học sang phương thức ĐTTX, ĐTTT (Công văn số 795/BGDĐT-GDĐH ngày 13/3/2020).
Đồng thời, ban hành hướng dẫn các CSĐT tổ chức triển khai, xem xét, công nhận kết quả học tập, tín chỉ cho học sinh, sinh viên (Công văn số 988/BGDDT-GDDH).
Để kiểm soát chất lượng ĐTTX, Bộ GD&ĐT đã ban hành Thông tư số 12/2016/TT-BGDĐT quy định ứng dụng CNTT trong quản lý, tổ chức đào tạo qua mạng và Thông tư 10/2017/TT-BGDĐT Ban hành Quy chế ĐTTX trình độ đại học.
Những quy định này là cơ sở pháp lý để các CSĐT triển khai đầu tư hạ tầng công nghệ, đổi mới chương trình đào tạo, tập huấn đội ngũ giảng viên ứng dụng công nghệ thông tin, triển khai các khóa học ĐTTX qua mạng và có thể áp dụng cho chương trình đào tạo cấp văn bằng theo hình thức ĐTTX.
Chúng tôi cũng nhận thấy, để có thể nhanh chóng đưa công nghệ vào trong giáo dục ở thời điểm cấp bách này, nếu chỉ ngành Giáo dục thì sẽ không thể làm tốt.
Ngày 26/3/2020, Bộ GD&ĐT đã ký biên bản hợp tác trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 và đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số với Bộ Thông tin và Truyền thông; đồng thời ký cam kết với 4 doanh nghiệp lớn về ICT.
- Thực tế cho thấy, bên cạnh những trường đã chủ động triển khai ĐTTT thì vẫn còn những đơn vị bị động, lúng túng và gặp nhiều khó khăn khi bắt buộc phải thay đổi sang hình thức đào tạo này thay cho hình thức đào tạo truyền thống. Vậy Bộ GD&ĐT sẽ có giải pháp gì giúp các CSĐT tháo gỡ bớt khó khăn ?
- Để hỗ trợ, tạo điều kiện cho các CSĐT bảo đảm việc học tập, giảng dạy không bị gián đoạn, Bộ GD&ĐT và Bộ Thông tin và Truyền thông đã cùng chung tay để tìm kiếm thêm các nguồn lực từ xã hội để hỗ trợ các CSĐT.
Theo đó, dưới sự điều phối của hai Bộ, các tập đoàn viễn thông - công nghệ và các CSĐT sẽ cùng kết nối, lắng nghe nhu cầu của nhau, đặt hàng để đối tác xây dựng hệ thống hạ tầng, dịch vụ phục vụ theo yêu cầu đào tạo của từng CSĐT một cách phù hợp và hiệu quả nhất.
Cụ thể: Viettel và VNPT sẽ hỗ trợ miễn phí hạ tầng, công nghệ gồm: Máy chủ, đường truyền băng thông đủ lớn đảm bảo dạy và học trực tuyến. Viettel, VNPT, Vietnamobile và Mobifone sẽ cung cấp miễn phí cước data di dộng cho học sinh, sinh viên, giáo viên và phụ huynh khi sử dụng các giải pháp ĐTTT do hai Bộ công bố trong giai đoạn dịch bệnh. Tất cả các CSĐT có nhu cầu hỗ trợ, cung ứng hạ tầng dịch vụ, giải pháp ĐTTT có thể liên hệ trực tiếp với doanh nghiệp để được hỗ trợ và cung ứng tối đa.
Như vậy, với sự tham gia hỗ trợ của các tập đoàn viễn thông lớn như: Viettel, VNPT… hỗ trợ các CSĐT về hệ hạ tầng kết nối, cũng như hệ thống phần mềm quản lý ĐTTT; chúng tôi hy vọng rằng: Trong thời gian ngắn, giáo dục đại học Việt Nam sẽ có những chuyển biến tích cực. Nhiều CSĐT sẽ nhanh chóng chuyển đổi từ mô hình đào tạo truyền thống sang đào tạo trực tuyến hoặc đào tạo trực tiếp kết hợp trực tuyến.
- Xin cảm ơn PGS!
