Khắc phục tình trạng giỏi lý thuyết nhưng yếu thực hành và kém ngoại ngữ
Lí giải về "cơn mưa vàng" mà các đoàn học sinh Việt Nam đạt được trong năm nay, ông Nguyễn Xuân Thành- Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục Trung học (Bộ GD&ĐT) nhận định: Không chỉ năm nay mà trong nhiều năm vừa qua, thành tích của đoàn học sinh Việt Nam dự thi các kì thi Olympic đều rất ấn tượng. Nhưng năm nay, các em đã có tiến bộ vượt bậc, đạt được rất nhiều huy chương vàng và tạo nên nhiều kỉ lục.
Có được thành công đó là do chất lượng của giáo dục đại trà của chúng ta đã được nâng lên, trên nền tảng đó thì chất lượng giáo dục mũi nhọn đã có bước phát triển vượt bậc.
Một trong những lí do khiến các học sinh Việt Nam "lạ lẫm" trong các kì thi Olympic quốc tế là điều kiện thực hành thí nghiệm còn kém, nhất là những môn khoa học thực nghiệm như Vật lý, Hóa học, Sinh học. Mấy năm nay chúng ta đã khắc phục được điều này nên thành tích các em đã cao hơn.
Trong những năm qua việc trang bị thiết bị dạy học trong các nhà trường đã được tăng cường. Thiết bị thí nghiệm trong các trường chuyên được quan tâm đầu tư có trọng điểm. Học sinh vì thế đã được tiếp cận sớm với thiết bị thí nghiệm này mang tầm quốc tế. Qua đó các em vừa nâng cao được năng lực thực hành thí nghiệm. Khi tiếp xúc với các công cụ thí nghiệm trong các cuộc thi quốc tế thì các em không lạ lẫm.
Như vậy là các em đã khắc phục được điểm yếu trong những năm trước đây là khi các em làm bài lí thuyết rất tốt nhưng khi làm bài thực hành thì tư duy vẫn rất tốt nhưng đôi khi có rào cản khi không quen với những thiết bị thí nghiệm. Điều này dẫn tới kết quả chưa được tốt, chưa phản ánh hết năng lực của các em.
 |
| Đinh Anh Dũng (bên phải)- HCV Olympic Vật lý quốc tế 2017 trong giờ thực hành tại trường THPT chuyên Hà Nội Amsterdam |
Năm nay, các đội tuyển được tập huấn tại Trường THPT chuyên Hà Nội -Amsterdam, một ngôi trường có cơ sở vật chất rất tốt ở thủ đô. Các em có điều kiện tiếp xúc với những phòng thí nghiệm, thiết bị thí nghiệm hiện đại tầm cỡ thế giới. Điểm thi các bài thực hành năm nay của đội tuyển Vật lý và Hóa học rất cao. Các em đều cho biết là không còn bỡ ngỡ với các thiết bị thí nghiệm của cuộc thi.
Trong các cuộc thi Olympic quốc tế thì năng lực ngoại ngữ là rất quan trọng. Việc giỏi ngoại ngữ sẽ giúp các em có cơ hội giao lưu nhiều hơn với bạn bè quốc tế, đồng thời cũng giúp các em có tâm lý tốt hơn khi làm bài thi.
Những năm vừa qua bên cạnh việc tập trung nâng cao chất lượng dạy nói chung thì chúng ta đã nâng cao đẩy mạnh việc dạy học ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh. Cùng với việc nâng cao năng lực tiếng Anh của các em thì việc triển khai dạy học Toán và các môn khoa học bằng tiếng Anh trong các trường THPT chuyên đã được triển khai.
Từ đó học sinh của chúng ta có được năng lực tiếng Anh, được tiếp cận với những tài liệu bằng tiếng Anh. Như vậy năng lực tự học tự nghiên cứu của các em được tăng lên rất cao. Không chỉ các tài liệu tiếng Việt mà các em đã chủ động tiếp cận với các tài liệu tiếng Anh. Như thế là đã tiếp cận được với trình độ giáo dục tiên tiến của thế giới.
 |
| Các thành viên đội tuyển Olympic Hóa học ôn luyện đến ngày cuối cùng trước khi lên đường |
Trò giỏi, thầy giỏi, nhà cầm quân giỏi
Các nhà cầm quân của các đội tuyển năm nay như thầy Lê Anh Vinh (đội tuyển Toán học), thầy Nguyễn Thế Khôi (đội tuyển Vật lý), thầy Nguyễn Ngọc Hà (đội tuyển Hóa học) đều cho rằng các học sinh dự thi năm nay là những nhân tố xuất sắc nhất, có năng lực nhất trong số các học sinh giỏi của cả nước.
Ông Nguyễn Xuân Thành nhận định: Những năm gần đây, công tác phát hiện bồi dưỡng học sinh giỏi của các địa phương được làm rất tốt, và công tác thi tuyển đã được đổi mới cả về nội dung và hình thức. Vì vậy đã chọn được chính xác các em có năng lực tốt nhất để tham gia vào đội tuyển. Điều này đã tạo động lực cho các em học sinh này có năng lực tự tìm tòi tự nghiên cứu phát hiện năng lực tiềm năng của các em.
Công tác bồi dưỡng đội tuyển đã được làm rất tốt. Không chỉ trang bị cho các em những kiến thức chuyên sâu về bộ môn mà còn khuyến khích các em phát triển năng lực tự học tự nghiên cứu và mỗi cá nhân có thể phát huy được năng lực của mình để đạt tới trình độ quốc tế. Điều đó có thể lí giải vì sao học sinh của chúng ta đã được được thành tích cao.
Cùng với việc nâng cao chất lượng giáo dục thì công tác thi học sinh giỏi quốc gia và thi chọn đội tuyển thi quốc tế trong nhiều năm qua đã được đổi mới hết sức quan trọng về cả nội dung và hình thức.
Những đề thi tuyển vào đội tuyển quốc tế là những đề thi tầm cỡ quốc tế. Hình thức thi được đổi mới để đảm bảo tính khách quan minh bạch. Trong phần thi thực hành những năm vừa qua chúng ta đã phát triển và nâng cao chất lượng đối với những môn khoa học thực nghiệm như Vật lý hóa học và Sinh học. Chính vì điều đó chúng ta đã lựa chọn được chính xác những học sinh xuất sắc.
 |
| Các thầy Lê Anh Vinh và Lê Bá Khánh Trình chung niềm vui với các học sinh đoạt huy chương Olympic Toán quốc tế |
Trong quá trình bồi dưỡng đội tuyển cũng làm cho các em phát huy được năng lực cao nhất của mình để đi thi và đem lại vinh quang cho Tổ quốc. Các thầy cô giáo bồi dưỡng cho đội tuyển là những chuyên gia đầu ngành, các thầy cô giỏi nhất đến từ các trường phổ thông chuyên, các trường đại học, các viện nghiên cứu. Thời gian tập huấn giúp các em có kiến thức sâu hơn về các kiến thức của bộ môn mình đã được học.
Điều quan trọng nữa góp phần tạo nên thành tích của các đoàn học sinh Việt Nam dự thi Olympic quốc tế năm nay là công lao của các thầy cô lãnh đội, những thầy cô giáo đi theo đoàn. Các thầy cô không chỉ lo cho từng bữa ăn giấc ngủ của học sinh mà còn có những đêm thức trắng để dịch đề, bảo vệ bài thi của học trò trước ban giám khảo để đem về những tấm huy chương quý giá.
