GD nghề nghiệp thuộc quản lý của Bộ GD&ĐT: Liên thông, phân luồng hài hòa

Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên và trường nghề do ngành Giáo dục quản lý sẽ tạo thuận lợi trong hoạt động chuyên môn lẫn xây dựng chương trình, kế hoạch đào tạo. Mặt khác, việc hướng nghiệp, phân luồng được chỉ đạo xuyên suốt, liên kết thống nhất.

Chuyển động để khớp nối

Sau thời gian dài tuyển sinh không đủ chỉ tiêu, những năm gần đây, Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên (GDNN-GDTX) huyện Tương Dương (Nghệ An) từng hoạt động không hiệu quả, thậm chí đứng trước nguy cơ giải thể. Tuy nhiên, nhờ cải tổ lại đội ngũ, đổi mới hoạt động…, trung tâm đã có bước chuyển tích cực.

Ông Nguyễn Thành Vinh - Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX Tương Dương, cho hay: “Chúng tôi đổi mới hoạt động tư vấn tuyển sinh đến từng trường THCS, thôn bản, nên học sinh hiểu đầy đủ hơn về trung tâm. Qua đó, các em biết thêm một lựa chọn sau THCS, có thể tiếp tục học văn hóa, vừa được đào tạo nghề sơ cấp”.

Năm học này, trung tâm đề nghị Sở GD&ĐT Nghệ An bổ sung chỉ tiêu và tuyển đủ 2 lớp 10, trong đó nhiều em chủ động đăng ký nguyện vọng 1. Đây là tín hiệu tích cực cho trung tâm, khi chủ động được nguồn tuyển, đồng thời giảm áp lực cho học sinh bởi không tham gia kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10.

Tương Dương là huyện miền núi cao, trên địa bàn có 2 trường THPT công lập và không có trường THPT ngoài công lập. Hằng năm, trên địa bàn có khoảng 25% học sinh sau THCS phân luồng và các trường trung cấp nghề, trung tâm GDTX. Giám đốc Trung tâm GDNN-GDTX Tương Dương cho rằng, học tập ngay tại địa phương giúp tiết kiệm chi phí, phù hợp điều kiện gia đình còn nhiều khó khăn, vất vả.

Tuy nhiên, hiện học sinh trung tâm không được hưởng chế độ trợ cấp theo Nghị định 116/2016 như các trường THPT công lập (hỗ trợ tiền ăn, ở bằng 60% lương cơ bản và 15kg gạo mỗi tháng/em). Thay vào đó, các em hưởng trợ cấp theo Nghị định 81/2021 đối với học viên sơ cấp nghề mỗi tháng khoảng 150 nghìn đồng/em.

“Học sinh là con em đồng bào dân tộc thiểu số, nhà ở bản xa; khi theo học tại trung tâm phải thuê trọ và tự lập sinh hoạt. Sự khác biệt chế độ so với học sinh học chương trình THPT là thiệt thòi và gây khó khăn nhất định cho trung tâm trong công tác tuyển sinh”, ông Nguyễn Thành Vinh chia sẻ.

Về phía trung tâm, trước đây có 3 cấp quản lý. Trong đó, sở GD&ĐT quản lý về chuyên môn GDTX, sở Lao động - Thương binh và Xã hội quản lý (khi chưa sáp nhập) mảng đào tạo nghề sơ cấp và ngắn hạn, còn UBND huyện quản lý về con người. Ông Nguyễn Thành Vinh cho rằng, nếu sắp tới xóa bỏ cấp huyện và chuyển về một đầu mối quản lý chuyên môn là sở GD&ĐT thì thuận lợi cho trung tâm trong hoạt động, tuyển sinh.

Trung tâm GDNN-GDTX huyện Diễn Châu (Nghệ An) đang tích cực dạy học song song ôn thi tốt nghiệp cho học sinh khối 12. Năm học này, trung tâm có 24 lớp với khoảng 500 học sinh, trong đó khối 12 có 7 lớp. Trái với một số trung tâm trên địa bàn gặp khó khăn về tuyển sinh, thì nhiều năm qua, Trung tâm GDNN-GDTX huyện Diễn Châu luôn nằm trong tốp đầu của tỉnh về số người theo học.

Theo bà Võ Thị Hằng - Giám đốc trung tâm, xác định chất lượng giáo dục, đào tạo là yếu tố then chốt để thu hút tuyển sinh, hằng năm, tập thể cán bộ, giáo viên của đơn vị luôn cố gắng, nỗ lực trong dạy học, rèn luyện. Thực hiện quy định mới về dạy thêm học thêm, trung tâm đã dừng thu tiền học sinh, nhưng các thầy cô vẫn tình nguyện phụ đạo kiến thức miễn phí và thông báo để các em đến lớp bình thường.

“Theo tôi, khi các chức năng, nhiệm vụ, hoạt động của Trung tâm GDNN-GDTX đưa về cho sở GD&ĐT quản lý sẽ có nhiều thuận lợi. Đặc biệt là thống nhất cả chuyên môn, con người, chương trình đào tạo. Tôi mong việc chuyển đổi sớm thực hiện và các trung tâm được bố trí, sắp xếp thêm nhân lực để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ và nhu cầu học tập, đào tạo của học viên”, bà Hằng bày tỏ.

Bảo đảm thống nhất, liên thông

Theo Nghị định 37/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ GD&ĐT do Chính phủ ban hành, sau hơn 8 năm thuộc chức năng quản lý nhà nước của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (trước sáp nhập), các trường cao đẳng, trung cấp sẽ quay trở lại thuộc chức năng quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT từ ngày 1/3.

Trên cơ sở này, ngày 3/3, Sở GD&ĐT TPHCM tổ chức hội nghị công bố và triển khai các quyết định ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của đơn vị. Theo đó, đơn vị sẽ tiếp nhận thêm mảng giáo dục nghề nghiệp từ Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (trước sáp nhập).

TS Đặng Văn Sáng - Hiệu trưởng Trường Trung cấp Bách khoa TPHCM (Quận 12, TPHCM) cho biết, bộ phận tuyển sinh của trường đang đi đến các trường THCS, THPT các quận: 12, Gò Vấp và huyện Hóc Môn… để tư vấn tuyển sinh, hướng nghiệp.

Chuyển về ngành Giáo dục quản lý, đơn vị không gặp khó khăn, trái lại thuận lợi hơn. Trong đó sẽ cân bằng được việc tuyển sinh giữa các bậc học và công tác phân luồng học sinh thuận lợi, thực chất hơn. Từ đó giúp toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân từ phổ thông cho đến đại học được đồng bộ, thống nhất và phân bố hài hoà.

“Điều này hoàn toàn phù hợp với thực tiễn hiện nay khi các cơ sở giáo dục nghề nghiệp gặp khó khăn trong quá trình tuyển sinh và liên thông giữa các bậc học với nhau. Việc chuyển vai trò quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp cho Bộ GD&ĐT sẽ góp phần hạn chế một số rào cản về quy trình thủ tục, thông tin kỹ thuật rườm rà; giúp cơ cấu lại hợp lý, cân đối hơn về nguồn tuyển sinh giữa các bậc học; tạo sự thuận lợi, dễ dàng vấn đề liên thông…”, TS Đặng Văn Sáng cho hay.

Cùng quan điểm, ThS Nguyễn Đăng Lý - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Quốc tế TPHCM (quận Bình Tân, TPHCM) nhìn nhận việc trở về Bộ GD&ĐT thuận lợi hơn cho liên thông các cấp học, giúp học sinh, sinh viên dễ dàng chuyển tiếp từ trung cấp lên cao đẳng, đại học. Khi thống nhất quản lý, các thủ tục sẽ đơn giản hóa, giúp các trường tập trung vào chất lượng đào tạo và thu hút thí sinh.

“Chúng tôi vẫn tiến hành công tác tuyển sinh như mọi năm. Ngoài ra, nhà trường đang chờ phương án tuyển sinh từ Bộ GD&ĐT”, ThS Nguyễn Đăng Lý cho hay.