Dự thảo vừa được Bộ GD&ĐT công bố xin ý kiến góp ý quy định về nguyên tắc, tiêu chí, Hội đồng, quy trình lựa chọn SGK, trách nhiệm của các cấp quản lí trong việc tổ chức lựa chọn SGK để sử dụng trong cơ sở GDPT.
Điểm mới căn bản của dự thảo Thông tư này so với Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT ngày 30/1/2020 của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT hướng dẫn việc lựa chọn SGK trong cơ sở GDPT là UBND cấp tỉnh quyết định lựa chọn SGK, không phải các cơ sở giáo dục.
Điều này thực hiện đúng theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 32 (SGK GDPT) Luật Giáo dục 2019: "UBND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn SGK sử dụng ổn định trong cơ sở GDPT trên địa bàn theo quy định của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo".
UBND cấp tỉnh thành lập Hội đồng lựa chọn SGK
Cụ thể, Dự thảo quy định: Hội đồng lựa chọn SGK do UBND cấp tỉnh thành lập, giúp UBND cấp tỉnh tổ chức lựa chọn SGK. Mỗi môn học của một cấp học thành lập 1 Hội đồng.
Hội đồng bao gồm: lãnh đạo, chuyên viên của Sở GD&ĐT, Sở Giáo dục, Khoa học và Công nghệ (sau đây gọi chung là Sở GD&ĐT), Phòng GD&ĐT; cán bộ quản lý và giáo viên đang giảng dạy tại các cơ sở GDPT. Số lượng thành viên Hội đồng là số lẻ, tối thiểu là 15 (mười lăm) người, trong đó có ít nhất 2/3 (hai phần ba) tổng số thành viên là tổ trưởng tổ chuyên môn và giáo viên đang giảng dạy.
Trách nhiệm của Hội đồng là lựa chọn SGK theo quy định tại Thông tư này và tiêu chí lựa chọn sách giáo khoa do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định;
Đề xuất danh mục sách giáo khoa để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông với UBND cấp tỉnh;
Giải trình trước UBND cấp tỉnh về danh mục SGK được lựa chọn, việc tiếp thu ý kiến góp ý về việc lựa chọn SGK của các cơ sở GDPT.
Chủ tịch Hội đồng là Giám đốc Sở GD&ĐT. Trong trường hợp Giám đốc Sở GD&ĐT không được tham gia Hội đồng theo quy định hoặc các trường hợp phải vắng mặt vì lý do bất khả kháng thì Chủ tịch Hội đồng là Phó Giám đốc Sở GD&ĐT.
Phó Chủ tịch Hội đồng là Phó Giám đốc Sở GD&ĐT hoặc trưởng phòng chuyên môn của Sở GD&ĐT.
Thư kí Hội đồng là chuyên viên Sở GD&ĐT hoặc chuyên viên Phòng GD&ĐT cấp quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là Phòng GD&ĐT) hoặc cán bộ quản lý cơ sở GDPT theo cấp học.
Uỷ viên Hội đồng là lãnh đạo và chuyên viên của Phòng GD&ĐT; cán bộ quản lý, tổ trưởng tổ chuyên môn, giáo viên cơ sở GDPT thuộc các khu vực khác nhau trên địa bàn tỉnh; đối với ủy viên là giáo viên phải có ít nhất 5 (năm) năm giảng dạy tại các cơ sở GDPT.
Người đã tham gia biên soạn, thẩm định, chỉ đạo biên soạn, xuất bản, in SGK thuộc danh mục SGK đã được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt không được tham gia Hội đồng.
Thông tư số 01/2020/TT-BGDĐT ngày 30/1/2020 được xây dựng căn cứ theo quy định của Nghị quyết số 88/2014/QH13: “cơ sở giáo dục có thẩm quyền lựa chọn SGK để sử dụng dựa trên ý kiến của giáo viên, học sinh và cha mẹ học sinh” (điểm g khoản 3 Điều 2) và có hiệu lực thi hành trước ngày 1/7/2020.
Sau ngày 1/7/2020, Luật Giáo dục 2019 có hiệu lực thi hành, thì “UBND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn SGK sử dụng ổn định trong cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn” (điểm c khoản 1 Điều 32).
Quy trình lựa chọn SGK
Quy trình lựa chọn SGK được quy định tại dự thảo như sau:
Tổ chuyên môn tổ chức nghiên cứu, thảo luận và đánh giá SGK của các môn học thuộc chuyên môn phụ trách theo tiêu chí lựa chọn SGK. Giáo viên bỏ phiếu kín lựa chọn một đầu SGK cho mỗi môn học thuộc phạm vi đánh giá, lựa chọn của tổ chuyên môn. Báo cáo với người đứng đầu cơ sở GDPT danh mục SGK được lựa chọn, sắp xếp theo thứ tự số phiếu đồng ý lựa chọn từ cao xuống thấp. Danh mục SGK được lựa chọn có chữ ký của tổ trưởng tổ chuyên môn và các giáo viên trong tổ chuyên môn.
Cơ sở GDPT tổ chức nghiên cứu, thảo luận kết quả lựa chọn SGK của các tổ chuyên môn theo tiêu chí lựa chọn SGK; tham khảo ý kiến của học sinh, cha mẹ học sinh về việc lựa chọn SGK; đề xuất danh mục SGK các môn học được lựa chọn, xếp theo thứ tự từ cao đến thấp; báo cáo danh mục SGK được cơ sở GDPT đề xuất về Sở GD&ĐT (đối với cấp trung học phổ thông), Phòng GD&ĐT (đối với cấp tiểu học và cấp trung học cơ sở).
Chậm nhất 7 ngày trước phiên họp lần thứ nhất của Hội đồng, Chủ tịch Hội đồng phân công nhiệm vụ cho các thành viên Hội đồng nghiên cứu, nhận xét, đánh giá SGK theo các tiêu chí lựa chọn.
Tổ chức họp Hội đồng, thảo luận, đánh giá SGK trên cơ sở danh mục SGK do các cơ sở GDPT đề xuất theo các nguyên tắc quy định tại Điều 2 Thông tư này và tiêu chí lựa chọn SGK. Hội đồng bỏ phiếu kín lựa chọn SGK. SGK được lựa chọn phải đạt 2/3 (hai phần ba) số phiếu đồng ý lựa chọn trở lên.
Trường hợp SGK không đạt 2/3 (hai phần ba) số phiếu đồng ý lựa chọn trở lên, Hội đồng thảo luận, phân tích các SGK với tiêu chí lựa chọn SGK và bỏ phiếu lựa chọn lại. Sau lần bỏ phiếu thứ hai nếu vẫn không đạt 2/3 số phiếu đồng ý lựa chọn trở lên thì Hội đồng quyết định lựa chọn SGK có số lượng cơ sở GDPT đề xuất lựa chọn nhiều nhất trong danh mục sách giáo khoa do các cơ sở GDPT báo cáo theo quy định tại khoản 2 Điều 8 của Thông tư này. Hội đồng tổng hợp kết quả lựa chọn sách giáo khoa thành biên bản, có chữ ký của các thành viên Hội đồng tham dự.
Sở GD&ĐT tổng hợp kết quả lựa chọn của các Hội đồng, trình UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định.
Căn cứ vào kết quả lựa chọn của các Hội đồng và hồ sơ trình của Sở GD&ĐT, UBND cấp tỉnh xem xét, quyết định phê duyệt danh mục SGK để sử dụng trong cơ sở GDPT trên địa bàn.
UBND cấp tỉnh đăng tải danh mục SGK được phê duyệt để sử dụng trong cơ sở GDPT trên địa bàn, trên các phương tiện thông tin đại chúng; chỉ đạo Sở GD&ĐT thông báo danh mục SGK được phê duyệt đến Phòng GD&ĐT, cơ sở GDPT trên toàn tỉnh; đồng thời báo cáo về Bộ GD&ĐT trước thời điểm bắt đầu năm học mới là 6 tháng.
3 nguyên tắc lựa chọn SGK: Lựa chọn SGK thuộc danh mục SGK đã được Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt để sử dụng ổn định trong cơ sở GDPT; Mỗi môn học, hoạt động giáo dục (sau đây gọi chung là môn học) ở một khối lớp lựa chọn 1 đầu SGK; Bảo đảm thực hiện công khai, minh bạch, đúng pháp luật.
2 tiêu chí lựa chọn SGK: Phù hợp với đặc điểm kinh tế - xã hội của địa phương hoặc từng khu vực của địa phương; Phù hợp với điều kiện tổ chức dạy và học tại cơ sở GDPT.
