Hôm qua (15/11), Bộ Tài chính Mỹ tuyên bố các lệnh trừng phạt sau khi công tố viên Ả rập xê út tuyên bố rằng 5 quan chức đối mặt với án tử hình nhưng miễn tội cho Hoàng thái tử bin Salman (còn gọi là MBS).
“Những cá nhân nhắm mục tiêu và sát hại tàn bạo một nhà báo đã sống, làm việc tại Mỹ phải chịu hậu quả cho hành động của họ” – Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steve Mnuchin nói trong một tuyên bố.
Những lệnh trừng phạt này là phản ứng cụ thể đầu tiên của chính quyền Mỹ đối với cái chết của nhà báo Khashoggi tại lãnh sự quán Ả rập xê út ở Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 2/10.
Trong số những người bị xử phạt có Saud al-Qahtani – người đã bị loại khỏi vị trí trợ lý hàng đầu của MBS, cũng như Tổng lãnh sự quán Ả rập xê út Mohammad al-Otaibi, cùng các thành viên của nhóm 15 người mà Thổ Nhĩ Kỳ đã xác nhận có liên quan tới cái chết của Khashoggi.
Các lệnh trừng phạt trên giới hạn sự tiếp cận với hệ thống tài chính Mỹ và đóng băng tài sản của các đối tượng. Những lệnh này sẽ được thực hiện theo đạo luật nhắm vào những đối tượng vi phạm nhân quyền nghiêm trọng và tham nhũng.
Tuy nhiên, những lệnh trừng phạt trên không ảnh hưởng tới thương vụ bán vũ khí lớn của Mỹ cho Ả rập xê út mà ông Trump đã thề sẽ bảo vệ.
Biện pháp trên được xem là bất thường với Washington vì Mỹ hiếm khi trừng phạt các cá nhân Ả rập xê út. Những lệnh trừng phạt này không nhằm vào chính quyền Riyadh – một đồng minh quan trọng về an ninh và kinh tế của Mỹ.
Washington đã không trừng phạt các quan chức Ả rập xê út sau khủng bố 11/9/2001 nhằm vào chính nước Mỹ khi 15 trong số 19 kẻ không tặc trong vụ khủng bố chính là công dân Ả rập xê út.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Heather Nauert nói rằng có thể sẽ có thêm trừng phạt đối với Riyadh.
Canada, nước vốn đang có tranh chấp ngoại giao với Ả rập xê út năm nay về vấn đề nhân quyền, đã hoan nghênh các lệnh trừng phạt của Mỹ và nói rằng đang cân nhắc hành động tương tự.
Trong một diễn biến khác, một dự luật mới đã được đề xuất tại Thượng viện Mỹ nhằm dừng việc bán vũ khí cho Ả rập xê út và ngăn chặn việc cấp nhiên liệu cho các máy bay Ả rập xê út đánh bom Yemen – hành động được xem là đòn trừng phạt cho cái chết của nhà báo Khashoggi.
Người đứng đầu Ủy ban Ngoại giao của Thượng viện Mỹ, ông Bob Menendez, cho rằng lệnh trừng phạt đối với 17 cá nhân Ả rập xê út mới đưa ra trên đây “không đủ” để đảm bảo cho một cuộc điều tra tin cậy về vụ ám sát nhà báo Khashoggi, đồng thời gây áp lực để Riyadh chấm dứt cuộc chiến tại Yemen.
Khashoggi là một nhà báo quốc tịch Ả rập xê út, viết cho tờ Washington Post và ông hay chỉ trích gia đình hoàng gia Ả rập xê út. Ông xuất hiện lần cuối cùng vào ngày 2/10 khi bước vào lãnh sự quán Ả rập xê út tại Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ để lấy giấy tờ cần thiết cho việc tái hôn.
Sau hơn 2 tuần bác bỏ có liên quan, Ả rập xê út đã thừa nhận rằng nhà báo đã bị sát hại bên trong lãnh sự quán. Các nhà chức trách Ả rập xê út đã bắt 18 nghi phạm, đuổi 6 quan chức cao cấp có liên quan, trong đó có giám đốc tình báo Ahmad Assiri và trợ lý cao cấp Saud al-Qahtani của Hoàng thái tử Mohammed bin Salman.
Ả rập xê út cho biết vẫn không biết thi thể của Khashoggi ở đâu và có một số thông tin cho rằng thi thể của ông đã bị phân chia thành nhiều phần.
