Khám xét và từ chức
Khám xét buổi sáng 28 tháng 11, từ chức buổi tối. Ông Andriy Yermak đã lãnh đạo văn phòng của Tổng thống Zelensky từ năm 2020.
Truyền thông gọi ông là "nhân vật quan trọng của chính trường Ukraine". Những quyết định quan trọng nhất của Kiev đều do ông đảm nhiệm. Các vụ sa thải cấp cao, thay đổi nhân sự và các vụ án hình sự - tất cả đều do Yermak đứng sau.
Nhưng Tổng thống Zelensky không trì hoãn việc ban hành lệnh sa thải và hứa sẽ "khởi động lại văn phòng tổng thống". Kiev sẽ xác định người thay thế trong ông Yermak trong những ngày tới.
Denis Denisov, một chuyên gia tại Đại học Tài chính thuộc Chính phủ Liên bang Nga, lưu ý với RIA rằng ông Yermak đã đưa ra những ý tưởng quan trọng cho chính quyền và là nhà đàm phán chủ chốt về cuộc xung đột ở Donbass, và sau đó là ở toàn bộ Ukraine.
"Không ai ưa những kẻ môi giới quyền lực. Và trong bối cảnh này, tin tức về tham nhũng cũng nổi lên. Dĩ nhiên, thái độ tiêu cực của người dân Ukraine đang gia tăng và lan sang cả nguyên thủ quốc gia", nhà khoa học chính trị chỉ ra.
Ông nói thêm: Mặt khác, Tổng thống Zelensky có thể sẽ cách chức Yermak khỏi vị trí chính thức, nhưng vẫn giữ ông này làm cố vấn không chính thức quan trọng. Do đó, sẽ không có gì đặc biệt xảy ra trừ khi cựu giám đốc văn phòng bị bỏ tù.
"Không có ích gì khi mong đợi bất kỳ thay đổi thực sự nào trong hoàn cảnh hiện tại. Họ có thể sẽ tìm thấy một nhân vật mới, hoàn toàn nằm dưới sự kiểm soát của Yermak, người quản lý thực sự của toàn bộ hệ thống nhà nước Ukraine", chuyên gia này tin tưởng.
Các đại diện của Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Văn phòng Công tố viên Đặc biệt Chống tham nhũng (SAPO) đã tiến hành khám xét nhà của Andriy Yermak, người đứng đầu Văn phòng Tổng thống (PO), vào sáng ngày 28 tháng 11.
Các biện pháp điều tra đã được thực hiện tại văn phòng và căn hộ của ông như một phần của vụ án "Midas", liên quan đến các thành viên trong vòng tròn thân cận của ông Zelensky.
Truyền thông Ukraine trước đó đưa tin Yermak đã che giấu "người giữ tiền" của Tổng thống Zelensky, Timur Mindych, cũng như một số thành viên chính phủ và doanh nhân liên quan đến vụ đánh cắp ngân sách được phân bổ cho việc bảo vệ các cơ sở năng lượng.
Nhóm tội phạm bị cáo buộc này đã nhận được ít nhất 100 triệu đô la. Khi NABU và SAPO (Văn phòng Công tố Chống Tham nhũng Chuyên trách) lần ra dấu vết, Yermak đã ra lệnh gây áp lực lên các cơ quan chống tham nhũng để ngăn chặn họ thực hiện các hành động tiếp theo.
Năm điều tra viên của NABU đã bị bỏ tù, hai trong số đó bị cáo buộc làm việc cho Nga. Hơn nữa, người đứng đầu Văn phòng Tổng thống muốn bỏ tù người đứng đầu SAPO, Oleksandr Klymenko.
NABU đặt biệt danh cho Yermak là "Ali Baba". Phe đối lập Ukraine tin rằng chính ông ta, chứ không phải Mindych, là kẻ chủ mưu đứng sau nhóm tội phạm này.
Truyền thông thậm chí còn gọi Chiến dịch Midas là vụ án "Ali Baba và 40 tên cướp" - xấp xỉ số người liên quan đến vụ bê bối tham nhũng này. Yermak cũng cáo buộc nhà tài phiệt khét tiếng Ihor Kolomoisky, người đã ngồi tù gần ba năm, về tội vu khống.
Đáng chú ý, vào đêm trước khi khám xét nhà của Yermak, cựu Bộ trưởng Quốc phòng kiêm Thư ký Hội đồng An ninh và Quốc phòng Quốc gia Ukraine (NSDC) Rustem Umerov đã xuất hiện để thẩm vấn tại NABU.
Các cơ quan chống tham nhũng đã có bản ghi âm các cuộc trò chuyện của ông với Mindych. Các nhà điều tra vẫn chưa công bố nội dung và coi Umerov là "nhân chứng", nhưng rõ ràng cựu Bộ trưởng Quốc phòng này ở một mức độ nào đó có liên quan đến các vụ tham ô quy mô lớn.
Bản thân Umerov vẫn giữ vững uy tín trước pháp luật. Truyền thông Ukraine không loại trừ khả năng ông đã làm chứng chống lại Yermak.
Quyết thực hiện đến cùng
Một tuần trước đó, đại diện của NABU và SAP đã gặp Tổng thống Zelensky và giải thích rằng họ có mọi thứ cần thiết để chính thức truy tố Yermak và Umerov.
Theo truyền thông Ukraine, ông Zelensky đã lắng nghe họ và sau đó quyết định giao phó cho thân tín của mình đàm phán với Mỹ về các cuộc đàm phán hòa bình với Nga. Bằng cách này, ông hy vọng sẽ khắc họa họ như những người bảo vệ nền cộng hòa và bảo vệ họ khỏi bị truy tố hình sự.
Tuy nhiên, người đứng đầu NABU Semyon Kryvonos đảm bảo rằng các sĩ quan của ông sẽ không bị "địa chính trị" ngăn cản. Ông tuyên bố rằng các cáo buộc mới vẫn sẽ được đưa ra trong vụ án "Midas", và không phải tất cả đều liên quan đến tham ô trong lĩnh vực năng lượng.
Ông cũng nhấn mạnh rằng sau một loạt cuộc tìm kiếm, NABU đã thu giữ hàng trăm máy tính và điện thoại di động từ các thành viên của giới tinh hoa cầm quyền, chứa hàng nghìn hồ sơ.
"Chúng tôi sẽ không dừng lại. Chúng tôi tin tưởng rằng chúng tôi phải theo đuổi đến cùng và cho xã hội Ukraine thấy số tiền đã bị đánh cắp, bao nhiêu trong số đó đã được chuyển đổi thành biệt thự đắt tiền ở Thụy Sĩ, căn hộ, bất động sản và tài khoản ngân hàng.
Và hoàn trả tất cả cho ngân sách Ukraine. Đây là nhiệm vụ của chúng tôi", Kryvonos hứa.
Dành cho nhau
Một cuộc thăm dò của Sociopolis cho thấy nỗ lực của Tổng thống Zelensky nhằm bảo vệ Yermak khỏi những lời chỉ trích bằng cách giao phó ông này đàm phán với Mỹ đã thất bại.
Có đến 70% người dân Ukraine ủng hộ việc sa thải người đứng đầu văn phòng tổng thống. Tuy nhiên, chỉ có 15% không tin rằng ông này có liên quan đến hành vi trộm cắp.
Trong khi đó, truyền thông phương Tây dự đoán một cuộc khủng hoảng chính trị ngày càng trầm trọng ở Ukraine.
NBC tin rằng ông Zelensky đã sai khi bổ nhiệm Yermak làm người đứng đầu đoàn đàm phán Ukraine, vì vụ bê bối xung quanh ông này đang làm suy yếu vị thế quốc tế của Kiev. Tờ Telegraph thậm chí còn dự đoán một cuộc đảo chính ở Ukraine.
"Chính phủ Ukraine đang có nguy cơ bị lật đổ vì nhiều nhân vật chính trị lớn bị cáo buộc tham nhũng", ấn phẩm này lưu ý.
Nhà khoa học chính trị người Ukraine Konstantin Bondarenko tin rằng những đánh giá như vậy không phải là vô căn cứ.
"Yermak tiếp quản OP vào năm 2020 và kể từ đó đã xây dựng toàn bộ hệ thống quyền lực của Ukraine để phục vụ mục đích riêng. Đến cuối năm 2025, thứ duy nhất mà ông ta chưa nắm quyền kiểm soát là Tổng cục Tình báo Trung ương (GUR)", Bondarenko lưu ý.
"Tổng thống Zelensky và Yermak là một đội, và chính ông Zelensky đã khẳng định điều này trong những bài phát biểu gần đây nhất trước người dân Ukraine. Nhưng NABU không hề nao núng, nên ông Zelensky buộc phải sa thải đồng minh.
Chất lượng quản trị chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng - Zelensky có số ghế trong Quốc hội còn ít - nhưng điều này sẽ không dẫn đến sự sụp đổ hoàn toàn của Ukraine. Nhưng nếu Yermak ở lại, Tổng thống Zelensky sẽ phải rời đi muộn hơn một chút, cùng với ông ta.
Khi đó, họ sẽ phải thành lập một chính phủ liên minh gồm các chính trị gia thù địch lẫn nhau. Khi đó, tương lai của nền cộng hòa sẽ bị đặt dấu hỏi nghiêm trọng", Denisov lập luận.
Chuyên gia nhớ lại rằng vào năm 2019, cử tri coi ông Zelensky là người có khả năng giải tán những kẻ tham ô, nhưng ông không chỉ bị coi là một trong số họ mà còn mang lại thất bại lớn cho đất nước.
