Điều đó có thể làm sáng tỏ những tranh luận xem sự sống có thể tồn tại trên hành tinh “địa ngục” hay không.
Sự hiện diện của phosphine
Sao Kim có nhiều núi lửa hơn bất kỳ hành tinh nào khác trong Hệ Mặt trời của chúng ta. Những nghiên cứu trước đây cho thấy, sao Kim sở hữu hơn 1.600 núi lửa lớn. Hành tinh này có thể có hơn 100.000 hoặc thậm chí 1 triệu núi lửa nhỏ.
Tuy nhiên, các nhà khoa học đã tranh luận sôi nổi về việc, liệu có núi lửa nào trên hành tinh này còn hoạt động cho đến ngày nay không.
Bởi, áp suất và nhiệt độ bề mặt khắc nghiệt của sao Kim khiến các tàu thăm dò khó có thể tồn tại lâu ở đây. Trong khi đó, các đám mây dày đặc axit sulfuric là yếu tố giới hạn khả năng phân tích bề mặt của sao Kim.
Trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã phân tích Idunn Mons. Đây là một ngọn núi lửa ở sao Kim cao khoảng 1,5 dặm (2,5 km) và rộng 125 dặm (200 km). Idunn Mons nằm ở Imdr Regio - một vùng cao nguyên có nhiều núi lửa ở phía Nam sao Kim.
Kết quả phân tích đã khiến các nhà khoa học cho rằng, núi lửa có thể vẫn hoạt động gần đây. Nghiên cứu trước đó cho thấy, sao Kim sở hữu ít miệng núi lửa từ các tác động vũ trụ hơn so với giả thuyết. Số lượng miệng núi lửa được cho là dấu hiệu của các hành tinh đá khác trong Hệ Mặt trời.
Phát hiện này cho thấy, dung nham từ các núi lửa đang hoạt động có thể tiếp tục quét sạch bề mặt hành tinh. Các nhà khoa học đã trình bày chi tiết phát hiện vào ngày 27/10 trên Tạp chí Khoa học Hành tinh.
Hiểu rõ hơn về hoạt động của núi lửa trên sao Kim có thể giúp làm sáng tỏ phát hiện gần đây về khí phosphine ở đó. Một số nhà nghiên cứu cho rằng, khí phosphine có thể liên quan đến sự sống trên “hành tinh địa ngục”.
Tác giả chính của nghiên cứu - ông Piero D’Incecco, nhà khoa học hành tinh tại Đại học D’Annunzio ở Pescara (Italy), cho biết: “Sự hiện diện của phosphine trong bầu khí quyển của sao Kim có thể liên quan đến hoạt động núi lửa đang diễn ra hoặc diễn ra gần đây. Do đó, việc tìm kiếm các địa điểm có khả năng có hoạt động núi lửa trên sao Kim là rất quan trọng”.
Trầm tích núi lửa mới
Vào năm 2010, tàu vũ trụ Venus Express của Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) đã phát hiện ra những dị thường hồng ngoại trên các sườn phía trên và phía Đông của núi lửa Idunn Mons. Phát hiện cho thấy, sự hiện diện của trầm tích núi lửa mới.
Phát hiện được cho là gợi ý rằng, khu vực này có thể đã chứng kiến núi lửa hoạt động trong vài triệu năm qua. Các nhà nghiên cứu đã phân tích những quan sát của tàu vũ trụ về đỉnh núi lửa Idunn Mons. Từ đó, nhằm tìm dấu hiệu cho thấy núi lửa hoạt động gần đây.
Họ kết hợp dữ liệu này với các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm về cách đá núi lửa biến đổi khi tiếp xúc với nhiệt độ bề mặt cao và bầu khí quyển giàu chất ăn da, lưu huỳnh, carbon dioxide của sao Kim.
Những hình ảnh bề mặt của sao Kim do Venus Express và tàu vũ trụ Magellan của NASA ghi lại đã xác nhận sự hiện diện của dòng dung nham mới tại Idunn Mons. Dữ liệu khí quyển từ Venus Express cũng phát hiện, ở tầng khí quyển thấp hơn của khu vực Imdr Regio, tốc độ gió chậm hơn so với dự kiến.
Các nhà khoa học nhận định, hiện tượng này có thể liên quan đến nhiệt từ các dòng dung nham phun trào gần đây hoặc đang phun trào.
Sau khi phát hiện ra những vết nứt trên bề mặt, các nhà nghiên cứu cho rằng, đó là bằng chứng của hoạt động kiến tạo trùng khớp với hoạt động núi lửa. Các thí nghiệm gần đây cho thấy, bề mặt đá trên sao Kim có thể thay đổi về mặt hóa học nhanh hơn nhiều so với suy nghĩ trước đây.
Những phân tích trước đây cho rằng, các dòng chảy núi lửa trên Idunn Mons già nhất là 2,5 triệu năm tuổi và trẻ nhất là 250.000 năm tuổi. Song, các phân tích hóa học mới cho thấy, thực tế, những tảng đá này trẻ hơn nhiều. Các nhà nghiên cứu kết luận, núi lửa Idunn Mons có thể hoạt động cách đây từ 10.000 năm đến vài năm trước.
Nhà nghiên cứu D’Incecco cho biết: “Đây là lần đầu tiên chúng tôi kết hợp nhiều bộ dữ liệu khác nhau. Qua đó, phát hiện các hoạt động kiến tạo cũng như vụ phun trào gần đây và có thể đang diễn ra ở một hành tinh trên cạn không phải là Trái đất”.
Một số sứ mệnh trong tương lai hiện được lên kế hoạch để thăm dò sao Kim. Trong đó, tàu quỹ đạo VERITAS của NASA và tàu thăm dò EnVision của ESA sẽ tới sao Kim.
Đồng tác giả nghiên cứu Justin Filiberto - nhà khoa học hành tinh tại Trung tâm Vũ trụ Johnson của NASA ở Florida - cho biết: “Nếu núi lửa trên sao Kim đang hoạt động, các sứ mệnh trong tương lai nên nhắm mục tiêu đến các khu vực địa chất trẻ này. Nhờ đó, thực hiện các phép đo có độ phân giải cao để xem khu vực nào có núi lửa đang hoạt động”.
Theo nhà khoa học này, những nhiệm vụ như vậy có thể giúp điều tra xem núi lửa nào đã thay đổi. Đồng thời, tìm hiểu chúng đã thay đổi như thế nào và tốc độ thay đổi ra sao.
