Khi ta ẩn dưới hầm
Trên đầu ta tiếng rít gầm man rợ
Thành phố rung lên trong tiếng nổ ầm ầm
Ta vẫn tin bầu trời không sụp đổ.
Khi ta ngồi trên mâm pháo
Trong tư thế ngẩng đầu
Đĩnh đạc vít quân thù xuống đất
Vầng trán ta
Nâng bầu trời lên cao
Qua chiến đấu mười năm
Ta đã rõ
Vầng trán cao tới đâu
Bầu trời cao tới đó
(Hà Nội tháng 12/1972)
Minh Giang
Bản lĩnh trí tuệ bộ đội Cụ Hồ
Tháng 12/1972, sau khi đơn phương tuyên bố hoãn không thời hạn hội nghị Paris về chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam, đế quốc Mỹ đã mở cuộc tập kích chiến lược bằng không quân vào Hà Nội với dã tâm: “Đưa nước ta trở về thời kỳ đồ đá”, nhưng chúng đã sai lầm.
Cuộc chiến đấu 12 ngày đêm trên bầu trời Hà Nội đã bẻ gãy những cánh pháo đài B52 - vũ khí tối tân nhất của giặc Mỹ.
Trong những ngày chiến tranh ác liệt ấy, nhà thơ quân đội Minh Giang đã tái hiện hình ảnh các chiến sĩ phòng không với lòng dũng cảm, trí thông minh sáng tạo cùng kỹ thuật thao tác chiến đấu điêu luyện, mưu trí đối đầu trực tiếp bắn rơi máy bay Mỹ, lập nên những chiến công oanh liệt.
Nhà thơ đã sáng tạo tứ thơ mới mẻ, độc đáo, có sức truyền cảm lớn lao, vừa cụ thể vừa khái quát, vừa mô tả hiện thực vừa vươn lên một tầm nhận thức mới và cao hơn hết là bản lĩnh trí tuệ của người chiến sĩ quân đội nhân dân Việt Nam - những anh bộ đội Cụ Hồ làm chủ vũ khí hiện đại.
Bài thơ đưa ta về không khí chiến tranh những ngày đó:
Khi ta ẩn dưới hầm
Trên đầu ta tiếng rít gầm man rợ
Thành phố rung lên trong tiếng nổ ầm ầm.
Chỉ bằng mấy phác họa mà cho ta hình dung sự khốc liệt của cuộc chiến tranh phá hoại bằng không quân Mỹ. Thế nhưng, với một khẳng định, một niềm tin, một ý chí: “Ta vẫn tin bầu trời không sụp đổ” đã nâng lên một tầm cao mới, một khí thế mới, một tư thế mới để đối chọi trực diện cuộc không chiến ác liệt. Đó là:
Khi ta ngồi trên mâm pháo
Trong tư thế ngẩng đầu
Đĩnh đạc vít quân thù xuống đất.
Chỉ với hai cận cảnh khi dưới hầm trú ẩn và khi trên mâm pháo chiến đấu, nhà thơ đã vẽ nên thật sinh động khí phách, tâm hồn của người chiến sĩ thật đẹp, thật đàng hoàng, thật bản lĩnh, tự tin toát lên một phong thái đĩnh đạc với sức mạnh tinh thần lớn lao.
Chỉ một từ “vít” mà khơi dậy thế chủ động can trường, thế chiến công quyết thắng, sức mạnh của ý chí của nội lực tiềm tàng hun đúc từ truyền thống lịch sử ngàn năm dân tộc.
Đặc biệt là sự thông minh sáng tạo quả cảm tập trung ở hình ảnh: “Vầng trán - Nâng bầu trời lên cao”. Quả thật đây là hình ảnh rất thực tế nhưng có sức lan tỏa, lan xa có tính khái quát cao. Một biểu tượng thật hào hùng đã khẳng định một chân lý:
Qua chiến đấu mười năm
Ta đã rõ
Vầng trán cao tới đâu
Bầu trời cao tới đó.
Bài thơ được khép lại bằng những câu thơ đanh thép khẳng định một tầm vóc, một bản lĩnh, một “Dáng đứng Việt Nam” đã nâng tầm vị thế đất nước vươn cao, vươn xa.
Đó là âm vang của chiến thắng “Mười hai ngày đêm Điện Biên Phủ trên không” trên bầu trời Hà Nội đã đập tan, bẻ gãy ý đồ chiến lược của đế quốc Mỹ và làm nức lòng bạn bè quốc tế, góp phần to lớn vào cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn với chiến dịch đại thắng mùa xuân năm 1975 lịch sử.