Vợ chồng nhà toán học John Nash
Tài năng xuất chúng
Cảnh sát bang New Jersey cho biết, nhà toán học John Nash, 86 tuổi và vợ Alicia Nash, 82 tuổi thiệt mạng hôm 23-5 khi đi trên một chiếc taxi ở thị trấn Monroe tại New Jersey. Chiếc taxi chở hai vợ chồng ông đã bất ngờ mất lái, đâm vào rào chắn và một chiếc xe khác khiến hai ông bà bị hất văng ra ngoài và tử nạn ngay tại hiện trường. Trong khi đó, lái xe taxi đã được đưa tới bệnh viện với những vết thương không nguy hiểm đến tính mạng.
Vụ tai nạn xảy ra khi vợ chồng nhà toán học đang trên đường từ sân bay về nhà sau chuyến đi tới Na Uy để nhận giải thưởng Abel từ Viện Hàn lâm Khoa học Na Uy. Sự ra đi đột ngột của nhà toán học nổi tiếng khiến nhiều người tiếc nuối. “Thật choáng váng… Trái tim tôi sẽ luôn ở bên John, Alicia và gia đình của họ. Họ có một tâm hồn đẹp, một trái tim đẹp và sự đồng điệu tuyệt vời”, nam diễn viên Russel Crowe, người thể hiện vai diễn John Nash trong bộ phim giành 4 giải Oscar “A beautiful mind” (tạm dịch: Một tâm hồn đẹp), bày tỏ sự tiếc thương trên trang Twitter của mình.
Đạo diễn bộ phim “A beautiful mind”, Ron Howard cũng bày tỏ sự thương tiếc đối với nhà toán học xuất chúng cùng người vợ tuyệt vời của ông.John Forbes Nash Jr. sinh ngày 13-6-1928 ở Bluefield, West Virginia (Mỹ) trong một gia đình có cha là kỹ sư điện tử, mẹ là giáo viên dạy tiếng Anh và tiếng Latinh.
Ngay từ nhỏ, Nash đã sớm tỏ ra là người có tính tình hướng nội, không ham chơi đùa mà chỉ thích đọc sách. Năm 20 tuổi, John Nash lấy bằng thạc sĩ. Tài năng của ông nổi trội tới mức, trong bức thư Giáo sư Duffin viết giới thiệu Nash tới trường Đại học danh tiếng Princeton học tiếp nghiên cứu sinh Tiến sỹ với vỏn vẹn một câu: “Người này là một thiên tài”.
Chuyện tình cảm động
John Nash kết hôn với bà Alicia Lardé, một sinh viên ngành vật lý tại Học viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) vào tháng 2-1957. Tháng 7-1958, tạp chí Fortune bầu chọn Nash là ngôi sao sáng nhất trong số các nhà toán học của thế giới hiện đại. Trong suốt sự nghiệp của mình, ông từng tham gia giảng dạy ở nhiều đại học danh tiếng như Học viện Công nghệ Massachusetts hay Đại học Princeton.
Ông bắt đầu nhận thấy những dấu hiệu của căn bệnh tâm thần phân liệt khi đang đứng trên giảng đường Học viện Công nghệ Massachusetts. Sau một thập kỷ chống chọi với bệnh tật, nhà toán học tài ba đã quyết định từ giã công việc giảng dạy. Cùng lúc đó, cuộc hôn nhân với bà Alicia tan vỡ. Hai người ly dị vào năm 1962 nhưng bà Alicia vẫn đưa ông về nhà chăm sóc trong một thời gian dài, trước khi hai người tái hôn vào năm 2001.
Sau khi thấy bệnh tình có dấu hiệu được kiểm soát, John Nash quay lại với công việc giảng dạy tại Princeton. Năm 1994, ông vượt qua nhiều gương mặt khác để giành giải Nobel Kinh tế với công trình “Lý thuyết trò chơi” mà ông từng đề cập trong bản luận án Tiến sỹ 28 trang khi ông mới 22 tuổi đã khiến cả thế giới kinh ngạc.
Công trình này mô hình hóa tất cả các tương tác xã hội giữa con người với con người dưới dạng toán học để tìm ra các giải pháp cân bằng (equilbrium). Tên của nhà toán học được đặt cho một loại cân bằng này gọi là Nash Equilibrium. Cho đến nay, “Lý thuyết trò chơi” vẫn còn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành khoa học xã hội. Ngoài giải Nobel, Nash còn giành nhiều giải toán học danh giá khác như John von Neumann (1978), Steele (1999) của Hội toán học Mỹ.
Câu chuyện về cuộc đời nhà toán học tài ba này cũng như những hy sinh thầm lặng của bà Alicia Nash khi ở bên cạnh chăm sóc ông những lúc bệnh tật đã trở thành nguồn cảm hứng cho bộ phim được chuyển thể từ cuốn tiểu thuyết cùng tên “A beautiful mind”. Bộ phim này nhận được 8 đề cử Oscar năm 2002 và giành chiến thắng ở các hạng mục: Bộ phim xuất sắc nhất, Đạo diễn xuất sắc nhất, Bộ phim chuyển thể xuất sắc nhất và Nữ diễn viên phụ xuất sắc nhất.
Theo An Ninh Thủ Đô
