10 tuổi trở thành vợ của cậu ruột
Trương Yên vốn là con gái của Triệu vương Trương Ngao và công chúa Lỗ Nguyên và là cháu ngoại của Hán Cao Tổ - Lưu Bang. Xét về quan hệ huyết thống, Trương Yên chính là cháu gọi Hán Huệ Đế Lưu Doanh là cậu ruột.
Năm 194 TCN, Hán Cao Tổ Lưu Bang qua đời, truyền lại ngôi báu cho con trai 16 tuổi. Ngồi ở ghế vua nhưng thực chất Lưu Doanh chỉ là một ông vua bù nhìn vì mọi quyền thế đều do một tay mẹ ông là Thái hậu Lã Trĩ thao túng.
Để có thể giám sát và khống chế cậu con trai ngày một lớn khôn, Thái hậu Lã Trĩ đã lên kế hoạch tuyển chọn một người con dâu thật ưng ý. Người có nhan sắc thì xuất thân tầm thường, kẻ lại có quá nhiều dã tâm … Cuối cùng, Lã Trĩ đã quyết định chọn Trương Yên, cháu gái của mình để làm vợ cho con trai.
Trương Yên lúc ấy mới 10 tuổi, là người vừa có xuất thân cao quý, dung mạo lại xinh đẹp, tính tình nho nhã hiểu chuyện. Bản thân Lưu Doanh rất quý mến cô cháu gái của mình.
Bất chấp mối quan hệ huyết thống, Lã Trĩ ngay lập tức hạ lệnh cho Trương Yên nhập cung và sắc phong thành Hoàng hậu dù hai người đó là cậu - cháu ruột. Quyết định này đã vấp phải sự phản đối từ chính cha mẹ Trương Yên cũng như Lưu Doanh.
Thế nhưng, dù Hán Huệ Đế ra sức cự tuyệt, bố mẹ Trương Yên phản đối nhưng vẫn không thể lại được với quyền lực của Thái hậu. Lã Trĩ đã gây sức ép đối với tất cả những người liên quan dưới quyền mình để cuộc hôn nhân được diễn ra đúng như ý bà sắp đặt. Đây cũng chính là biến cô khiến người con gái xinh đẹp Trương Yên dành cả quãng đời còn lại trong sự cô quạnh.
Khoảng năm 192 TCN, đám cưới của Hán Huệ Đế Lưu Doanh và Trương Yên diễn ra linh đình trong thành Trường An. Vị vua trẻ Lưu Doanh nhất quyết không chạm đến người vợ trẻ phần vì là cháu gái ruột, phần vì ghê rợn trước đòn ghen tàn độc của Thái hậu Lã Trĩ đối với sủng phi của cha mình là Thích phu nhân.
Lưu Doanh dần trở nên bê tha, xa rời việc triều chính. Từ một người có chí hướng, Hán Huệ Đế chìm đắm trong tửu sắc, ngày đêm uống rượu, chơi bời, phó mặc mọi việc lớn nhỏ cho Thái hậu quyết định.
Có lần, Lưu Doanh khóc và nói với Lã Trĩ rằng: "Con là con trai mẹ, nhưng thực sự không thể làm được những việc tàn nhẫn như mẹ đã làm. Từ nay về sau, mọi việc trong thiên hạ mẹ tự lo là được rồi".
Đến năm Trương Yên 14 tuổi, trở thành một thiếu nữ xinh đẹp, Thái hậu Lã Trĩ để ý đến cuộc hôn nhân này. Bà sai người giám sát hai vợ chồng con trai, ép Hoàng đế phải ngủ chung giường với Hoàng hậu để sớm có hoàng tử. Lã Trí muốn Hoàng hậu nhanh có người kế vị để tiếp tục thâu tóm quyền lực.
Song oán niệm với Thái hậu đã quá sâu sắc, Lưu Doanh nhất quyết không chạm vào Hoàng hậu mà tiếp tục sủng ái các phi tần khác. Thậm chí khi Lã Trĩ đe dọa sẽ giết tất cả các tần phi mà Hoàng đế sủng hạnh, Lưu Doanh vẫn không mảy may thay đổi. Cuộc sống của Trương Yên tuy mang danh là một bước lên ngôi mẫu nghi thiên hạ nhưng buồn tủi, cô đơn đến tột cùng.
14 tuổi làm Thái hậu, cuối đời vẫn trinh nguyên
Sau nhiều năm nhập cung, Trương Yên vẫn như gái chưa chồng, ngày ngày cuộc sống trôi qua trong buồn tủi. Mẹ của nàng, công chúa Lỗ Nguyên mỗi lần nhập cung đều cầm tay con mà khóc rằng: "Con xinh đẹp như vậy mà cả đời vẫn là trinh nữ. Mỗi lần ta nghĩ tới, lòng đau như cắt".
Để an ủi con gái, bà đành nói rằng nàng chính là tiên nữ giáng trần, có lẽ ông trời không muốn để nàng nhiễm bụi trần thế.
Thời gian sau, một phi tần của Hán Huệ Đế mang thai. Thái hậu Lã Trĩ đã lợi dụng việc này truyền tin rằng Trương Yên mang thai rồi sinh con. Bên cạnh đó bà bí mật ra lệnh giết chết phi tần kia, đem đứa con đến cung Hoàng hậu.
Tới năm 188 TCN, sau một thời gian dài sa đọa, ham mê tửu sắc, Lưu Doanh mắc bạo bệnh và qua đời. Trương Yên mới 14 tuổi có con trai là thái tử nên được phong làm Thái hậu. Ở ngôi vị biết bao người mơ ước nhưng ít ai biết rằng cuộc đời nàng lại là một chuỗi những buồn tủi đến vậy.
Trương Yên qua đời ở tuổi 36. Người ta kể rằng khi tắm rửa, thay quần áo cho Trương Yên, các cung nữ mới phát hiện ra nàng vẫn là gái trinh nữ. Điều này khiến ai nấy không khỏi xót thương.
Thậm chí ở nhiều nơi người ta còn lập miếu thờ tôn vinh người phụ nữ sống cả cuộc đời hiu quạnh để tới khi lìa đời vẫn là thiếu nữ trinh nguyên.
