Hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam (26/12) với chủ đề “Đầu tư cho công tác dân số là đầu tư cho phát triển bền vững”, Sơn La đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp thiết thực nhằm nâng cao chất lượng dân số, coi đây là nền tảng quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội giai đoạn tới.
Thực tiễn cho thấy, công tác dân số ở Sơn La hiện vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức đáng lưu ý như: chênh lệch mức sinh giữa các vùng, già hóa dân số diễn ra nhanh, tỷ số giới tính khi sinh ở mức cao, tình trạng lựa chọn giới tính thai nhi, tảo hôn và kết hôn cận huyết thống vẫn xuất hiện tại một số địa bàn vùng sâu, vùng xa. Cùng với đó, tỷ lệ sàng lọc trước sinh, sơ sinh và khám sức khỏe định kỳ cho người cao tuổi còn thấp, ảnh hưởng trực tiếp đến mục tiêu nâng cao chất lượng dân số.
Theo Chi cục Dân số tỉnh, nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ tư tưởng trọng nam khinh nữ vẫn còn tồn tại trong một bộ phận người dân, nhất là vùng đồng bào dân tộc thiểu số; nhận thức về sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình chưa đồng đều… Ngoài ra, xu hướng kết hôn muộn, sinh ít con, cùng những bất cập về chính sách và năng lực đội ngũ cán bộ dân số cơ sở cũng đặt ra yêu cầu đổi mới mạnh mẽ hơn trong công tác dân số.
Chi cục Dân số tỉnh Sơn La đã chủ động tham mưu cho UBND tỉnh, Sở Y tế xây dựng và triển khai kế hoạch công tác dân số trong tình hình mới, gắn với các chương trình, đề án nâng cao chất lượng dân số.
Đồng thời, chú trọng nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, đặc biệt là kỹ năng truyền thông, tư vấn, giáo dục sức khỏe cho cán bộ chuyên trách và cộng tác viên dân số tại cơ sở.
Hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia về Dân số và Ngày Dân số Việt Nam 26/12 đã tổ chức nhiều hoạt động truyền thông. Việc đổi mới hình thức truyền thông, đưa các thông điệp dân số đến gần hơn với người dân, nhất là nhóm thanh thiếu niên và người trẻ.
Nhiều thông điệp trọng tâm được lan tỏa rộng rãi như: Công tác dân số là sự nghiệp của toàn Đảng, toàn dân; Khám sức khỏe trước khi kết hôn vì hạnh phúc gia đình, vì tương lai giống nòi; Không tảo hôn, không kết hôn cận huyết thống để nâng cao chất lượng dân số…
Công tác truyền thông được triển khai linh hoạt thông qua báo chí, truyền thông trực tiếp tại cộng đồng, lồng ghép trong sinh hoạt của các đoàn thể, tổ dân phố và trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook, Zalo, TikTok. Năm 2025 đã có hơn 8.400 buổi truyền thông được tổ chức, tiếp cận trên 200.000 lượt người; đồng thời tăng cường pano, áp phích, băng rôn, tờ rơi và trang bị phương tiện nghe – nhìn cho các bản, góp phần nâng cao hiệu quả tuyên truyền ở vùng khó khăn.
Năm 2025, có 15 xã, phường tổ chức chiến dịch truyền thông lồng ghép cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS - KHHGĐ, thu hút hơn 5.400 người tham gia với các hoạt động khám sức khỏe trước hôn nhân, sàng lọc trước sinh và sơ sinh, tư vấn giảm thiểu tảo hôn, kết hôn cận huyết thống, khám sức khỏe cho người cao tuổi. Nhiều mô hình được duy trì hiệu quả như Câu lạc bộ “Bạn gái tiêu biểu” tại các trường THPT, góp phần trang bị kiến thức, kỹ năng sống cho học sinh nữ…
Với những giải pháp đồng bộ hưởng ứng Tháng hành động Quốc gia về Dân số, các chỉ tiêu dân số của tỉnh năm 2025 tiếp tục chuyển biến tích cực: tỷ lệ tăng dân số tự nhiên đạt 1,02%, tỷ số giới tính khi sinh giảm còn 117 trẻ trai/100 trẻ gái, tỷ lệ sàng lọc trước sinh đạt 30%, tăng so với năm trước.
