Cụ thể, bệnh nhân N.A.T. (26 tuổi) tới Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh khám sức khỏe thì phát hiện thận trái lấp kín sỏi. Theo bệnh nhân, anh làm việc tại một siêu thị điện máy. Ngoài thời gian làm việc chính thức, anh thường xuyên tăng ca tối để vận chuyển, kiểm kê hàng nhập/xuất kho của siêu thị.
Công việc bận rộn nên anh đã quen với những bữa cơm mua ngoài “cho xong bữa” và uống ít nước, nhịn đi tiểu trong giờ làm. Bệnh nhân chỉ đi tiểu khi bụng đau, căng tức.
Khi mang vác, vận chuyển hàng hóa của siêu thị, anh T. thường thấy đau âm ỉ tại vùng hông dưới bên trái, đi tiểu thấy có máu. Tuy nhiên, lúc ngồi một chỗ làm việc hay đi lại nhẹ nhàng thì không đau, không tiểu máu. Do đó, anh nghĩ nguyên nhân là ảnh hưởng của vết mổ ruột thừa 10 năm trước.
Bác sĩ Nguyễn Trường Hoan, Khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết, kết quả chụp cắt lớp vi tính (CT) cho thấy, trong bể thận trái của anh T. có rất nhiều sỏi đủ kích thước. Ngoài ra, nồng độ bạch cầu trong nước tiểu tăng là dấu hiệu nhiễm khuẩn đường tiểu, nhưng người bệnh chưa có biểu hiện sốt, rét run.
Theo bác sĩ Hoan, những trường hợp lấy ra lượng sỏi lớn trong thận như anh T. hiện nay ít gặp do ý thức khám sức khỏe định kỳ của người dân ngày càng nâng cao. Người bệnh có xu hướng điều trị sớm khi sỏi còn nhỏ.
Ở trường hợp của anh T., sỏi tuy nhiều nhưng không gây tắc nghẽn, ít gây đau. Tuy nhiên, do có sỏi san hô lớn, nếu không điều trị sớm, viên sỏi gia tăng kích thước, choán hết bể thận, gây ứ nước tiểu, dẫn đến nhiễm khuẩn thận, ứ mủ, suy giảm từ từ chức năng thận, nguy cơ phải cắt thận. Nguy hiểm hơn sẽ gây nhiễm khuẩn vào máu, có thể cướp đi tính mạng người bệnh.
Chuyên gia cho biết, sỏi tiết niệu nói chung, sỏi thận nói riêng có tính di truyền. Người có sỏi thì người thân ruột thịt của người bệnh cũng dễ bị sỏi hơn.
Một nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ thực hiện trên 8.870 cặp song sinh phát hiện, khả năng di truyền sỏi thận lên tới 56%. Một nghiên cứu khác tại Anh cho thấy, 35% người bệnh sỏi thận do tăng canxi niệu có nguyên nhân di truyền từ gia đình. Ngoài di truyền, thói quen ăn uống cũng là nguyên nhân hình thành sỏi phổ biến.
Các bác sĩ khuyến cáo, người dân nên uống nhiều nước (2 - 3 lít/ngày), ăn giảm mặn; giảm dầu mỡ, đạm động vật, thực phẩm giàu oxalat (củ cải trắng, khoai lang, rau chân vịt…); hạn chế nước uống có ga, rượu bia…
Khi có dấu hiệu đau hông lưng dữ dội nhất là khi vận động mạnh, tiểu máu, tiểu buốt, tiểu nhiều lần… cần đến bệnh viện khám, điều trị kịp thời.
Với người cơ địa dễ tạo sỏi hoặc có người nhà có tiền sử điều trị sỏi, cần khám sức khỏe định kỳ 12 tháng/lần để sớm phát hiện, điều trị khi sỏi còn nhỏ.
