Chuyến xe hướng nghiệp: Hành trang vững chắc cho tương lai

Sự kiện do Sở GD&ĐT Bắc Ninh và Đại sứ quán CHLB Đức tại Việt Nam tổ chức, mở đầu hành trình tới gần 20 tỉnh, thành trong cả nước từ nay đến tháng 11/2025, chặng đầu tiên là Bắc Ninh.

Miễn học phí, thu hút giảng viên giỏi

Trong không gian của một xe container 40 feet được thiết kế thành phòng tư vấn lưu động, học sinh, sinh viên không chỉ được trải nghiệm công nghệ thực tế ảo, mà còn được kết nối với các chuyên gia tư vấn nghề nghiệp, tìm hiểu cơ hội học tập - làm việc tại Đức.

Bà Helga Margarete Barth - Đại sứ CHLB Đức tại Việt Nam - cho biết, đây là dự án đặc biệt nhằm truyền cảm hứng về các lựa chọn nghề nghiệp “Made in Germany” và thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Các bạn trẻ sẽ được tìm hiểu thông tin chính xác, mới nhất về di cư lao động an toàn, làm việc hợp pháp tại Đức.

Theo Đại sứ CHLB Đức tại Việt Nam, từ năm 2008, nước này đã hỗ trợ mạnh mẽ cho Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh. Trong đó có công tác đào tạo nhân lực trong các lĩnh vực kỹ thuật điện, cơ điện tử và cơ khí kim loại. Từ năm 2021, hơn 300 sinh viên (trong đó có 4 nữ sinh) được đào tạo nghề về tiện kim loại và điện công nghiệp theo tiêu chuẩn Đức. Vị đại sứ cũng cho biết, từ nay đến tháng 11/2025, chiếc xe sẽ ghé thăm gần 20 tỉnh và thành phố ở Việt Nam.

Theo ông Lê Xuân Lợi - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Ninh - cho biết, tỉnh đã ban hành nhiều chính sách đặc thù để phát triển giáo dục nghề nghiệp. Điển hình như Nghị quyết 10 (2021) miễn, giảm học phí khối ngành công nghiệp và Nghị quyết 5 (2024) thu hút giảng viên chất lượng cao đào tạo các ngành công nghiệp số, vi mạch bán dẫn.

Ông Lê Xuân Lợi đánh giá “Chuyến xe hướng nghiệp Đức” mang ý nghĩa đặc biệt khi điểm đến đầu tiên là tỉnh Bắc Ninh. Sự kiện này sẽ giúp cho ngành GD&ĐT của tỉnh Bắc Ninh tiếp cận mô hình đào tạo nghề kép chuẩn Đức - hình mẫu toàn cầu về giáo dục nghề nghiệp. Tạo cầu nối trực tiếp giữa doanh nghiệp Đức, cơ sở đào tạo và người lao động Bắc Ninh, góp phần thúc đẩy công tác hướng nghiệp, giúp học sinh có cái nhìn rõ hơn về lộ trình nghề nghiệp tương lai.

Cũng theo ông, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc định hướng nghề nghiệp cho thế hệ trẻ không nên dừng lại trong phạm vi quốc gia mà cần phải mở rộng ra thế giới. Với nền giáo dục tiên tiến, thị trường lao động mở và quan hệ hợp tác hiệu quả với Việt Nam, CHLB Đức đang trở thành điểm đến hấp dẫn để giới trẻ học tập, làm việc và phát triển sự nghiệp một cách bền vững.

Học để làm việc và hội nhập quốc tế

Trải nghiệm chương trình, Trịnh Đa (20 tuổi), sinh viên nghề Cắt gọt kim loại K14, cho biết, học nghề theo chuẩn Đức không dễ, đòi hỏi cao về kỹ năng, nhất là sử dụng thành thạo máy tiện, phay CNC. “Nhưng nhờ nhà trường đầu tư thiết bị hiện đại, lớp học chỉ 20 người, em được hướng dẫn tận tình. Em quyết tâm học thật tốt để làm việc tại công ty sản xuất máy móc, điện tử trong tương lai”.

Trao đổi với Báo GD&TĐ, ông Vũ Quang Khuê - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh, đánh giá “chuyến xe hướng nghiệp Đức” rất ý nghĩa nhằm truyền tải thông tin chính thống, cập nhật về cơ hội du học, làm việc ở Đức tới học sinh, sinh viên, phụ huynh, các cơ sở đào tạo và cơ quan chức năng.

Chuyến xe cũng giới thiệu về mô hình nghề đào tạo kép phù hợp với cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, tiếp cận công nghệ mới tại doanh nghiệp, tiếp cận việc làm thuận lợi sau ra trường. Việc đào tạo này giúp tiết kiệm nguồn lực, vì sản phẩm đầu ra là sản phẩm của doanh nghiệp, đảm bảo phối hợp giảng viên và kỹ sư doanh nghiệp chất lượng đầu ra… Chẳng hạn, các em học được kỹ năng công nghiệp, an toàn vệ sinh lao động, quản lý xưởng theo tiêu chuẩn 5S…

“Để đáp ứng tiêu chuẩn Đức hay các nước tiên tiến, các em phải đảm bảo tiêu chí về ngoại ngữ, trang bị kỹ năng nghề, định hướng theo các môn STEM như Toán, Vật lý, kỹ thuật công nghệ để có định hướng từ đầu. Nhà trường sẵn sàng hỗ trợ, bổ trợ ngôn ngữ tiếng Anh, tiếng Đức, trước khi tham gia thị trường lao động. Tuy nhiên, các bạn trẻ phải lưu ý luôn trau dồi các kỹ năng xã hội, năng lực số, nhận thức văn hóa bên cạnh kiến thức, kỹ năng chuyên môn”, ông Khuê nói.

“Chúng tôi áp dụng đào tạo 1+1+1 (1 năm học tại trường, 1 năm tại doanh nghiệp, 1 năm thực hành - làm đồ án). Sinh viên học xong có thể bảo vệ đồ án tốt nghiệp ngay trong nhà máy. Họ không còn bỡ ngỡ khi bước vào môi trường làm việc thực tế” - thầy Khuê chia sẻ thêm.

Doanh nghiệp là “trường học thứ hai”

Tại phòng thực hành điện - điện tử do Tổ chức Hợp tác Quốc tế Đức (GIZ) tài trợ, ThS Nguyễn Thị Hồng (giảng viên Khoa Điện - Điện tử, Trường Cao đẳng Công nghiệp Bắc Ninh) đang giảng bài về điều khiển điện khí nén. “Chúng tôi dạy sinh viên cách lập trình hệ thống tự động hóa, tìm kiếm tài liệu kỹ thuật bằng tiếng nước ngoài. Sau 12 năm giảng dạy, tôi thấy 20 - 30% sinh viên có thể tự tin ngay sau tốt nghiệp, số còn lại phải tiếp tục trau dồi kỹ năng mềm và sự tự tin”, cô Hồng nói.

Theo cô, kỹ năng công nghiệp không chỉ là làm chủ thiết bị mà còn là tác phong: Đi học đúng giờ, mặc đồng phục, trình bày rõ ràng ý tưởng. Trường còn tổ chức ngoại khóa, thể thao, văn nghệ… giúp sinh viên rèn luyện sự hòa đồng, tinh thần làm việc nhóm, kiềm chế sự nóng giận, tăng tự tin - những phẩm chất quan trọng khi ra trường. Sau đó, sinh viên có thể học kỹ năng mới liên quan đến các ngành mũi nhọn như bán dẫn, tự động hóa, AI…

“Chúng tôi cung cấp thư viện bài giảng số để các em học suốt đời. Có bạn sau khi tốt nghiệp đi làm vẫn có thể truy cập lại kiến thức, học thêm để cạnh tranh trong thị trường lao động đang thay đổi nhanh chóng”, cô nói.

Cô nói thêm ở độ tuổi 18, 19, 20 tuổi, trường học sẽ giúp các em uốn nắn, xây dựng được tác phong, trách nhiệm với công việc, từ việc học đúng giờ, hoàn thành bài tập, đến thuyết trình sử dụng máy móc. Ban đầu, giảng viên đưa ra đề bài xây dựng hệ thống cơ bản và mã thiết bị, việc của sinh viên là tự tìm tài liệu, tra kiến thức trên Google, đọc thêm tài liệu tiếng Anh và dịch sang tiếng Việt, sau đó chắt lọc thông tin, đưa ra giải pháp tốt nhất, tương tự như làm việc ở công ty.