Bánh giá rẻ, to như pizza
Hiện, trên thị trường xuất hiện rất nhiều các loại bánh Trung thu có nguồn gốc từ Đài Loan, Trung Quốc với giá chỉ từ 2.000 đồng/chiếc. Bánh được quảng cáo có nhiều vị khác nhau, từ đậu xanh, đậu đỏ, thập cẩm đến sầu riêng, trứng muối. Bánh không có hạn sử dụng mà chỉ ghi thời gian sản xuất.
Theo một số người bán, bánh luôn trong tình trạng cháy hàng ở Hà Nội và TPHCM. Mới đây, cơ quan chức năng bắt giữ lô 1.000 bánh trung thu nhập lậu tại một cửa hàng nông sản ở La Phù, Hoài Đức, Hà Nội. Lô hàng này đựng trong các bao tải, không có thông tin về hạn sử dụng.
Một loại khác có giá “hấp dẫn” là bánh Trung thu Hồng Kông. Bánh có đường kính lên tới 22cm, nặng 700g, nhân được quảng cáo là làm từ đậu đỏ và hạt óc chó… Giá bán “siêu rẻ”, chỉ từ 60.000 - 70.000 đồng/chiếc. Nếu mua số lượng lớn giá chỉ còn 50.000 đồng/chiếc.
Chủ tài khoản Facebook Thảo Xinh cho biết, loại bánh này được mối sỉ cho biết xách tay từ Hồng Kông về với số lượng lớn, giá khá hấp dẫn. Lấy sỉ mỗi thùng 100 chiếc giá chỉ 40.000 đồng/cái nên bán ra 70.000 đồng. Bánh có vỏ mềm, ướt, nhân ngọt và khá ngấy. Rất nhiều chị em mua về cho con nhỏ ăn.
Biến “thực phẩm rác” thành bánh
Tiến sĩ Từ Ngữ, Tổng Thư ký Hội Dinh dưỡng Việt Nam cho biết, để làm bánh phải có quy trình từ bột, nhân, khuôn, nướng... Đặc biệt là vấn đề vệ sinh, nếu thực hiện đúng các quy trình thì đòi hỏi phải đầu tư rất lớn. Muốn giá rẻ thì quy trình phải thay đổi và nguyên liệu cũng phải rất rẻ.
Quan sát những chiếc bánh Trung thu giá rẻ này thì thấy phần nhân của chúng không rõ ràng. Đáng lẽ nhân bánh phải thể hiện rõ là nguyên liệu gì. Còn loại bánh này không nhìn thấy nhân do đã được làm nhuyễn ra.
Với mức giá rẻ khó tin, TS Từ Ngữ cho rằng, nhiều khả năng nhân bánh được làm từ thực phẩm rác. Đó là các loại thực phẩm được trữ đông, lưu cữu lâu ngày với nhiệt độ -20 hoặc -30 độ C. Do đã hết hạn sử dụng nên có giá thành rất rẻ.
Nếu dùng nguyên liệu rác thì vì sao bánh có mùi thơm, được nhiều người ưa thích? Theo TS Từ Ngữ, đó là bởi chất phụ gia. Phụ gia làm mất đi mùi vị gốc của thực phẩm. Họ trộn hương liệu gần giống với thực phẩm đầu vào.
Có thể các loại bánh không gây ngộ độc cấp nhưng ảnh hưởng lâu dài thì chưa được kiểm chứng. Đặc biệt, phụ gia, thực phẩm rác sẽ tác động lên gan, thận, đường tiêu hóa… có nguy cơ gây nên những bệnh mãn tính như xơ gan hoặc ung thư.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh, Viện Công nghệ Sinh học, Công nghệ Thực phẩm cho rằng, không thể nhận biết chất lượng bánh khi quan sát bằng mắt. Muốn biết có đảm bảo an toàn thực phẩm không thì cần đem đi xét nghiệm
Theo một số chuyên gia, bánh Trung thu hay các loại bánh kẹo khác chỉ là đồ ăn chơi. Trong bánh Trung thu, lượng đường rất cao, lipit rất lớn, ăn nhiều sẽ có nguy cơ thừa cân béo phì.
Bánh Trung thu tự làm không hẳn đã yên tâm
Lo ngại bánh Trung thu có chất bảo quản, nhiều người chọn mua bánh handmade (bánh tự làm). Loại bánh này có ưu điểm là yên tâm về nguyên liệu. Nhưng quá trình chế biến, vi sinh vật rất dễ xâm nhập nếu không được thực hiện đúng cách.
Với bánh tự làm, thời gian sử dụng tốt nhất là 5 - 7 ngày (bánh nướng) và 3 - 5 ngày (bánh dẻo). Bánh Trung thu công nghiệp thường có hạn dùng từ 1 - 1,5 tháng. Nên cẩn trọng với các loại bánh có hạn dài đến sau Tết Trung thu.
PGS.TS Nguyễn Duy Thịnh cho biết, thời hạn sử dụng của bánh Trung thu chỉ khoảng từ 1 - 2 tháng. Thế nhưng, có những chiếc bánh thời hạn đến 6 tháng hoặc lâu hơn. Hạn sử dụng của bánh Trung thu thường ngắn do nguyên liệu là thực phẩm dễ ôi thiu.
Bánh truyền thống nguyên liệu thường là dăm bông, lạp xườn, hạt sen, mỡ, đường… lại càng khó bảo quản. Đây cũng là loại nguyên liệu dễ bị ô nhiễm, thuận lợi cho vi sinh vật phát triển.
Thực tế, bánh Trung thu sản xuất theo dây chuyền công nghiệp thường khó bị nhiễm vi sinh vật. Nhưng dù là bánh truyền thống hay công nghiệp, khi sử dụng không nên chỉ căn cứ vào hạn sử dụng. Cần căn cứ thêm vào các yếu tố cảm quan như màu sắc, mùi vị, độ mềm cứng… Khi bánh còn hạn sử dụng nhưng vỏ bánh bị nhũn, nhân bánh không còn mùi thơm, đặc biệt là xuất hiện các đốm mốc thì nhất thiết phải bỏ.
Theo các chuyên gia, về cảm quan, bánh Trung thu ngon, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm thường có mặt bánh vàng đều, da bánh mỏng, nhân khi cắt ra không bị vụn. Nên mua bánh Trung thu ở các cơ sở có tên tuổi đã có sự giám sát, kiểm tra của cơ quan chức năng. Phải xem xét kỹ nhãn mác ghi đầy đủ thông tin về ngày sản xuất, thời hạn sử dụng.
Bánh Trung thu để lâu hoặc ở môi trường nóng, ẩm rất dễ bị mốc. Vì vậy, dù còn thời hạn sử dụng thì vẫn nên kiểm tra trước khi mua. Chỉ ăn bánh không bị dập nát biến dạng, bao bì lành...
