Cuộc xung đột Nga - Ukraine đang nổi lên những cáo buộc lẫn nhau liên quan đến “bom bẩn”, loại bom sử dụng chất nổ thông thường để rải chất phóng xạ trên một khu vực rộng lớn. Vũ khí này chưa được sử dụng trên thực tế nhưng thông tin xuất hiện dồn dập đang dẫn đến không ít lo ngại.
Ngày 25/10, Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Vassily Nebenzia đã chính thức đưa cáo buộc Ukraine đang lên kế hoạch cho một vụ tấn công bằng “bom bẩn” và kêu gọi Tổng thư ký Antonio Guterres cần “hành động để ngăn chặn điều tồi tệ này xảy ra”. Đây là diễn biến mới nhất trong chuỗi các cáo buộc liên tiếp những ngày qua giữa các bên trong cuộc xung đột liên quan đến “bom bẩn”.
Thông tin của ông Nebenzia được nêu trong một bức thư gửi Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, trong đó khẳng định Nga sẽ coi việc sử dụng “bom bẩn” nếu có là một hành động “khủng bố hạt nhân”.
Bức thư này cũng kêu gọi các nước phương Tây và Liên Hợp Quốc làm mọi cách có thể để ngăn viễn cảnh này xảy ra. Ngoài lá thư, phái đoàn Nga cũng đưa vấn đề này ra cuộc họp kín tại Liên Hợp Quốc trong ngày 25/10.
Mọi chuyện bắt đầu từ hôm 23/10 khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu lần đầu đề cập đến lo ngại rằng phía Ukraine có thể sẽ sử dụng “bom bẩn” trong cuộc xung đột, khi ông điện đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Pháp Sebastien Lecornu.
Tuy nhiên, ông Shoigu không đưa ra bằng chứng cụ thể nào về lo ngại này và chỉ nhận định tình hình ở Ukraine đang xấu đi rất nhanh và có thể leo thang mất kiểm soát.
Ngay sau đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky lên tiếng tuyên bố phủ nhận cáo buộc của Nga và đổ trách nhiệm ngược lại phía Moscow. Ông khẳng định đây là “những lời nói dối vừa vô lý vừa nguy hiểm”, vì Ukraine là một thành viên của Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).
Kiev cũng giữ nguyên cam kết không sở hữu bom bẩn cũng như không có kế hoạch mua bất cứ quả bom phóng xạ nào loại này.
Trong ngày 24/10, ngoại trưởng các nước Mỹ, Anh và Pháp cũng ra tuyên bố chung bác bỏ cáo buộc của Nga về việc Ukraine đang chuẩn bị sử dụng “bom bẩn” trên chiến trường và cáo buộc ngược lại Nga đang tìm cách tạo cớ để leo thang căng thẳng. Người đứng đầu ngành ngoại giao các nước này cũng nhấn mạnh ủng hộ một cách kiên định đối với Ukraine để bảo vệ lãnh thổ.
Những cáo buộc liên quan đến bom bẩn bất ngờ xuất hiện với tần suất dày đặc ở các quan chức hành đầu của Nga và Ukraine đã khiến Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) không thể ngồi yên.
Tổ chức này cho biết đang chuẩn bị cử đoàn thanh sát viên đến 2 địa điểm của Ukraine theo yêu cầu của Kiev, nhằm xác định liệu Ukraine có thể triển khai sử dụng bom bẩn như cáo buộc của phía Nga hay không.
Nhà máy làm giàu khoáng sản ở miền Trung Dnipropetrovsk và Viện Nghiên cứu hạt nhân Kiev mà IAEA sẽ cử thanh sát viên tới cũng chính là hai địa điểm mà Nga cáo buộc là cơ sở công nghiệp hạt nhân của Ukraine đã tham gia vào quá trình chế tạo “bom bẩn”. Hiện kết quả thanh sát các cơ sở này chưa có nhưng mối lo ngại liên quan đến loại vũ khí phóng xạ này đã hiện hữu hơn bao giờ hết.
Cuộc xung đột tại Ukraine đang có dấu hiệu leo thang căng thẳng những ngày qua, cộng với sự xuất hiện thông tin về “bom bẩn” trong những cáo buộc nhau liên tục những ngày qua càng cho thấy tình hình tại đây còn lâu mới có thể dịu bớt.
